کتاب در سبد فرهنگی خانوارها قرار گیرد/ هیچ نسخه ديجيتالي ای در سراسر دنيا نتوانسته بر کتابهای چاپی غلبه كند
حضرت آیت الله خامنه ای در باب اهمیت کتاب می فرمایند: هرچه ما پیش برویم، احتیاج ما به کتاب بیشتر خواهد شد. این که کسی تصور کند با پدید آمدن وسائل ارتباط جمعىِ جدید و نوظهور، کتاب منزوی خواهد شد، خطاست. کتاب روزبه‌روز در جامعه‌ی بشری اهمیت بیشتری پیدا میکند. ابزارهای نوظهور مهمترین هنرشان این است که مضمون کتابها و محتوای کتابها و خود کتابها را راحت و آسان منتقل کنند. جای کتاب را هیچ چیزی نمیگیرد.
استان البرز از لحاظ سطح مطالعه هشتمین استان کشور است ولی از لحاظ زیرساختی استان 28 کشور هست و کتابخانه های استان پاسخگوی نیاز استان نیست.
نداشتن کتابخانه مرکزی یک معضل فرهنگی بزرگ برای استان است ، نبود یک کتابخانه استاندارد در استان یک معضل فرهنگی است ، سالانه یک میلیون نفر به کتابخانه ها ورود پیدا می کنند با وجود کتابخانه های کمی که در استان وجود دارد اما زیرساختها در استان بسیار ضعیف است .
آینده روشن با خانواده کتابخوان شعار امسال در هفته کتاب در استان البرز تعیین شد اما استان البرز چقدر کتابخوان دارد؟
از قدیم الایام در کرج شب شعرهای مختلفی برگزار می‌شده است… شهر شعر خیزی است کرج… خصوصا شاعر جوان زیاد دارد… اگر بخواهیم اسم ببریم باید فهرست بلندبالایی تدارک ببینیم و احتمالا آخرش هم یکی دو نفری را جا می‌گذاریم. غزل خوان و غزل نویس زیاد دارد… تا دلتان بخواهد… شاعران آوانگارد و شبه آوانگارد هم همین طور… و البته شاعران بی سر و صدا که سرشان توی لاک خودشان است و از عالم و آدم خبر ندارند… شاید به خاطر همین شعرخیزی است که کرج فروشگاه کتاب هم زیاد دارد… شاید هم مخاطب ادبیاتش کم نیست… در هر صورت اگر بخواهیم به صورت نسبی و قیاسی بررسی کنیم در کرج بیشتر از سایر شهرهای در حد و اندازه‌اش کتابفروشی پیدا میشود…
کرج با فروشگاه‌های بزرگ کتابش مشتری‌های بسیاری را به خود جذب کرده است. گواه این امر انبوه جمعیتی است که هر روز در فروشگاه‌های بزرگ کرج از جمله بهمن، شهر کتاب یا چیستا جمع می‌شوند. بعضی اوقات شمار مشتریان در مکان‌های یاد شده چنان است که شما نمی‌توانید به راحتی در آنجا خرید کنید. اما این مشتری‌ها، مشتری‌های کتاب هستند؟ آیا همه کسانی که به شهرکتاب یا مثلا "بهمن” می‌روند برای خرید کتاب می‌روند؟
نه، کرج این قدرها هم کتاب خوان ندارد… واقعیت این است که بخش قابل توجهی از مشتریان فروشگاه‌های مزبور برای خرید محصولات فرهنگی دیگر به آنجا می‌روند… و این نقطه اشتراک تمامی این فروشگاه‌هاست.
سایر اموری که توجه مشتریان را در این فروشگاه‌های کتاب به خود جلب می‌کنند، چنین است: فانتزی جات، سی دی های موسیقی، کتب درسی و کمک آموزشی، کتب زبان انگلیسی و فرانسه و …
با این توضیح زیاد نیز نمی‌توان به رونق این فروشگاه‌ها در کرج خوش بین بود… گویا انبوه جمعیت در این کتاب فروشی‌ها به خاطر "کتاب” آن هم از نوع غیر درسی‌اش نیست، بلکه بیشتر به خاطر "کتاب” آن هم از نوع مدرسه‌ای و آکادمیکش است… بخش دیگری از مشتریان نیز به "سایر امور” از جمله خرید محصولات صوتی-تصویری و غیره تمایل نشان می‌دهند… در نهایت شاید در این میان تعداد کسانی که به "کتب غیر درسی و مطالعه آزاد” علاقه دارند کمترین تعداد باشد…باشد که چنین نباشد.
کتاب خریدن برای عده ای کلاس محسوب می شود و کتاب را در قفسه به عنوان یک کالای تزیینی قرار می دهند و آن را مطالعه نمی کنند لذا باید کتاب خواندن به عنوان یک کار ضروری در هر خانواده ای جا بیفتد و کتابخواندن از کودکی به فرزندان یاد داده شود.
مقام معظم رهبری می فرمایند: بايد خريدِ كتاب، يكى از مخارج اصلى خانواده محسوب شود. مردم بايد بيش از خريدن بعضى از وسايل تزييناتى و تجمّلاتى – مثل اين لوسترها، ميزهاى گوناگون، مبلهاى مختلف و پرده و… ، به كتاب اهميّت بدهند.
هنگامی که بحث میزان مطالعه در کشور مطرح می‌گردد عموما با استناد به آمارهای ضد و نقیض درباره سرانه مطالعه از بروز فاجعه فرهنگی در ایران سخن گفته میشود. تا کنون آمارهای مختلفی درباره میزان مطالعه ایرانیان منتشر شده است.
برخی گزارش‌ها سرانه مطالعه را هشت تا ده دقیقه می‌دانند، برخی دیگر از 18 دقیقه در روز سخن می‌گویند. رییس کتابخانه ملی ایران می گوید ایرانیان فقط دو دقیقه در روز مطالعه می کنند. همین آمار ضد و نقیض برای انتقاد از فرهنگ "تن پرور” و "کتاب‌نخوان” شهروندان مورد استناد قرار می‌گیرد.
این در حالی است که آمار سرانه مطالعه در کشور های توسعه یافته و در حال توسعه بسیار بیشتر از این است. منتقدان "کتاب نخوانی ایرانیان” از آمار 90 دقیقه مطالعه در ژاپن، انگلیس و 55 دقیقه در مالزی و ترکیه سخن می‌گویند.
هميشه حضور و ظهور يك پديده جديد و تازه جذابيت‌ها و هيجانات اوليه بسياري با خود به همراه دارد. اينترنت و شبكه‌هاي اجتماعي مجازي هم از اين قاعده مستثني نبودند و همه افراد جامعه با ولع هر چه تمام‌تر، تمام اطلاعات و مطالب منتشر شده در اين رسانه را مي‌بلعيدند، زيرا همه چيز نو و جديد بود حتي جنس مطالب. خوب با اين روند پيشرفت انتظار اين را داشتيم كه رقم مطالعه در ايران يك تكاني بخورد و روند رو به رشدي داشته باشد ولي اين اتفاق نيفتاد. به اين دليل كه اگر خواندن هر مطلبي را بخشي از مطالعه بدانيم مثل جوك و اخبار و بسياري از مطالبي كه ارزش ادبي ندارند، خب مردم مرتب در شبكه‌هاي اجتماعي خود در حال خواندن حجم زيادي از مطالبي هستند كه لزوماً كتاب نيست. پس با اين شرايط شبكه‌هاي اجتماعي به وضعيت بد مطالعه در ايران كمك كه نمي‌كند بلكه ضرر هم مي‌رساند زيرا وقت با ارزش مردم به خواندن مطالبي اختصاص پيدا مي‌كند كه نه در صحت و سقم آن اعتمادي هست و نه حتي در شيوه نگارش درست و ادبي آن!
در اين بين انتظار مي‌رفت كه حداقل شبكه‌هاي اجتماعي براي بهبود اين وضعيت نقش مهمي را ايفا كنند كه متأسفانه نه تنها به سرانه مطالعه در ايران كمكي نكرده‌اند كه عادت مطالعه را نيز در قشر با سواد جامعه از بين برده‌اند. مردم را تنبل كرده‌اند به گونه‌اي كه ديگر مردم مطالب بلند را نمي‌خوانند. مي‌پرسيم چرا نمي‌خوانيد؟ مي‌گويند خيلي طولاني است حوصله ندارم اينهمه را بخوانم! اگر افرادي را مي‌بينيد كه دائماً سرشان در گوشي يا تبلت است بدانيد كه آنها فقط نگاه مي‌كنند و مي‌گذرند. مردم ما مردمي با فرهنگ شفاهي هستند ولي امروزه فرهنگ ديداري را هم بايد به آن اضافه كنيم ولي هيچ كدام اينها با تعريف مطالعه همخواني ندارد.
مقام معظم رهبری نیز در سخنان خود در باب اهمیت کتاب می فرمایند: مروز حجم کتابهائی که تولید میشود، با گذشته خیلی تفاوت کرده است؛ گاهی چند برابر کتاب منتشر میشود، یا تیراژ کتابها بالا میرود؛ لیکن این کافی نیست؛ اینها برای کشور ما خیلی کم است. باید جوری بشود که در سبد کالای مصرفی خانواده‌ها، کتاب یک سهم قابل قبولی پیدا کند و کتاب را بخرند برای خواندن، نه برای تزئین اتاق کتابخانه و نشان دادن به این و آن. این هم یک نکته است، که مسئله‌ی کتابخوانی در جامعه است.
اما با بررسي تمام نقاط قوت و ضعف نسخه‌هاي فشرده كتاب و شبكه‌هاي اجتماعي به عقيده كارشناسان، بهترين راهكار، تشويق و تبليغ مطالعه كتاب‌هاي چاپي است كه تا كنون هيچ نسخه ديجيتالي‌اي در سراسر دنيا نتوانسته بر آن غلبه پيدا كند. اما متأسفانه در ايران كتاب براي بسياري از خانواده‌ها جزو كالاهاي لوكس به حساب مي‌آيد و در سبد خريد خانواده‌ها جايگاه خوبي ندارد.
انتهای پیام/
