مراحل تعویض کارت‌های معافیت و پایان خدمت
تعریف سربازی در ایران و تاریخچه آن
سربازی در ایران به خدمت سربازی عمومی گفته می‌شود که بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تمام مردان بالای ۱۸ سال ایرانی، به جز مواردی که استثناء شده‌اند، باید به خدمت سربازی بروند. در ایران برای اولین بار لایحهٔ خدمت اجباری نظام وظیفه در سال ۱۳۰۳ توسط رضا شاه به مجلس شورای ملی چهارم تقدیم شد و به رغم مخالفت ملاکان بزرگ و روحانیون، قانون نظام اجباری که مشتمل بر سی و شش ماده بود در جلسه ۱۷۸ مجلس شورای ملی دوره ۵ مورخ شنبه شانزدهم خرداد ۱۳۰۴ به تصویب رسید.
در ایران بسیاری (به ویژه پسران) بر این باورند که خدمت سربازی هدر دادن ۲ سال از بهترین سال‌های عمرشان است، درحالی که برخی (از جمله مقامات نظامی) آن را حرکتی جهادی و جهاد در راه خدا می‌دانند.
بسیاری نیز گذراندن خدمت مقدس سربازی به مدت ۲ سال را بخشی از ادای دین هر فرد مذکر به کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌دانند.
گذراندن دوره سربازی برای تمامی مشمولان اجباری است و مشمولان قبل از پایان این دوره از انجام هرگونه خدمات دولتی و استفاده از برخی خدمات شهروندی بازداشته می‌شوند، مگر با ارائه مدرک معافیت موقت. در مهرماه ۱۳۹۶، شرط ارائه مدرک سربازی برای اخذ گواهینامه برداشته شد.
قانون ۳۲ ماده‌ای خدمت اجباری در ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ در مجلس شورای ملی به تصویب رسید.
طبق بند اول این قانون تمام افراد ذکور بالای ۲۱ سال باید به مدت ۲ سال به خدمت سربازی می‌رفتند.
در آن زمان، چون یک میلیون نفر شرایط تعیین شده برای سربازی را داشتند و نیاز کشور ۱۰۰هزار نفر بود، مقرر شد که از هر ۱۰ نفر، فقط یک نفر به سربازی رود.
در سال ۱۳۳۵ امور سربازگیری از حوزه اختیارات ارتش خارج و به وزارت کشور سپرده شد، اما اجرای این قانون به علت عدم آمادگی وزارت کشور تا مهرماه سال ۱۳۴۱ به تعویق افتاد.
این قانون تا زمان انقلاب اسلامی تغییر چندانی نکرد. در سال ۱۳۶۳ و با توجه به شرایط جنگ قانون خدمت سربازی مشتمل بر ۶۷ ماده و ۵۷ تبصره در روز یکشنبه ۲۹ مهرماه ۱۳۶۳ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
معافیت از سربازی
افرادی که دارای مصدومیت یا نارسایی‌های بدنی یا برخی شرایط اجتماعی هستند، از خدمت معاف می‌شوند.
اساساً دو نوع معافیت وجود دارد: معافیت موقت و معافیت دائم.
بنیاد ملی نخبگان
افرادی که دارای شرایطی خاص باشند، از طریق بنیاد ملی نخبگان می‌توانند دوره سربازی را با طی دوره آموزشی و انجام یک پروژه به جای مابقی دوره، به اتمام برسانند.
معافیت پزشکی
دارا بودن شرایط خاص جسمی یا روانی، یکی از امکان‌های معافیت است.
معافیت کفالت
معافیت کفالت به معافیتی گفته می‌شود که به دلیل سرپرستی از افراد خانواده به شخص مشمول داده می‌شود.
جانبازان می‌توانند برای فرزند خود معافیت کفالت بگیرند، در صورتی که درصد جانبازی بیش از ۲۵درصد باشد، می‌توانند فرزند دیگر خود را نیز از خدمت معاف کنند.
معافیت تحصیلی
معافیت تحصیلی جزء معافیت‌های موقت است، به این معنی که دانش‌آموزان و دانشجویان تا زمانی که تحصیل می‌کنند از خدمت معاف هستند.
معافیت سه برادری
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸، مسئولان سازمان وظیفه عمومی جمهوری اسلامی ایران به دلیل تراکم بیش از حد مشمولان خدمت سربازی، قوانین جدید معافیت را اعلام کردند که این نوع معافیت از اول فروردین ۱۳۹۱ متوقف شد.
فروش خدمت وظیفه
اولین بار در آذر ماه سال ۱۳۷۷ برای مقطعی سه ساله سربازان مجاز شدند تا با پرداخت مبالغی از خدمت سربازی معاف شوند.
در آن زمان مبلغ خرید سربازی بین یک میلیون و ۸۰۰ تا سه میلیون و ۱۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شد و ۳۵۰ هزار نفر سربازیشان را خریدند.
در ۳۰ آذر ۹۳ دولت یازدهم دربند «ط» تبصره شانزده لایحه بودجه پیشنهادی خود مبنی بر فروش دوره سربازی مشمولانی که ۱۰ سال غیبت دارند را به مجلس داد. در این بند بودجه آمد: به دولت اجازه داده می‌شود تا تمام مشمولان خدمت وظیفه عمومی را که «بیش از ۱۰ سال» غیبت دارند، با پرداخت دریافت جریمه مدت زمان غیبت، معاف کند.
در لایحه بودجه سال ۱۳۹۵، دولت پیشنهاد معافیت با پرداخت جریمه برای افراد با ۵ سال غیبت را داد، اما ستاد کل نیرو‌های مسلح با آن مخالفت کرد و مدت غیبت ۸ سال را پیشنهاد داد. کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در نهایت با ۸ سال موافقت کردند.
مبلغ جریمه بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان بر اساس مدرک تحصیلی تعیین شد.
هرچند که برخی نمایندگان به دلیل تبعیض بوجود آمده به خاطر توانایی ثروتمندان در خرید سربازی مخالف این طرح بودند.
دارندگان این نوع معافی مجاز به نمایندگی مجلس، عضویت در شورا‌های اسلامی و انتصاب در سمت‌های مدیریتی نیستند.
تبصره مربوطه در لایحه بودجه سال ۱۳۹۶ نیز گنجانده شده‌است.
مدارک لازم برای تعویض کارت‌های معافیت و پایان خدمت وظیفه عمومی
پیش از اقدام به تعویض کارت پایان خدمت باید به نکات زیر توجه کنید:
- کارت‌های معافیت غیر هوشمند از تاریخ ۰۱-۰۴-۱۳۹۲ (یکم تیر ۱۳۹۲) فاقد اعتبار هستند.
- تعویض کارت پایان خدمت عادی به هوشمند برای آن دسته از کسانی است که از تاریخ ۰۱-۰۱-۱۳۶۰ (یکم فروردین ۱۳۶۰) به بعد خدمت آنان به اتمام رسیده است.
- کسانی که کارت خود را مفقود کرده و یا غیر قابل استفاده باشد باید برای دریافت کارت مراحل مربوط به صدور کارت المثنی را طی کنند. (مشاهده مدارک مورد نیاز جهت صدور کارت معافیت المثنی)
- ثبت و درخواست تعویض کارت پایان خدمت برای کارکنان نیرو‌های مسلح که از خدمت رها شده‌اند (بازنشسته، بازخرید، مستعفی، اخراجی و پایان خدمت) در دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی (پلیس + ۱۰) انجام می‌شود و کارکنان نیرو‌های مسلح که هنوز شاغل بوده و در حال خدمت هستند باید به یگان خدمتی خود مراجعه کنند.
مدارک لازم
- اصل و تصویر پشت و رو کارت ملی.
- اصل شناسنامه عکسدار به همراه تصویر صفحه اول و توضیحات.
- دو (۲) قطعه عکس ۴×۳ صرفاً رنگی فقط با زمینه سفید و تمام رخ، مطابق با شئونات اسلامی فاقد زیور آلات، کراوات یا هرگونه پیرایش مو و محاسن.
- اصل و تصویر آخرین مدرک تحصیلی یا گواهی مربوطه. (در صورتی که وضعیت تحصیلی به نسبت به گذشته تغییر کرده باشد)
- اصل کارت معافیت یا پایان خدمت قبلی که دارای مهر طلاکوب بوده، شماره سریال آن مشخص و با اطلاعات ارائه شده از سوی متقاضی مطابقت داشته باشد.
نرخ این خدمت در دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی با احتساب هزینه پستی و پیامک مبلغ 250 هزار و 600 ریال (بیست و پنج هزار و شصت تومان) است که از طریق دستگاه‌های کارت خوان موجود در دفاتر دریافت می‌شود.
فقط برای متقاضیان تعویض کارت پایان خدمت
علاوه بر هزینه فوق، باید مبلغ ۲۰۰ هزار ریال (بیست هزارتومان) از طریق دستگاه کارتخوان (POS) مستقر در دفاتر پرداخت شود.
توجه: واریز از طریق اینترنت، عابربانک و فیش واریزی بانک به هیچ عنوان قابل قبول نیست.
باشگه خبرنگاران
انتهای پیام/
