جدایی طلبی از اسپانیا تا آمریکا/ آیا استقلال اقلیم کردستان عراق موفق خواهد بود؟
گروه سیاسی "تیتریک"، چهارشنبه گذشته با اعلام مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق رسماً تبلیغات برای همه پرسی استقلال منطقه کردستان عراق آغاز و همه پرسی در تاریخ 3 مهرماه برگزار خواهد شد؛ موضوعی که بلافاصله باعث موضع مخالفت بغداد و حیدر العبادی شد، العبادی در این باره تاکید کرد برگزاری همه‌پرسی از سوی یک طرف، کشور را وارد تونل تاریکی می‌کند و برگزاری همه‌پرسی بدون رسیدن به نتایج سنجیده، فریب مردم است.
از طرفی طیف گسترده ای از کشورهای منطقه و حتی خود آمریکا نیز مخالفت خود را با چنین برنامه ای اعلام کرده اند، بررسی نمونه های مشابه جدایی طلبی و استقلال گرایی در دوره اخیر و نتیجه نهایی آنها امروز خالی از لطف نیست.
*همه پرسی استقلال کاتالان:
در ماه ژوئن سال 2017 همه پرسی استقلال کاتالان در تاریخ 1 اکتبر سال 2017 از سوی دولت منطقه ای کاتالانیا اعلام شد.
انتظار می رفت فرمان رسمی دولت کاتالان برای درخواست همه پرسی در نیمه دوم ماه آگوست تصویب شود اما در 29 ماه آگوست فرمان رسمی هنوز صادر نشده بود.
دولت اسپانیا با هرگونه همه پرسی خودگردان کاتالان با حفظ اینکه قانون اساسی اسپانیا اجازه رأی دادن به استقلال هیچ منطقه اسپانیایی را نمی دهد، مخالفت می کند در حالی که عقیده دارد که این کار بدون رضایت دولت نیز غیر قانونی است.
*همه پرسی استقلال کردستان
طی نشستی در اربیل عراق مقام‌های بلندپایه دولتی
و احزاب سیاسی کردستان عراق تاریخ برگزاری همه‌پرسی برای اعلام استقلال کردستان عراق
را ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ اعلام کرده‌اند. در بیانیه‌ای که در پایان این نشست منتشر شد آمده است
که رأی‌گیری در سه استان تشکیل دهنده این منطقه و همچنین نواحی خارج از مدیریت منطقه
برگزار خواهد گردید.
در ابتدا برنامه‌ریزی شده بود این همه پرسی در سال ۲۰۱۴ در میان مناقشه بین حکومت منطقه ای کردستان عراق و حکومت فدرال عراق برگزار شود.
درخواست طولانی مدت برای استقلال کردستان انگیزه
را افزایش داد و متعاقبا تهاجمی که از سوی داعش به شمال عراق صورت گرفت که در نتیجه
آن نیروهای تحت کنترل بغداد برخی از مناطق را رها کردند. پیش مرگ‌هایِ کرد به طور بالفعل
کنترل آنها را در دست گرفتند.
*همه پرسی استقلال کالدونیای جدید
یک رفراندوم استقلال در کالدونیای جدید در سال 2018 برگزار خواهد شد اما نه بعد از نوامبر سال 2018. رای دهندگان انتخاب می کنند که آیا بخشی از فرانسه باقی بماند یا به یک کشور مستقل تبدیل شود.
مساحت کالدونیای جدید که از یک جزیره اصلی و تعدادی جزیره کوچک تشکیل یافته است.
بزرگترین شهر و مرکز کالدونیای جدید نومئا است که دبیرخانه سازمان منطقه‌ای جامعه اقیانوسیه نیز در آن قرار دارد.
*همه پرسی استقلال بوگاینویل
این همه پرسی در تاریخ 15 ماه ژوئن سال 2019 برگزار خواهد شد اما این تاریخ کاملا به صورت تجربی و آزمایشی تعیین شده است. این جزیره قبل از اینکه رأی دادن اتفاق بیفتد، نشستی در مورد معیارهای خاص دارد.
استان سلیمان شمالی با نام کامل استان خودمختار بوگاینویل یکی از استانهای کشور پاپوآ گینه نو و تنها استان خودمختار این کشور است. بزرگترین جزیره این استان جزیره بوگاینویل است که بزرگترین جزیره مجمع الجزایر سلیمان نیز می باشد.
*همه پرسی استقلال پورتوریکو
این همه پرسی در مورد وضعیت سیاسی پورتوریکو در تاریخ 11 ماه ژوئن سال 2017 برگزار شد.
این همه پرسی سه گزینه داشت: تبدیل شدن به یک ایالت آمریکا، استقلال/ خودمختاری، حفظ وضعیت ارضی فعلی.
اگر اکثریت رأی دهندگان گزینه "استقلال و خودمختاری" را انتخاب می کردند، همه پرسی استقلال دیگری بین این دو گزینه برگزار می شد. با این حال، اکثریت رأی دهندگان به حفظ وضعیت ارضی فعلی تحت رهبری دولت آمریکا رأی دادند .
*همه پرسی استقلال سینت یوستیشس
در 17ماه دسامبر سال 2014 همه پرسی وضعیت در سینت یوستیشس برگزار شد. سینت یوستیشس به علت انحلال آنتیل هلند در سال 2010 علیرغم این که وضعیت آن رأی گیری نشد به یک سازمان دولتی هلندی تبدیل گشت و بنابراین رفراندوم سال 2014 به عنوان راهی برای حل این مسئله مورد حمایت قرار گرفت. اگرچه اکثریت رأی دهندگان افزایش خودمختاری درون پادشاهی هلند را انتخاب کردند اما تعداد رأی دهندگان 60 درصد کمتر از آن بود که همه پرسی نیاز داشت.
*همه پرسی استقلال اسکاتلند
همه پرسی استقلال اسکاتلند از انگلیس در تاریخ 18 سپتامبر سال 2014 صورت گرفت.
سؤال همه پرسی که رأی دهندگان با "بله" یا "خیر" پاسخ دادند این بود: "آیا اسکاتلند باید کشور مستقلی باشد؟"
طرف "خیر" که علیه استقلال رأی داده بودند پیروز شد.
مسئله‌های اصلی در همه پرسی این‌ها بودند: توانایی اقتصادی اسکاتلند، ترتیبات دفاعی، روابط مستمر با انگلیس و ادامه عضویت در سازمان‌های فراملی چون ناتو و خصوصاً اتحادیه اروپا.
اجتماع 84.6 درصدی مردم در این رأی گیری بالاترین میزان شرکت در انتخابات یا همه پرسی در انگلیس از زمان آغاز حق رأی همگانی بود.
بررسی های گذشته نشان می دهد نقاط مختلفی از جهان درگیر موضوع استقلال طلبی و جدایی بوده و هستند که برخی در نهایت منجر به نتیجه جدایی شده و برخی نیز ناکام مانده اند، در این میان قوانین بین المللی سازوکار مشخصی برای این پدیده پیش بینی کرده که مهمترین آن رضایت و نظارت دولت مرکزی است.
امروز که در عراق این پدیده منجر به بروز تنش تازه ای شده است، احتمال می رود با توجه به عدم رضایت دولت مرکزی و اکثر کشورهای همسایه به خصوص ایران و ترکیه این تصمیم در نهایت اتفاق مثبتی را رغم نداده و مشکل و بحران جدیدی برای منطقه رغم زند.
تجربه های دیگر نشان می دهد در صورتی که دولت مرکزی به همراه دیگر کشورهای اثرگذار و به خصوص همسایه اگر برنامه استقلال گرایی را به رسمیت نشناسند این پدیده ناکام خواهد ماند.
