هزینه جشن 2500 ساله / غذاهایی که در جشن سرو شد

گروه گوناگون «تیتریک»، 2 بهمن ماه 1350، اسدالله علم وزیر دربار رژیم پهلوی در یک مصاحبه هزینه جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی را شانزده میلیون و هشتصد هزار دلار اعلام کرد!
 
جشن‌های2500 ساله شاهنشاهی ایران، مجموعه جشن‌هایی بود که به مناسبت سالگرد دوهزار و پانصد سال تاریخ شاهنشاهی در زمان سلطنت محمدرضا پهلوی در مهرماه سال 50، در تخت جمشید برگزار شد و برای شرکت در این جشن از 69 کشور جهان مهمانانی شرکت کردند.


برای برگزاری این جشن، سازمانی به نام "شورای مرکزی جشن‌های شاهنشاهی" تأسیس شد و اسدالله علم وزیر دربار وقت هم به عنوان رئیس شورای مرکزی جشن‌ها، تعیین شد.
 
جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی ایران در شهر مرودشت و در کنار تخت جمشید تدارک دیده شد و از مهمانان در خیمه‌های بزرگی پذیرایی شد. نکته جالب توجه اینجاست در حالی که قرار بود این جشن‌ها نماد تاریخ و تمدن ایران باشد اما در هیچ‌کدام از مراحل برگزاری و تدارکات این جشن از هنر و دسترنج ایرانی ها استفاد نشد. برای مثال شرکت فرانسوی‌ مزون ژانسِن، طراحی و دکور خیمه‌های جشن‌های 2500 ساله را برعهده داشت. "زدنیک لیشکا"، آهنگ‌ساز برجسته اهل چک، قطعاتی را برای جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی ایران، تحت عنوان «میراث دوران‌ها» ساخت.
 
کلیه غذاها نیز از رستوران ماکسیم در فرانسه با 131 نفر کادر سفارش داده شده بود که ویلیام شوکراس فهرست این غذاها را چنین عنوان کرده است "تخم بلدرچین با مروارید دریای خزر، ته دم خرچنگ با سس «نانتوآ»، خوراک پشت بازوی بره سرخ شده همچنین خوراک طاووس به سبک شاهنشاهی با سالاد مخلوط و..."


کلیه غذاهای جشن‌های 2500ساله توسط رستوران ماکسیم فرانسه سفارش داده شده بود
 
در کنار هزینه‌هایی که به جیب کشورهای اروپایی می‌رفت، می‌توان هزینه تهیه لباس‌های خانواده سلطنتی، مدال­‌های یادبود، لباس‌­ها و وسایل گاردهای مراسم در فرانسه را اضافه کرد. با این‌ حال شاه که تصور می‌کرد با دعوت از سران کشورهای دنیا، حمایت خارجیان  را جلب می‌کند، ناکام ماند. تنها مقام مهم اروپایی مارشال تیتو رئیس‌جمهور یوگسلاوی و برخی نخست‌وزیران اروپا و اکثر مهمانان شرکت کنندگانی از کشورهای موریتانی، داهومی، کنگو، کشورهای عرب منطقه، لسوتو و سوازیلند و... بودند که نشان می‌داد به طمع نفت، پول و هدایای شاهنشاهی آمده‌اند. 


هزینه برگزاری جشن‌ها و ساخت تأسیسات بناهای مراسم آنچنان زیاد بود که هرکس رقمی را مطرح می‌کرد. عبدالرضا انصاری که مسوول مستقیم برگزاری جشن بود هزینه آن را دویست میلیون تومان بود ذکر کرد. با این‌حال ژان لوروریه روزنامه‌نگار فرانسوی هزینه جشن‌ها و پروژه‌های عمرانی مرتبط را پانصد میلیون دلار و ویلیام شوکراس نویسنده کتاب "آخرین سفر شاه" هزینه آن را سیصد میلیون دلار برآورد می‌کند. اسدالله علم وزیر دربار وقت نیز در مصاحبه‌ای هزینه آن را شانزده میلیون و هشتصد هزار دلار ذکر کرد. البته علم در جایی دیگر در پاسخ به اعتراضات نسبت به هزینه‌های جشنهای 2500 ساله در شرایط فقر شدید مردم گفت که هزینه برگزاری جشنهای 2500 ساله را نمی‌توان با پول سنجید!


محمدرضا پهلوی در کنار برخی مهمانان خارجی جشن‌های 2500ساله
 
این هزینه کلان در حالی انجام می‌شد که بسیاری از مردم ایران در فقر زندگی می‌کردند و نارضایتی از رژیم شاه در حال افزایش بود. خرج کردن چنین هزینه‌ای به باور بسیاری از تحلیلگران روند سقوط حکومت پهلوی را تسریع کرد. هزینه سرسام آور این جشن مورد بحث و انتقاد مطبوعات اروپا بود و دانشجویان ایرانی مقیم خارج تظاهراتی در غالب کشورها انجام دادند. امام خمینی(ره)  پیش از برگزاری این جشن، آن را محکوم کرده و فرمودند "بازار ایران را دارند الآن چپاول مى‏‌کنند که یک  مقدارى‏‌اش را خرج این جشن مفتضحانه بکنند، باقى ‏اش را هم خودشان مصرف کنند یا مأمورین مصرف کنند. سرمایه‏‌هاى مردم و مسلمین بیچاره را  صرف این مى‏‌‌کنند و از بودجه خودِ مملکت چقدرها، چقدر میلیون‌ها، دهها میلیون خرج یک همچو ملعبه‏‌اى، یک همچو مضحکه‏‌اى مى‏‌کنند. براى چه؟ براى هواى نفس. همین که گفته بشود که ما آنیم که جشن گرفتیم." (صحیفه امام، ج2، ص364)
 
ایشان در روز 22 مهرماه بار دیگر در پیامی این جشن را محکوم کردند و بیان داشتند "در این موقع که آتش جنگ بین مسلمین و کفار صهیونیست شعله ور است و ملت اسلام براى احقاق حق خود از اسرائیل غاصب، جان بر کف نهاده در میدان هاى نبرد فداکارى مى ‏کنند، به امر شاه، دولت ایران به مناسبت سالروز جشن 2500 ساله در سراسر کشور جشن بپا کرده است. جشن براى شاهان خونخوارى که نمونه آنان امروز مشهود است. مسلمین براى مجد و عظمت اسلام و آزادى فلسطین در خاک و خون مى‏‌غلتند ولى شاه ایران براى رژیم مبتذل شاهنشاهى جشن و سرور بپا مى‏‌کند." (صحیفه امام، ج‏3، ص، 5)