به گزارش گروه بین الملل "تیتریک"؛8 شهریور 1360 انفجاری در دفتر نخست وزیری ایران صورت گرفت. در این انفجار محمد علی رجایی رئیس جمهور و محمدجواد باهنر نخست وزیر (در اثر انفجار)، عبدالحسین دفتریان مدیرکل مالی اداری نخست وزیری (در اثر خفگی در آسانسور) و هوشنگ وحید دستجردی (در اثر جراحات ناشی از سوختگی و سقوط در 14 شهریور) و یک عابر در بیرون ساختمان کشته شدند.

آنها برای شرکت در جلسه شورای امنیت کشور گردهم آمده بودند که این حادثه رخ داد و جز این افراد خسرو تهرانی مسئول اطلاعات نخست‌وزیری و جمعی از فرماندهان ارشد نظامی سرهنگ موسی نامجو وزیر دفاع، یوسف کلاهدوز مسوول سپاه پاسداران، تیمسار شرف‌خواه معاون نیروی زمینی، سرهنگ اخیانی معاون ژاندارمری و سرهنگ کتیبه رئیس اداره دوم ارتش نیز در این نشست حضور داشتند که همگی با جراحاتی جان به در بردند.

در آغاز چنین تصور شد که مسعود کشمیری که آن زمان دبیر شورای عالی امنیت ملی بود نیز در این انفجار کشته شده و قطعاتی از اجساد دیگران به عنوان بازمانده جسد وی دفن شد ولی پس از مدتی معلوم شد که وی از مرتبطان با سازمان مجاهدین و عامل اصلی انفجار بوده و به خارج از ایران گریخته‌است.

در جریان تحقیقات در مورد این انفجار، تنی چند از مقامات امنیتی از جمله حسن کامران، محسن سازگارا، خسرو تهرانی به ظن سهل انگاری یا خیانت، در این ارتباط دستگیر و زندانی شدند که در این میان حسن کامران نزدیک دو سال را در زندان گذرانید.

در این رابطه 60 نفر از مقامات طراز اول اجرایی کشور در نامه‌ای به آیت‌الله خمینی (قدس) از دستگیرشدگان شفاعت کردند و بر درستکاری آنان گواهی دادند.

در همین رابطه بعدها دو نفر اعدام شدند و یک نفر به نام تقی محمدی هم در زندان خودکشی کرد.

اینک به تعریف واژه تروریسم و ابعاد و علت گسترش تروریسم می پردازیم؛

*واژه شناسی ترور و تروریسم

ترور در لغت، در زبان فرانسه، به معنای هراس و هراس افکنی است. در سیاست به کارهای خشونت آمیز و غیرقانونی حکومت ها برای سرکوبی مخالفان خود و ترساندن آنها ترور می گویند و نیز کردار گروه های مبارزی که برای رسیدن به هدف های سیاسی خود دست به کار های خشونت آمیز و هراس انگیز می زنند ترور نامیده می شود.

ترور روش حکومت هایی است که با بازداشت و شکنجه و اعدام و انواع آزارهای غیرقانونی از راه پلیس سیاسی مخفی مخالفان را سرکوب می کنند و می هراسانند و یا روش دسته های راست و چپی است که برای بر افکندن و یا هراساندن دولت به آدمکشی و آدم دزدی و خرابکاری دست می زنند.

در لغتنامه روابط بین‌الملل در تعریف کلمه Terrorism آمده است: "ترور و تروریسم به فعالیت های بازیگران دولتی و غیردولتی اطلاق می‌شود که شیوه و تمهیدات خشن را در اعمال خود برای رسیدن به اهداف سیاسی به کار می‌برند."

بنابراین تروریسم را می توانیم به ایجاد رعب و وحشت معنا کنیم.

*کمیته مبارزه با تروریسم سازمان ملل

رویکرد سازمان ملل درمورد مبارزه با تروریسم حمله غافلگیرانه گروه تروریستی القاعده به برج‌ های دوقلوی سازمان تجارت جهانی، جامعه بین المللی را سراسیمه کرد. بلا فاصله سازمان های بین المللی و کشورها سیاست ها، اقدامات و راهکارهایی برای مقابله با این مسئله بین المللی اتخاذ کردند.

سازمان ملل متحد که بزرگترین و برجسته ترین سازمان بین الدولی بین المللی می باشد نسبت به این حوادث تروریستی واکنش نشان داد. شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان مهمترین رکن سیاسی و بازوی سازمان، در اولین اقدام خود بلافاصله تشکیل جلسه داد و قطعنامه 1368 را به اتفاق آرا صادر کرد.

در این مدت مجمع عمومی سازمان ملل که تمامی کشورهای عضو در آن حضور دارند قطعنامه شماره 56/1 را تصویب کرد این قطعنامه اقدامات تروریستی را به شدت محکوم کرد و از سایر نهادهای سازمان خواست که پاسخ مناسب و هماهنگی نسبت به حوادث اخیر اتخاذ کنند.

قطعنامه 1368 شورای امنیت بر حق ذاتی کشورها در دفاع از خود بر اساس ماده 51 منشور ملل متحد تأکید کرد و از اعضای جامعه بین المللی خواست که در مقابله با تهدیدات جدید بین المللی متحد و هماهنگ باشند. این قطعنامه همچنین اقدامات آمریکا و متحدینش را که به گروه تروریستی القاعده اعلان جنگ داده بودند را مورد تائید قرار داد.

اما قبل از حوادث تروریستی 11 سپتامبر 2001 سازمان ملل و بسیاری از کشورها به تروریسم به عنوان یک معضل در سطح داخلی، ملی و یا در سطح منطقه ای نگاه می کردند و توجه چندانی به پدیده تروریسم نداشتند و همچنین سازمان های بین المللی در نوع اقدام علیه گروههای تروریستی و حامیان مالی و انسانی آنها تا حد زیادی با فراغ بال عمل می کردند اما فروپاشی برج‌های دوقلوی سازمان تجارت جهانی که نماد قدرت و جلال آمریکا و نظام سرمایه داری بود باعث شد که دیگر تروریسم به عنوان یک معضل در سطح بین المللی تعریف شود و بر این اساس سازمان ملل در مدیریت این مبارزه علیه تروریسم بین الملل که جان انسانهای بی‌گناه بسیاری را گرفته بود مسئولیت مهمی بر عهده داشت.

شورای امنیت در 28 سپتامبر 2001 قطعنامه 1373 را صادر کرد بر اساس این قطعنامه یک کمیته به نام کمیته ضد تروریسم (CTC) تشکیل گردید و یک‌سری مجازات ها برای مرتکبین و حامیان مالی و انسانی تروریست ها در هر کجا که باشند، تعیین شد. بندهای دیگر این قطعنامه پس از آنکه کشورهای عضو را از هرگونه همکاری و کمک به تروریست ها باز می دارد، اعضا را در مبارزه با تروریست ها از طریق همکاری کامل اطلاعاتی، تعقیب و مجازات تروریست ها و تصویب کنوانسیون های بین المللی متعهد به همکاری می کند  .

*عوامل گسترش تروریسم

تروریسم ناشی ازعوامل متعدد است و هر یک جای بررسی عمیق دارد ولی یکی از مهمترین عوامل، تحول شبکه های مجرمانه بین المللی است، همیشه تروریسم با انگیزه سیاسی نیست بلکه در بسیاری از موارد برای باج خواهی و کسب منافع مالی است.

الف: دخالت دولت ها در امر تروریسم

از دیگر عوامل مؤثر در رشد تروریسم، دخالت دولت ها در امر تروریسم است. دخالت دولت ها در امر تروریسم به اشکال گوناگون صورت می گیرد. پس از فروپاشی شوروی و بر هم خوردن موازنه سیاسی در دنیا، گاه تروریسم از جانب دولت هایی برای پیشبرد اهداف سیاسی یا برای احقاق حقوق خود که بدون پشتوانه باقی مانده، صورت می گیرد.

ب: دسترسی به سلاح های مخرب

از دیگر عوامل گسترش تروریسم، سهولت دسترسی به سلاح های مخرب، به خصوص پس از فرو پاشی کشور شوروی سابق و قاچاق مواد اتمی از آن کشور توسط سودجویان بین المللی است. از دهه 90 میلادی به بعد این سلاح های مخرب، به راحتی در دست گروه های مجرمانه سازمان یافته قرار گرفت.

ج: مصونیت مالی ناشی از اعمال مجرمانه

عامل دیگر گسترش تروریسم، مصونیت اموال ناشی از اعمال مجرمانِ تروریستی در سیستم بانکی بین المللی است. در مورد اخیر، دو کشور آمریکا و سوئیس، از نقاط امن سپرده گذاری اشخاص، گروه ها و دولت ها محسوب می شود. به رغم این که اغلب کشورها، عضو کنواسیون بین المللی مبارزه با پول شویی شده اند ولی متأسفانه به مقررات این قراردادها عمل نمی شود.

د: سست بودن بعضی از مقررات بین المللی

در این خصوص می توان به جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اشاره کرد که هر دو کشور دارای یک تحریم بین المللی در خصوص فروش اسلحه بودند اما تنها در آلمان، 34 شرکت آلمانی همزمان به هر دو کشور اسلحه می فروختند. بنابراین الحاق به یک قرارداد بین المللی، کار ساده ای است و با یک امضا محقق می شود ولی عمل به آن منوط به چشم پوشی از منافع مادی و شکوفایی اقتصادی است و مشکل است.

در حال حاضر دوگانگی آشکاری در خصوص مقابله با تروریسم ملاحظه می شود؛ زیرا با وجود اینکه در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی رم سال 1998، تروریسم به عنوان یک جنایت بین المللی قلمداد شده، مرتکب آن باید در دادگاه بین المللی و با قضاوت بین المللی مورد محاکمه و مجازات قرار گیرد و با وجود این که در قطعنامه های متعدد سازمان ملل توسل به زور بر ضد شورشیان یا تروریست هایی که کشور ثالثی به آنها پایگاه داده ممنوع شده است اما شتابزدگی در اتخاذ تصمیم 12 و 28 سپتامبر 2001 به وسیله شورای امنیت سازمان ملل متحد، باعث سوء استفاده دولت آمریکا و متحدانش از قضیه مقابله با تروریسم گردید.

بخش دوم و ادامه گزارش در فرصتی دیگر منتشر می شود.

گزارش از معصومه میرحسینی - تیتریک

انتهای پیام/