زن افغانستانی که خلبان شد

گروه گوناگون «تیتریک»،کاپیتان صفیه فیروزی، 26 ساله، خلبان هواپیمای ترابریِ نیروی هوایی افغانستان است که دومین خلبان این کشور محسوب می‌شود. او پیشتر پناهنده بود.

کاپیتان صفیه فیروزی دوران کودکی خود را به عنوان پناهنده سر کرد و حالا به موفقیتی مثال زدنی برای زنان کشورش دست یافته است. او در این مسیر با یک خلبان دیگر در همان یگان محل خدمتش ازدواج کرد. آن‌ها جزئی از نیروی هوایی کوچک افغانستان به شمار می‌روند که نقشی کلیدی در مبارزه با شورشیان طالبان ایفا می‌کنند.

صفیه همزمان که آماده پرواز در پایگاه هوایی کابل می‌شود، می‌گوید: «وقتی یونیفرم نظامی‌ام را به تن می‌کنم، در مقام یک زن به خودم به شدت افتخار می‌کنم.» صفیه خلبان یک هواپیمای توربوپراپ C-208 است که برای مقاصد ترابری نیروهای نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شانزده سال از حمله آمریکا به افغانستان و سقوط طالبان در سال 2001 می‌گذرد. زنان این کشور حالا حضوری پررنگ‌تر در جامعه به ویژه پارلمان، دولت و نیروهای نظامی دارند. با این حال، همچنان مشکلات ناشی از نگاه جامعه‌ای به شدت محافظه‌کار به زنان در افغانستان دیده می‌شود؛ به زنان فقط برای انجام امور داخل خانه نگاه می‌شود و مسئله خشونت علیه زنان نیز همچنان مشکلی همه‌گیر در افغانستان به شمار می‌رود.

در دوران جنگ داخلی افغانستان در دهه 90 میلادی، خانم فیروزی در کودکی به همراه خانواده خانه و کاشانه‌شان در کابل را ترک کرده و در پاکستان پناهنده شدند. آن‌ها بلافاصله پس از سقوط طالبان به کشورشان بازگشتند.

وی در دوران پس از طالبان، هنگامی که هنوز دانش‌آموز دوره دبیرستان بود، یک پیام تبلیغاتی تلویزیونی را مشاهده کرد که در آن از زنان برای پیوستن به نیروهای نظامی دعوت می‌شد. به همین دلیل، او پس از اتمام تحصیلی در آن آکادمی نظامی ثبت نام کرد تا به سمت "مامور ارتباطات" نائل آید. سپس به دانشجویان آکادمی نظامی ابلاغ شد که نیروی هوایی به دنبال استخدام زنان برای گذراندن دوره‌های خلبانی است.

کاپیتان فیروزی درون هواپیما پیش از پرواز


خانم فیروزی به همراه 12 زن دیگر نام نویسی کردند، اما فقط او بود که توانست تمام آزمون‌های ورودی را با موفقیت بگذراند و وارد دوره تمرینی شود.

او حین گذراندن دوران آموزشی در ایالت غربی هرات با کاپیتان محمد جواد نجفی آشنا شد که بعدها با وی ازدواج کرد. کاپیتان فیروزی و کاپیتان نجفی دو سال پیش با هم ازدواج کردند. شوهر خانم فیروزی در این مدت همواره از مشوقان او بوده است.

صفیه سال 2015 دوران آموزشی خود را تمام کرد. سپس اول فرزند خود "نرگس" را به دنیا آورد و مجددا به کارش ادامه داد. نرگس حالا 8 ماه سن دارد.

گفتنی است کاپیتان فیروز یکی از دو خلبان زن افغانستان است اما پنج زن دیگر نیز در حال گذراندن دوران آموزشی خود هستند. کاپیتان نیلوفر رحمانی در سال 2013 به عنوان نخستین خلبان این کشور در سه دهه گذشته شروع به کار کرد که البته از حیث هدایت یک هواپیمای ثابت بال، اولین زن در تاریخ این کشور محسوب می‌شود – پیشتر چندین خلبان زن در دوران افغانستان تحت حمایت شوروی در دهه 80 میلادی فعالیت داشتند. البته کاپیتان رحمانی در حال حاضر برای گذراندن دوره‌های آموزشی هواپیماهای ترابری بزرگ‌تر مانند C-130 در ایالات متحده به سر می‌برد.

صفیه فیروزی امیدوار است بر زنان دیگر تاثیر بگذارد. او می‌گوید: «به عنوان یک زن با چالش‌های زیادی روبرو می‌شویم، اما باید به نحوی با تمام این مشکلات دست و پنجه نرم کنیم.»

ژنرال محمد رادمنش، سخنگوی معاونت وزارت دفاع افغانستان، می‌گوید 195000 نیروی نظامی در افغانستان مشغول به خدمت هستند که حدود 1800 نفر آنان زن هستند. بنا به گفته وی، قرار است زنان در هفت سال آینده نزدیک به 10 درصد ارتش این کشور را تشکیل دهند. ارتش افغانستان توسط ایالات متحده و ناتو پشتیبانی می‌شود.

نیروی هوایی افغانستان در طول سالیان گذشته چندان مورد توجه قرار نگرفت تا این کشور فقط 100 جنگنده در اختیار داشته باشد. این رویه در سال 2015 با تمرکز بیشتر ناتو و ارتش آمریکا بر بحث آموزش و تجهیزات در حال تغییر است. البته نیروهای ناتو همچنان در امر مبارزه با شورشیان افغانستان نقش پررنگی دارد.

نقش دیگر نیروی هوایی افغانستان شرکت در ماموریت‌های بشردوستانه و کمک به آسیب دیدگان هنگام سیل، بهمن، فرسایش و دیگر بلایای طبیعی است.