قبه بارگاه امام حسین (ع) کجاست و چه ویژگی دارد؟

گروه فرهنگ تیتریک، اماکن و محل‌های مختلفی در آیات و روایات وجود دارد که دعا و نیایش در آن‌ها توصیه شده است و می‌گویند در صورت ابراز حاجت در آن‌ها فرد قطعا حاجت روا خواهد شد.

قبه به کجا اطلاق می‌گردد و آیا حرم امام حسین حریم دارد؟

عظمت واقعه عاشورا و نمایش بی‌نظیر فضایل الهی اهل‌بیت علیهم‌السلام در مقابل دشمنان خدا و رسول او موجب شد که این رویداد عظیم از جهات گوناگون از دیگر رویداد‌های بزرگ عالم متمایز شود؛ مصیبتی که پیش از وقوعش، ملائکه الهی و انبیا و اوصیا علیهم‌السلام در سوگ آن نشستند و پس از وقوع آن نیز ائمه هدی علیهم‌السلام به یادآوری این مصیبت بزرگ پرداختند و مجالس عزا برپا کردند.

در باره روایاتی که پیشاز ساختن قبه صادر شده ترغیب به زیارت به همراه نوعی پیش بینی بوده مانند آنکه در روایتی طولانی ابن عباس از پیامبر پیرامون کیفیت شهادت فرزندشان حسین بن علی (ع) چنین نقل می‌کند که پیامبر به او فرمود: اى پسر عباس هر که او را با معرفت به حقّش زیارت کند براى او ثواب هزار حج و هزار عمره است، و هر که او را زیارت کند، مرا زیارت کرده و هر که مرا زیارت کند، گویا خدا را زیارت کرده، و براى زیارت‏کننده خدا است که او را به آتش عذاب نکند، هر آینه اجابت (دعا) زیر قبّه اوست، و شفا در تربتش مى‏باشد، و امامان از فرزندان او هستند.

در این روایات ترغیب به زیارت امام حسین پس از شهادت است و حال آن که هنوز او به شهادت نرسیده.

آن دسته از روایاتی که بحث از ساخت حایر و قبه بوده نیز روشن است؛ مراد از قبه نیز همان حایری است که در روایات دیگر مورد اشاره قرار گرفته است.

حائر در لغت به دیوار یا نرده گرداگرد خانه یا مکان گفته می‌شود که در روزگار امام باقر و امام صادق، از نام‌های قبر امام حسین بوده است.

نتیجه آن که؛ قبه و حائر ناظر به محدوده اطراف نزدیک قبر امام حسین است و بر زمانی که تنها قبری بیش نبوده نیز صادق خواهد بود.

تاریخچه بنا بر قبر امام حسین

اما این که چهار دیواری بر قبر امام حسین به چه زمانی بر می‌گردد باید گفت:

اولین بار بنى اسد پس از دفن اجساد شهدا و پیکر سید الشهدا، علامتى بر قبر نهادند. از این که توابین در سال هاى ۶۳ یا ۶۴ بر سر قبر امام حسین می ‏آمدند، مى‏فهمیم که آن هنگام، آشنا و شناخته شده بوده است.

 بنا به تشویق اولیاء دین، مدفن آن حضرت از همانآغاز، مورد زیارت شیعه قرار گرفت، چه پنهانى و چه آشکار.

در زمان بنى امیه، قبه‏اى بر قبر شریف ساخته شد  و تا زمان هارون الرشید باقى بود. وى‏قبر را خراب و محل آن را صاف کرد و درخت‏ سدرى را که (به نشانه قبر) در آنجا بود، قطع کرد.

بار دیگر در زمان مامون ساخته شد. سپس در سال ۲۳۶ و ۲۳۷ هجرى به دستور متوکل عباسى، قبر و خانه‏هاى اطراف آن خراب شد و به جاى آن زراعت کردند و مانع‏رفت و آمد مردم شدند.

باز هم در سال ۲۴۷ به دستور متوکل قبر را خراب کردند و چندین نوبت دیگر این تخریب انجام گرفت.

در نتیجه خود صحن از همه اطراف و ساختمان‌هایی که به قبه شریف متصل است و همچنین مسجدی که در پشت آن قبّه قرار دارد، جزء حائر محسوب می‌شوند. آنچه مشهور میان اهالی کربلاست و از گذشتگان به آن‌ها ارث رسیده و همچنین ظاهر کلمات اکثر اصحاب، همین است.

مرحوم صاحب جواهر نیز در تفسیر حائر، همین معنا را انتخاب کرده است، هر چند احتیاط آن است که صحن مطهر را جزء حائر ندانند و به حرم مطهر و رواق‌ها و مسجد بالای سر قناعت کنند. به ویژه آن که در گذشته حرم تا این اندازه توسعه نداشته است.

آیت‌الله محمدتقی بهجت (ره) در کتاب «رحمت واسعه» شامل مجموعه گفتار‌های عاشورایی‌اش درباره حائر حسینی چنین آورده است:

«حائر» لغتاً یعنی «ما حار فیه الماء» (گودی‌ای که آب در آن جمع شود)، یعنی حفیره. حائر تقریباً مثل حقیره واسعه است که در آنجا دیگر آب [بیرون]نمی‌ریزد و به این طرف و آن طرف سرایت نمی‌کنند؛ بلکه همان‌جا فرو می‌رود. این مطلب بعد‌ها زمان متوکل ملعون انجام شده است که ارسال آب به آنجا کرده است. حتی در روایت نقل شده است که: «کان لایبلغ»؛ به خود قبر مطهر آب نمی‌رسید. این طور هم نقل شده است.

علی‌ای‌حال، حائر حفیره است و این را الان هم ما می‌بینیم؛ یعنی تا زمانی که ما [در کربلا]بودیم، این طور بود. خیلی خیلی اطراف خود حرم سیدالشهدا (ع)، اطراف صحن و اطراف اطراف صحن، [نسبت به]خود بلد، در غایت نزول است. خود این حرم، خیلی خیلی پایین است. شاید کعبه و مکه هم همین‌طور باشد. واضح و آشکار بود که تل زینبیه چه ارتفاعی دارد! و تازه سطحش تقریباً با خیمه‌گاه مساوی است. صحن خیلی تنزل دارد نسبت به این طرف (تل زینبیه). خود حرم مقدس هم خیلی تنزل از صحن دارد. بوده‌اند کسانی که گفته‌اند ما موفق شدیم رفتیم داخل [سرداب]حرم، آن پایین. دو نفر برای بنده نقل کردند که رفتیم و قبر مطهر را هم از دور دیدیم. یکی از آن‌ها گفت: قبر مطهر داخل غرفه بود. یک اتاق مانندی بود که می‌گفت: سر آدم می‌خورد به سقفش و سقفش همان سطح خود ضریح و متصل به ضریح است. ضریح بالای یک چنین غرفه‌ای واقع شده است. ایشان این طور گفت. پیرمرد بود.

همان شخص قبر حمزه و همه این‌ها را توصیف می‌کرد. آن وقت، تازه واضح و آشکار بود پیش ما که اینجایی که مدفن حضرت در کربلاست، چقدر از خود مقتل شریف بالاتر است. آدم در مقتل چقدر باید پله‌ها را پایین برود تا به جایی برسد که [محل شهادت سیدالشهدا (ع) بوده است و]آنجا هم [باز]علامتی گذاشته بودند که هرچه بوده، زیر این بوده، نه خود این.
‌
می‌گویند: حضرت در قسمت مدفن از اسب پایین تشریف آوردند. وقتی دید این مردم و رجاله (اراذل و اوباش) دارند به طرف حرم می‌روند، همین طور نشسته، خودش را تا به بیرون از آنجایی که در آن افتاده بود، کشید. از مدفن به طرف خیمه‌گاه تشریف می‌آورد. شاید تشریف آوردند تا همین جایی که مقتل است. تا این مقدار توانسته است بیاید. به زحمت زیاد تا اینجا تشریف آورد و به مردم گفت: «یَا شِیعَةَ آلِ أَبِی سُفْیَانَ ... النِّسَاءُ لَیْسَ عَلَیْهِنَّ حرج»؛‌ای پیروان آل ابی‌سفیان ... بر زنان حرجی نیست.

تا اینجا تشریف آورده و اینجا شده است مقتل. آنجا هم محل سقوطش بوده است. بعد که می‌خواستند [بر ایشان]نماز بخواند، باید ایشان را از این پایینی‌ها دربیاورند؛ بنابراین حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام را آوردند تا اینجایی که دفن شده است.

مقصود این است که [مقتل و تل زینبیه]سطحشان خیلی خیلی اختلاف دارند؛ مقتل و مدفن با خود صحن و صحن هم با اطراف صحن. در زمان ما کاملاً معلوم بود که تل زینبیه نسبت به صحن حضرت سیدالشهدا (ع) بسیار بلند است.

حائر حسینی چه فضایلی دارد؟

همان شخص قبر حمزه و همه این‌ها را توصیف می‌کرد. آن وقت، تازه واضح و آشکار بود پیش ما که اینجایی که مدفن حضرت در کربلاست، چقدر از خود مقتل شریف بالاتر است. آدم در مقتل چقدر باید پله‌ها را پایین برود تا به جایی برسد که [محل شهادت سیدالشهدا (ع) بوده است و]آنجا هم [باز]علامتی گذاشته بودند که هرچه بوده، زیر این بوده، نه خود این.
‌
می‌گویند: حضرت در قسمت مدفن از اسب پایین تشریف آوردند. وقتی دید این مردم و رجاله (اراذل و اوباش) دارند به طرف حرم می‌روند، همین طور نشسته، خودش را تا به بیرون از آنجایی که در آن افتاده بود، کشید. از مدفن به طرف خیمه‌گاه تشریف می‌آورد. شاید تشریف آوردند تا همین جایی که مقتل است. تا این مقدار توانسته است بیاید. به زحمت زیاد تا اینجا تشریف آورد و به مردم گفت: «یَا شِیعَةَ آلِ أَبِی سُفْیَانَ ... النِّسَاءُ لَیْسَ عَلَیْهِنَّ حرج»؛‌ای پیروان آل ابی‌سفیان ... بر زنان حرجی نیست.

تا اینجا تشریف آورده و اینجا شده است مقتل. آنجا هم محل سقوطش بوده است. بعد که می‌خواستند [بر ایشان]نماز بخواند، باید ایشان را از این پایینی‌ها دربیاورند؛ بنابراین حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام را آوردند تا اینجایی که دفن شده است.

مقصود این است که [مقتل و تل زینبیه]سطحشان خیلی خیلی اختلاف دارند؛ مقتل و مدفن با خود صحن و صحن هم با اطراف صحن. در زمان ما کاملاً معلوم بود که تل زینبیه نسبت به صحن حضرت سیدالشهدا (ع) بسیار بلند است.

حائر حسینی چه فضایلی دارد؟

مشخص است که محدوده حائر که شامل روضه مقدس سیدالشهداء شامل قبر مطهر و رواق‌ها و حرم آن حضرت می‌شود از شرافت و قداست خاصی برخوردار است و روایات بسیاری در فضیلت آن وارد شده است.

از جمله آن که استجابت دعا در این محدوده در روایات شیعی ذکر شده است. امّا در مورد آن که در محدوده حائر حسینی می‌توان نماز را به تمام خواند یا آن که باید شکسته خوانده شود، میان علماء و فق‌های معاصر اختلاف نظر وجود دارد.

باشگاه خبرنگاران

انتهای پیام/