حاشیه نشینان بیشتر در معرض آسیب های اجتماعی قراردارند/ دفاتر تسهیل گری در 10 منطقه حاشیه نشین البرز راه اندازی می شود
علاوه بر این خیال خام وجود 4 زندان کرج در دهه های گذشته تعداد زیادی از خانواده های زندانیان انتقالی از شهرهای دیگر را هم مجبور به سکونت در این شهر کرده است و با توجه به شرایط مالی نامناسب بیشتر آنها را که توان سکونت در شهرها را نداشتند ناگزیر به زندگی در حاشیه شهر و سکونت گاه های غیرمجاز کرده است.
مهاجرت به دلیل بیکاری در کرمانشاه
یکی از مهاجرانی که به دلیل بیکاری در کرمانشاه و به امید اشتغال و درآمد خوب راهی کرج شده و اکنون در یکی از سکونت گاه های غیرمجاز اطراف باغستان ساکن است می گوید: همسرم در کرمانشاه آهنگر بود اما به دلیل نبود بازار کار7سال قبل به کرج مهاجرت کردیم.
«روژین اسماعیل زاده» می افزاید: با پولی که داشتیم نتوانستیم داخل شهر خانه اجاره کنیم و از طرفی هم همسرم درآمد ثابت و مشخصی نداشت و با توجه به این که کرایه خانه در این محل کمتر بود همینجا ساکن شدیم و اکنون همسرم مدتی مشغول به کار است و درآمد دارد و مدتی هم که کار نباشد بدون درآمد هستیم.
اسماعیل زاده می گوید: در این منطقه حتی یک مدرسه یا مرکز آموزشی وجود ندارد، پارک یا محلی که بچه ها بتوانند بازی کنند هم نیست و در مجموع زندگی در این منطقه خیلی سخت است.
وی می افزاید: برای
رفت و آمد بچه ها به مدرسه ای که با این محل نیم ساعت فاصله دارد مشکلات زیادی داریم به ویژه در زمستان که شدیدتر
می شود. با وجود بیکاری و نبود درآمد ثابت توان گرفتن سرویس هم نداریم، اما چاره
ای جز این نداریم و باید بسازیم.
نقل مکان به دلیل زندانی شدن همسر
«گلنازشکری» یکی دیگر از کسانی است که در اطراف ملک آباد ساکن است. وی که به دلیل زندانی شدن همسر به جرم قاچاق مواد مخدر در یکی از زندان های کرج، به همراه چهار فرزندش راهی این شهر شده می گوید: 11 سال پیش که همسرم زندانی شد مجبور شدم از تویسرکان به کرج نقل مکان کنم.
شکری اضافه می کند: سال های اول که بچه هایم کوچکتر بودند در خانه های مردم کار می کردم و از این راه زندگی را می گذراندم . دوست داشتم فرزندانم درس بخوانند اما به دلیل مخارج شرایط برایمان سخت بود و همه آنها فقط تا کلاس سوم یا چهارم ابتدایی تحصیل کردند.
وی در ادامه می گوید: اکنون یکی از فرزندانم با کار در یک مرکز بازیافت زباله و دیگر فرزند پسرم هم در یک ساندویچی کار می کند و دو دخترم در خانه هستند اما با وجود هزینه های بالای زندگی و درآمد کم شرایط سختی را می گذرانیم.
شکری می افزاید: علاوه بر همه اینها به دلیل وجود اعتیاد فراوان و مشکلات اخلاقی در این محله همیشه نگران و مراقب فرزندانم بودم تا مبادا مصیبتی دیگر بر سرمان آوار شود.
کوچ دامداران قدیمی به حاشیه شهر
«یوسف جمالی» نیز که در «بیدارچشمه» یکی از سکونت گاه های غیرمجاز شمال کرج زندگی می کند می گوید: ما از قدیم دام دار بودیم و در صوفی آباد زندگی می کردیم اما حدود30 سال پیش به بهانه اینکه صوفی آباد شهر شده و قنات توسط گوسفندان آلوده می شود و دیگر جای دام ها در شهر نیست زمینی در این منطقه به ما دادند و ما مجبور به سکونت در این منطقه شدیم.
جمالی می افزاید: ابتدا فقط 4 خانوار که عشایر بودیم در این منطقه ساکن شدیم اما اکنون 90 خانوار در این منطقه زندگی می کنند که بیشتر آنها از شهرهای دیگر آمده اند.
جمالی می گوید: بعد از گذشت این همه سال هنوز به این منطقه آب نداده و می گویند بیدارچشمه جزو محدوده شهر نیست . تا چند سال قبل از چشمه های اطراف استفاده می کردیم اما چند سالی است با خشک شدن چشمه ها شرایط برای زندگی خیلی سخت شده و از آب تانکر استفاده می کنیم.
وی می افزاید: نبود
آسفالت، نانوایی و رفت و آمد بچه ها به مدرسه از بزرگترین مشکلات این محدوده است
که امیدوارم مسئولان استان این را در نظر بگیرند که 90 خانوارد در بیدار چشمه
زندگی می کنند و برای رفاه آنها قدمی بردارند.
راه اندازی دفاتر تسهیل گری در 10 منطقه حاشیه نشین
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز اظهار می کند: البرز به دلیل نزدیکی به پایتخت و استقرار صنایع در استان، آب وهوای منطقه و موقعیت جغرافیایی همیشه مورد توجه مهاجران بوده و در 3 دهه اخیر شاهد رشد مهاجرت در استان بودیم.
«عیسی قبادی» می گوید: به دنبال مهاجرت، کسانی که تمکن مالی دارند در شرایط زیستی مناسبی ساکن می شوند اما برخی نیز به دلیل عدم تمکن مالی به حاشیه های شهر و سکونت گاه های ارزان قیمت روی می آورند و وقتی این اتفاق می افتد ناخواسته محله هایی شکل می گیرد که از امکانات اولیه زندگی و سلامت و رفاه محرومند.
قبادی با بیان این که سکونتگاه های غیررسمی حاشیه نشین به 3 دسته (مناطق بحرانی و حاد حاشیه نشین، مناطق نابسامان و پرجمعیت و مناطق دارای بافت فرسوده) تقسیم می شوند می گوید: همه این مناطق مورد هدف هستند و باید برای آنها برنامه داشته باشیم.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز می گوید: در این راستا سازمان اجتماعی وزارت کشور طرحی را تحت عنوان «طرح راه اندازی دفاتر تسهیل گری» به منظور نهادسازی پایدار و ساماندهی سکونت گاه های غیررسمی و حاشیه نشین البرز ابلاغ کرده که این طرح در 10 منطقه اجرا خواهد شد.
قبادی می افزاید: خط4 حصار ، سهرابیه، اخترآباد، اسلام آباد، ملک آباد، خلج آباد، کلاک نو، حصارک پایین، برخی محلات کمال آباد مانند منطقه امیرالمومنین(ع) و شهرک گلها از مناطقی هستند که در آنها دفاتر تسهیل گری راه اندازی خواهد شد.
وی با بیان اینکه این دفاتر تبه زودی راه اندازی می شوند می افزاید: کار آنها تسهیل گری و تلاش برای توانمند سازی مردم است که برای این امر از وجود کارشناسان جامعه شناسی، مددکاری و روانشناسی، حقوق و برنامه ریزی شهری بهره گیری می شود.
قبادی با بیان اینکه جمعیت
مشخص و تفکیک شده ای از حاشیه نشینی البرز وجود ندارد می گوید: بر اساس شرایط بحرانی
آنها و پیامدهایی که دارند همه باید مورد
توجه قرار گیرند.
پیامد های حاشیه نشینی
وی اضافه می کند: سیمای نامطلوب شهری، پایین بودن سطح بهداشت و سلامت جسمی و روانی، بیکاری و نبود درآمد، وجود فرهنگ های خاص در مناطق کوچک ، تراکم جمعیت بیش از استاندارد معمول در کوچه هامحله های کم ظرفیت، فقدان امکانات آموزشی و فرهنگی و همچنین اعتیاد محیط مناسبی برای کج روی ها و رشد تخلفات هستند که همیشه جای نگرانی دارد.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری البرز می گوید: بعد از شناسایی این مناطق از ظرفیت همه نهادهای مربوطه کمک گرفته می شود و سعی بر این است که با استفاده از تشکل های مردمی و مشارکت آنها به سمتی باید برویم که مناطق حاشیه ای هم از رفاه نسبی و معمولی برخوردار شوند چرا که توسعه یک منطقه زمانی اتفاق می افتد که مردم حضور آگاهانه و موثری داشته باشند.
قبادی خاطرنشان می
کند: با دستور و تاکید استاندار البرز اجرای این طرح به طور جدی در دستور کار
قرارخواهد گرفت و همه دستگاه ها موظف به اجرا و همکاری در این طرح که تا چند روز
آینده اجرایی می شود، خواهند بود.
مشکلات باید به صورت اجتماعی حل شوند
فرمانده انتظامی استان البرز با بیان این که دید بعضی از مردم و حتی برخی مسئولان این است که برای مشکلات مناطق حاشیه ای استان، نیروی انتظامی باید برخورد قدرتی داشته باشد می افزاید: اما نگاه و عملکرد پلیس این نبوده و راهکار حل مشکلات حاشیه ای برخورد قهری نیست.
سردار عباسعلی محمدیان
می گوید: پلیس باید کنار مردم باشد و با شناخت نیازمندی ها و با کمک دستگاه های
متولی ومربوطه برای رفع معضلات اقدام کند.
سردار محمدیان با
اشاره به وجود معضلات فراوان در مناطق حاشیه ای تاکید می کند: چنانچه هر نهادی به
وظایف خود به نحو مطلوب عمل کند مشکلات را می توان از راه های اجتماعی حل کرد و
پلیس فقط در شرایطی که دیگر راهی برای ارشاد و هدایت افراد( آن هم در درصد بسیار
کم از جامعه) نباشد از جایگاه خود برای این افراد استفاده کند.
حاشیه نشینان بیشتر در معرض آسیب های اجتماعی قراردارند
مدیرکل بهزیستی استان البرز بیان می کند: همیشه در کنار حاشیه نشینی صحبت از آسیب هم هست و این فکر تداعی می شود که حاشیه نشینان عامل آسیب های اجتماعی هستند در حالی که این تفکر صحیحی نیست و در واقع باید گفت: حاشیه نشینان و ساکنان سکونت گاههای غیرمجاز در مقایسه با سایر مناطق شهری بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرند.
«داریوش بیات نژاد» می افزاید: افرادی که در حاشیه ها زندگی می کنند مانند انسان های دیگر مناطق بوده و تفاوتی با آنها ندارند اما شرایط زندگی و کمبودهای زیرساختی شهری، فرهنگی، آموزشی و رفاهی در این محله ها آنها را بیشتر از دیگران در معرض خطر و آسیب اجتماعی قرار می دهد.
بیات نژاد با بیان اینکه حاشیه نشینان از مراکز تفریحی، فرهنگی، پارک،بهداشت و حتی مسائل امنیتی محروم هستند می افزاید: وجود یک مسجد یا حسینیه می تواند اثربخشی معنوی داشته و جلوی بسیاری از آسیب ها و انحراف ها را بگیرد و علاوه بر آن انسجام اجتماعی منطقه را بیشتر کند در حالی که در بیشتر این مناطق این خلاء وجود دارد.
وی می گوید: استان البرز به ویژه کلانشهر کرج به عنوان یکی از 4 کلانشهر بزرگ کشور که مسیر ارتباطی چندین استان هم هست مهاجر پذیری بالایی دارد. همچنین همسایگی با پایتخت و قیمت پایین تر خانه ها نسبت به تهران این مهاجر پذیری و حاشیه نشینی و در نتیجه احتمال آسیب ناشی از حاشیه نشینی را در البرز افزایش داده است و می توان گفت بعد از تهران کلانشهر کرج بیشترین چالش را در بحث حاشیه نشینی دارد .
مدیرکل بهزیستی استان البرز اضافه می کند: پدیده هایی مانند کودک آزادی، همسرآزاری کودکان کار، اعتیاد، طلاق و ... که به عنوان آسیب اجتماعی نامیده می شوند افراد ساکن در این مناطق را بیشتر تهدید می کند و دیده می شود.
بیات نژاد تاکید می کند: همه مسئولان اگر در کنار مسئولیت اجتماعی احساس تعهد کنند و توجه ویژه ای را به این بخش داشته باشند حتما اقدامات اثربخش تری دارند و همچنین مردمی که امنیت، آسایش و کرامت انسانی برایشان مهم است باید در این بخش احساس تعهد و مسئولیت اجتماعی کرده و درکنار مسئولان برای حل معضلات حاشیه نشینان مشارکت کنند.
وی می افزاید: البته چند سال است توجه مسئولان و همچنین مردم به این موضوع بیشتر شده و شاهد تغییرات مثبتی در این زمینه هستیم و امیدواریم با همکاری و مشارکت همگانی بتوانیم برای ساکنان این مناطق هم شرایط یک زندگی عادی فراهم کنیم.