«لحظه گرگ‌ و میش»؛ جذاب با روایتگری ضعیف/ عدم همخوانی فرهنگ و رسوم خانواده اصیل در دهه شصت و زمان معاصر

به گزارش گروه استانی "تیتریک"؛«مهدیه سادات نقیبی» منتقد سینما و تلویزیون در نقد سریال «لحظه گرگ و میش» به کارگردانی همایون اسعدیان در یادداشتی برای"تیتریک" نوشت: با توجه به زود گذر بودن زمان و پیشرفت های سریع و ناگهانی و رفتارهای غیر قابل پیش بینی نسل ها و تغییر در آداب و رسوم هر نسل نسبت به نسل قبل و بعد از خود در ابتدا می توان گفت فیلم گرگ و میش به لحاظ ساختاری در اصل روایتگر قصه ای از یک خانواده ی اصیل را نشان می دهد که با توجه به ضد و نقیض های فرهنگی و رسومی که نسبت به زمان خود دارد از ساختار روایتمندی بسیار خوبی برخوردار است که البته قابل توجه می باشد که در نقد و تحلیل فیلم های رسانه ای در کنار بررسی نقص های یک اثر به راهکار و در اصل چرایی پرداختن به این قصه و دغدغه ی ذهن نویسنده و کارگردان هم باید پرداخت چرا که یک منتقد موظف است سکانس به سکانس و دیالوگ به دیالوگ را بررسی کند و به گونه ای ذهن نویسنده را مورد کنکاش قرار دهد زیرا مخاطب رسانه ای بسیار باهوش است و حتی گاه ممکن است خود به تجزیه و تحلیل یک فیلم بپردازد .

زمان روایتگر در فیلم های رسانه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است و برای این که مخاطب جذب قصه پردازی نویسنده شود باید وحدت زمان و مکان هماهنگ باشد ، قصه ی گرگ و میش در دهه ی شصت می باشد ، زمان جنگ و بحران های اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی و از همه مهمتر نداشتن ثبات در هیچ گونه فرقه ای . نویسنده این متزلزل بودن زمان را نمادی از ثبات نداشتن ، گرگ و میش بودن شرایط کنونی و آینده ی خانواده به تصویر کشیده است . این همان نخستین تلنگری است که باید از ذهن نویسنده با خبر شد و منتظر اتفاق های زیادی در طول زمان فیلم بود . اما آیا این وحدت زمان و مکان در طول فیلم رعایت شده است ؟ و یا به گونه ای نویسنده خواسته است رعایت کند اما با توجه به امکانات کم کارگردان نتواسته است هماهنگی زمان دهه ی شصت را با دهه ی معاصر هماهنگ کند ، اینها همه از عناصر مهم و ویژه ی یک فیلم نامه ی خوب به حساب می آید که تا حدودی باید گفت نویسنده قصد رعایت آن ها را داشته است اما نتوانسته است به خوبی آن را بیان کند، طبق معمول پاشنه آشیل یک فیلم نامه خوب در ایران پرداختن به نوع و روایت قصه پردازی است .

یک نکته قابل توجه که از جمله نقص های مهم فیلم نامه به شمار می آید نداشتن هم خوانی فرهنگ و رسوم و اعتقادات یک خانواده اصیل دهه شصت با خانواده زمان معاصر می باشد ، چرا که مخاطب به طور قطع از خود خواهد پرسید کدام خانواده ای که پسر بزرگ دارد به غیرت خود اجازه می دهد دوست خود را در خانه شان بیارد در حالی که خواهر مجرد در خانه دارند .. و همان طور رفت و آمدهای دختر و پسر و قول و قرارهایشان با هم و در نهایت تصمیم گیری را در مرحله ی آخر در حضور خانواده می گذارند . این وقایع و تصمیم گیری نویسنده در فیلم نامه روایت گری را در ظاهر بسیار خوب و جذاب نشان داده است و باعث شده است مخاطب لحظه به لحظه فیلم را دنبال کند اما از نگاه یک متخصص و یا حتی یک مخاطب فنی و آشنا به فرهنگ و رسوم ایرانی ها آن هم در سه دهه ی اخیر ضد و نقیض هایش فراتر از آن چه که می بیند ، وجود دارد .

همان طور که یک نویسنده به قصه پردازی و ایده خوب دست پیدا میکند باید در ابتدا به وحدت های سه گانه ی درام ، با توجه به ژانر سینمایی بپردازد . گرگ و میش یک درام تلویزیونی می باشد که از سه وحدت هماهنگ به ترتیب تشکیل می شود وحدت زمان ، وحدت مکان و وحدت عمل .. تا زمانی که نویسنده در روایتگری و قصه پردازی به وحدت زمان درست دست پیدا نکند به وحدت مکان و عمل هم با موفقیت نخواهد نرسید ، این چنین است که نویسنده به گونه ی موفقی نتوانسته است در ابتدا وحدت زمان و مکان را با هم جفت کند که در نهایت به نواقص روایتمندی رسیده است .

در ادامه بحث نقد گرگ و میش از جمله نکته ی مهم دیگر شخصیت پردازی بازیگران است که در اوایل فیلم تا حدودی درست و به جا پرداخت شده است البته با توجه به زمان معاصر حال ، نه زمان جنگ و دهه ی شصت ، اما کم کم در شخصیت پردازی باز هم طبق گفته ی قبل ضد و نقض های فراوانی دیده می شود از مادر خانواده ( فاطمه گودرزی ) گرفته تا بازی بچه های خانواده که البته خالی از لطف است اگر به بازی خوب و فوق العاده بازیگران و شخصیت های اصلی فیلم اشاره نشود و طبق معمول بهترین و با حرفه ای ترین بازی را در این فیلم ایفای نقش کرده اند ، و هر کم و کاستی در فیلم وجود دارد از ابهامات و دقت نظر نداشتن های نویسنده و کارگردان می باشد ، به هر حال هیچ مخاطبی از یک مادر شهید که جان فرزند بزرگ خود را تقدیم کشور خود کرده است انتظار ندارد به پسر و مرد نامحرم اظهار علاقه ی مادرانه کند و یا رفت و آمدهایشان را از بچه هایش مخفی کند .

این وقایع از ذهن معاصر و شرایط معاصر زندگی در جامعه ای را میطلبد که نویسنده فیلم هم اکنون در آن زندگی می کند آن هم در طبقه ی متوسط رو به بالا . از جمله موارد قابل ذکر دیگر می توان به فرهنگ تاسف بار زمان حال اشاره کرد که نویسنده مخاطب را ترغیب میکند که خیلی راحت می شود طلاق گرفت و به عشق سال های قبل تر خود بازگردد ، این فرهنگ غلط متاسفانه با این که وارد ذهن مردم افتاده است ولی کاش نویسنده با قلم خود سبک و یک نوع جهانی را در دنیای معاصر خلق میکرد که میشد از آن الگو گرفت چرا که وظیفه ی نویسنده است علاوه بر نشان دادن زمان زندگی مخاطب به روش و طرز برخورد درست و صحیح را آموزش بدهد و مسیری را انتخاب کند که هر کسی همیشه مثال فلان فیلم را بزند .

نویسنده مانند رهبر ، سخنران و یک مقلد می ماند زیرا همه ی ملت نگاهشان به طرز رفتار شخصیتها و رویدادهایی است که نویسنده آن ها را خلق کرده است . در کل گرگ و میش دارای قصه ی جذاب و روایت گری زیبا اما ریز بینانه و موشکافانه نگاه نشده است و این از نویسنده ی خوب و سریال نویس بعید است چرا که کسی که قصه ی یک سریال را در دست میگیرد باید با صبوری پیش رود و حوصله به خرج بدهد تا نقصی در روایت داستان پیش نیاید به عقیده ی من نویسنده عجولانه و با شتاب پیش رفته است چه در روایت قصه پردازی فیلم و چه در نگارش فیلم نامه ، و این نه تنها برای گرگ و میش بلکه برای تمام نویسنده ها و کارگردان ها باید همیشه مد نظر باشد که پاشنه آشیل ساخت فیلم و سریال در ایران داشتن یک فیلم نامه خوب می باشد .

انتهای پیام/ م