شرط و شروط عربستان برای آزادی حریری

وخامت اوضاع حریری پس از مصاحبه

برخلاف انتظار سعودی ها، مصاحبه دو شب پیش سعد الحریری با تلویزیون المستقبل نتایج معکوسی داشت زیرا از یک طرف در حالی که ثابت شد وی آزادی عمل ندارد، نتوانست خشم لبنانی ها را مهار کرده و فرو نشاند و از سوی دیگر این مصاحبه باعث شد خشم  سعودی ها از حریری دو چندان شود تا جایی که منابع آگاه خبر دادند اوضاع وی در 24 ساعت گذشته یعنی بعد از پایان مصاحبه وخیم تر از قبل شده است چرا که مصاحبه حریری هدف مورد نظر سعودی رامحقق نساخت.

انتظارات عربستان از مصاحبه سعد حریری

سعودی ها می خواستند این مصاحبه علاوه بر آرام کردن طرفداران حریری، تلاش های «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان برای آزادکردن نخست وزیر از بازداشت سعودی را به شکست بکشاند.

 زندانبانان حریری از اینکه وی خود را در مصاحبه خسته و ناراحت نشان داده و با برخوردهایش فهمانده که اوضاع بر وفق مراد نیست، ناراحتند.

از نظر آنان حریری  نه تنها به نوعی از موضع میشل عون حمایت کرد بلکه بر موضع لبنان مبنی بر اینکه این استعفا پیش از بازگشت به لبنان غیر قانونی است، مهر تایید زد و علاوه بر این سقف مواضع حریری در برابر حزب الله در این مصاحبه بسیار پایین بود.

روایت سفیر فرانسه از ملاقات با حریری

در این میان منابع دیپلماتیک اروپا اعتراف کردند، ارزیابی های اولیه در خصوص وضعیت حریری نشان می دهد، تصور آزادی عمل او خیلی زود رنگ باخت همانطور که سفیر فرانسه در ریاض در این باره گفت که فضای حاکم بر ملاقات او با حریری به هیچ وجه طبیعی نبود و او دستپاچه به نظر می رسید و این ملاقات نیز کوتاه و خیلی کلی برگزار شد.

یمن در برابر حریری؛ خواسته نامعقول عربستان

به هر حال در شرایطی که تماس ها در سطوح مختلف ادامه دارد، معلوم شد عربستان به دنبال یک معامله غیرانسانی با این مضمون است: اگر حریری را می خواهید، یمن را به ما بدهید.

به عبارت دیگر منابع دیپلماتیک یکصدا اعلام کردند، «یمن» کلید واژه تمام گفت وگوها با طرف سعودی است به این معنی که ریاض بر این باور است که حزب الله تنها طرفی است که می تواند مشکل موشک های یمنی را که بُرد آن به  ریاض نیز رسیده است، حل کند.

سعودی ها در پاسخ به این سوال که دلیل شدت مواضع علیه لبنان و حریری چیست؟ می گویند: مشکل با حریری، داخلی  است اما حل مشکل با لبنان در گرو این است که دولت لبنان و خود حزب الله رسما اعلام کنند، این حزب در کشمکش های منطقه ای  (شما بخوانید: یمن) دخالت نخواهد کرد.

هیچ مسئول سعودی توان و جرأت مطرح کردن موضوع حریری را ندارد

نکته قابل توجه اینکه منابع دیپلماتیک اروپایی به برخی جزییات مربوط به میانجی گری ها درا رتباط با سعد حریری اشاره و اعلام کردند، خانواده او نتوانستند یک طرف داخلی سعودی پیدا کنند که قادر به کمک باشد به ویژه اینکه بازداشت حریری با بزرگترین عملیات بازداشت شاهزادگان و امیران سعودی از سوی محمد بن سلمان همزمان شده است به گونه ای که هیچ مسئول سعودی جرأت ندارد این موضوع را بررسی کند.

از سوی دیگر با توجه به مخالفت ریاض با سفر «عباس ابراهیم» رئیس اداره امنیت عمومی و «عماد عثمان» رئیس پلیس لبنان و دیگر مسئولان امنیتی این کشور به عربستان برای پیگیری قضیه حریری، حاصل تماس ها و فشارها به ریاض این بوده است که سعودی ها فقط یک راه پیش روی خود می بینند و آن اینکه حریری به بیروت بازگشته و استعفای خود را تقدیم رئیس جمهوری کند و سپس راهی فرانسه شده و فعالیت های سیاسی را کنار بگذارد.

این در حالی است که پاریس پیشنهاد کرده است حریری پس از استعفا بار دیگر مامور تشکیل دولت شود و آن را به آشتی سیاسی جدید مشروط کند.
نکته دیگر اینکه ریاض به خاطر بدقولی حریری به شدت ناراحت است و توجیهات او مبنی بر ناتوانی در مقابله با حزب الله یا قانع ساختن میشل عون برای کمک به وی در مقابله با حزب الله را نمی پذیرد.

سعودی ها همچنان به دنبال جایگزینی برای سعد حریری

سعودی ها به این نتیجه رسیده اند که حریری ضعیف تر از آن است که بتواند گروه و حزب خود را رهبری کند و حتی نگران این هستند که بعد از بازگشت به بیروت از تعهدات خود به آنها شانه خالی کند و بر این اساس معتقدند حریری نباید انتخابات آینده مجلس را رهبری کند. با توجه به مخالفت های موجود  با جانشینی «بهاء حریری»، برادر سعد، سعودی ها به فکر جایگزین دیگری از بین شخصیت های المستقبل هستند.

در این میان اطرافیان بن سلمان در جواب درخواست حل فوری بحران، وعده راه حل بعد از چند روز یا حتی یک هفته دیگر را می دهند و به همین دلیل  فرانسوی ها به این فکر افتاده اند که شاید جز آمریکایی ها طرف دیگر نتواند با سعودی ها در این باره صحبت کند.

یمن، محور درخواست های سعودی

همچنین سعودی ها از حریری می خواهند مسئولیت بسیار بزرگ «تغییر سیاست های حزب الله در منطقه» را به عهده بگیرد و فکر می کنند لبنان باید حزب الله را وادار کند تا کارشناسانش را از یمن خارج کرده و هر نوع کمک سیاسی و رسانه ای و نظامی به انصارالله در داخل و خارج یمن را متوقف کند و در این خصوص به اخراج نمایندگان جنبش انصارالله از لبنان نیز اشاره دارند.

احساس شکست و ناامیدی عربستان

باید در نظر داشت که ناکام ماندن عربستان در تحقق نقشه خود در هفته اول بعد از استعفای حریری، ریاض را در وضعیت شکست و ناامیدی قرار داده به ویژه اینکه «سید حسن نصرالله» دبیر کل لبنان در سخنرانی اخیر خود به هیچ عنوان حاضر نشد درباره موضع حزب الله درباره یمن وارد بحث شود.
سعد حریری نخست وزیر لبنان روز شنبه 13 آبان (چهارم نوامبر) به طور غیرمنتظره از عربستان استعفای خود را از نخست وزیری اعلام کرد.