تحرکات سوداگرایانه در بازار ارز

همین چند وقت پیش بود که محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه و یکی از تئوریسین‌های فعلی اقتصاد ایران، به صراحت اعلام کرد که شخص رئیس جمهور یعنی حسن روحانی، با افزایش نرخ ارز مخالف است و دولت بنای این را ندارد که اجازه دهد، قیمت دلار به نحو فزاینده و جهشی افزایش یابد. با این حال به نظر می رسد که دلار باز هم با سناریوهایی که برخی تدوین می‌کنند، در بازار بالا و پایین می‌شود.

در این میان کارشناسان معتقدند که اگر دولت، نگران افزایش تورم ناشی از بالا رفتن قیمت دلار در بازار نبود، به طور قطع شرایط را به گونه دیگری پیش می‌برد و اجازه نمی‌داد که فنر ارزی، به شکل کنونی فشرده شود؛ بلکه اکنون دولت به دلیل اینکه می‌ترسد دوباره روزهای سخت اقتصاد ایران با تورم بالا برگردد، نرخ را تا حدود زیادی کنترل می کند، هر چه که باشد، هنوز هم عرضه کننده عمده ارز در بازار، دولت است و همین امر سبب می‌شود که کنترل بازار، باز هم در دستان دولت باشد.

گزارش های میدانی از میدان فردوسی حکایت از آن دارد که صرافان، با احتیاط بسیار زیاد دلار را خرید و فروش می‌کنند و برخی از آنها تنها تمایل به خرید دلار دارند تا فروش آن. این را هم می‌توان به خوبی از تابلوهای آنها درک کرد و فهمید که رفتار آنها با بازار ارز چطور است. 

در این میان برخی از فعالان بازار ارز هم، خبر از این می دهند که صرافان به دلیل مناسبت‌های پیش رو و به خصوص ژانویه، با رویکردهای محتاطانه تری اقدام به خرید و فروش ارز می‌کنند و بیشتر تمایل آنها، به سمت خرید دلارهای در دست مردم است. 

یکی از صرافان مجاز می‌گوید: برخی صرافان با احتیاط ارز را خرید و فروش می‌کنند و به یک ذخیره‌سازی آهسته و پیوسته دلار روی آورده اند تا در ایام خاص پیش رو، آن را گرانتر بفروشند، اما اگر بانک مرکزی به عنوان عرضه‌کننده اصلی ارز در بازار، وارد عمل شده و ارز بیشتری نسبت به روزهای عادی در بازار بریزد، این افراد ضرر می کنند؛ اما اگر سیاست عدم دخالت را در پیش گیرد، به طور قطع می‌تواند زمینه خوبی برای سودآوری سوداگرایانه برخی صرافان فراهم نماید. 

وی می‌افزاید: طی هفته‌های گذشته، بانک مرکزی نیز به مرور قیمت ارز مبادله ای را در بانکها بالا برده است و همین امر، سیگنال‌هایی را برای افزایش قیمت به صرافی ها و بازار می‌دهد که آنها هم نرخ را بالا برند؛ البته باید تقاضایی هم در بازار وجود داشته باشد که این کشش در افزایش نرخ جواب دهد؛ این در حالی است که این روزها بازار ارز همچنان برای برخی جذاب است.

صرافان بر این باورند که باید مکانیزمی در نظر گرفته شود که برای توزیع و نرخ گذاری ارز در بازار، همه از آن تبعیت کنند، نه اینکه یکسری صراف غیرمجاز، بازار را به سمتی که خود می خواهند هدایت کنند. 

به گزارش خبرنگار مهر، در حال حاصر تعداد زیادی صرافی غیرمجاز که هیچگونه مجوزی برای فعالیت ندارند و طبیعتا هیچ نظارتی هم بر عملکردشان وجود ندارد، در بازار ارز فعال هستند و به نظر می رسد هیچ اراده ای برای برخورد با آنهاوجود ندارد. این در حالی است به گفته فعالان بازار ارز، این صرافان نقش موثری در نوسانات سوداگرایانه بازار ارز دارند.

سیدکمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی می‌گوید: باید جلوی رفتارهای سوداگرایانه در بازار ارز را گرفت، ضمن اینکه اجرای سیاست یکسان سازی نرخ ارز نیز باید مدنظر قرار گیرد؛ در این میان به نظر می‌رسد، دولت برای یکسان‌سازی، منابع کافی نیز در اختیار دارد. پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال، فراتر از ۹۰ میلیارد دلار درآمد ارزی نصیب کشور شود و با تکیه بر این منابع امکان تحقق یکسان‌سازی وجود دارد.

وی می افزاید: در این زمینه تنها ضعفی که وجود دارد، روابط کارگزاری است که همچنان برقرار نشده؛ مساله‌ای که نگرانی بانک مرکزی را دوچندان کرده است. اما اگر نرخ ارز مبادلاتی به نرخ بازار آزاد نزدیک شود، به طور حتم اعلام یکسان‌سازی نرخ ارز نیز چندان اهمیتی نخواهد داشت. در واقع هدف از یکسان‌سازی، برچیدن بساط رانت و فساد است و به این منظور باید این نرخ‌ها به هم نزدیک شود تا هجوم برای خرید ارز ارزان چه برای واردات و چه برای خدمات به حداقل برسد.

بر همین اساس است که دولت باید زمینه ساز تغییر در شیوه مدیریت بازار ارز شود و شرایط را به گونه ای پیش برد که اجازه فعالیت سوداگرایانه در بازار را ندهد و به خصوص در ایامی که پیش رو است و تقاضا برای ارز بالا می رود، عده ای سوداگر زمینه ساز افزایش قیمت در بازار نشوند.

مهر