10 کلیدواژه ضروری در اینترنت که همه باید بلد باشیم

با این حال با وجود آنکه همه ما به عنوان کاربران اینترنت توانایی چک کردن پست الکترونیک، مرور وب و به‌روزرسانی شبکه‌های اجتماعی را داریم و از این شبکه جهانی برای انجام کار‌های روزمره مثل مدیریت کار‌های بانکی یا خرید استفاده می‌کنیم، اما بسیاری از ما با بعضی از ساده‌ترین اصطلاحات اساسی در دنیای اینترنت آشنایی نداریم.

نداشتن درک درست از اصطلاحات معمول در اینترنت ممکن است گاهی باعث سرگردانی ما شود یا در بدترین حالت به هک شدن اطلاعات یا سرقت هویت‌مان بینجامد. در ادامه با مفهوم چند اصطلاح رایج در اینترنت آشنا می‌شویم.

مرورگر وب

هربار که برای جست‌وجو درباره یک موضوع یا سر زدن به یک پایگاه اینترنتی سراغ اینترنت می‌روید از یک مرورگر وب (Web Browser) استفاده می‌کنید. مرورگر‌ها نرم‌افزار‌های از پیش نصب شده یا دانلود شده‌ای هستند که کارشان کمک به مسیریابی در اینترنت است.

بسیاری از مرورگر‌ها رایگان هستند و شما می‌توانید بیشتر از یک مرورگر در گوشی هوشمند یا رایانه‌تان داشته باشید. برخی از شناخته‌شده‌ترین مرورگر‌ها عبارتند از اینترنت اکسپلورر، گوگل‌کروم، موزیلا فایرفاکس، اپرا و سافاری.

یو. آر. ال

یو. آر. ال (URL) سرواژه عبارت Uniform Resource Locators به معنی مکان‌یاب منحصربه‌فرد منبع است و اساسا آدرسی است که مرورگر شما برای یافتن یک فایل یا صفحه خاص در اینترنت از آن استفاده می‌کند؛ بنابراین می‌توان یو. آر. ال را مترادف با آدرس یا نشانی پایگاه دانست. نشانی‌های اینترنتی درست مثل زندگی واقعی در همه جای اینترنت هم وجود دارند.

برای مثال هر بار که شما روی یک لینک در گوگل کلیک می‌کنید، گوگل شما را از طریق آن لینک به آدرس یو. آر. ال جدیدی می‌برد. یک یو. آر. ال، معمولا چیزی شبیه به این است: http://www.google.com که می‌تواند به صورت www.google.com یا حتی google.com هم کوتاه شود، زیرا مرورگر شما بخش //:http و در سال‌های اخیر.www را که یک پروتکل برای نشانی‌های اینترنتی به طور خودکار به این آدرس اضافه می‌کند.

بخش پایانی یک یو. آر. ال هم بسته به نوع پایگاهی که شما از آن بازدید می‌کنید متفاوت است و می‌تواند به صورت‌های ir. یا com. یا net. یا edu. یا org؛ و صورت‌های مختلف دیگری نوشته شود.

هایپرلینک یا ابرپیوند

هایپرلینک یا ابرپیوند که آن را به اختصار لینک یا پیوند هم می‌نامند اساسی‌ترین جزء ساختاری وب است و به پیوندی از یک سند، تصویر، کلمه یا صفحه وب به سند، تصویر یا صفحه دیگر گفته می‌شود. یک لینک در واقع ارجاعی است که کاربر با کلیک روی آن می‌تواند مقصدش را دنبال کند و به سند دیگر یا مکانی دیگر در همان سند هدایت شود. معمولا پیوند‌های متنی در صفحات وب، به صورت زیرخط‌دار یا به رنگ آبی نشان داده می‌شوند.

البته چنین چیزی الزامی نیست و هایپرلینک می‌تواند در هر پایگاه به صورت اختصاصی، سفارشی‌سازی‌شده باشد. با استفاده از هایپرلینک‌ها اطلاعات اضافی زیادی در اختیار خواننده قرار می‌گیرد، بدون این‌که هیچ توضیح اضافه‌ای در متن داده شود. متونی که دارای ابرپیوند هستند ابرمتن یا هایپرتکست نامیده می‌شوند.

کوکی‌ها

کوکی قطعه کوچکی از اطلاعات به شکل یک فایل متنی است که در رایانه یا تلفن همراه شما ذخیره می‌شود و پایگاه‌های اینترنتی از آن برای ردیابی اطلاعاتی مثل مشخصات ورود به وبگاه و تنظیمات سفارشی شده شما استفاده می‌کنند.

در کوکی‌ها همچنین اطلاعات دیگری که وبگاه‌ها برای شناسایی کاربر و ارائه خدمات بهتر به آن نیاز دارند، ذخیره می‌شوند. برای مثال شما به پایگاهی سر می‌زنید که امکان انتخاب رنگ‌های مختلفی را برای پس‌زمینه به شما می‌دهد.

اگر این پایگاه بخواهد برای دفعه بعدی هم که به پایگاه سر می‌زنید رنگ مورد علاقه شما را در پس‌زمینه ذخیره کند یکی از راه‌هایی که می‌تواند این کار را انجام دهد استفاده از کوکی است. اگر پایگاه از کوکی استفاده کند دفعه بعدی که به پایگاه سر می‌زنید هم رنگ مورد علاقه‌تان را در آن خواهید دید.

معرفی و شناسایی کاربران ثبت شده یک وبگاه، رفت‌وآمد‌های کاربران به داخل وبگاه، شخصی‌سازی وبگاه‌ها و امکان ردگیری فعالیت‌های کاربران از دیگر کاربرد‌های کوکی‌هاست. اگر بخواهید فعالیت‌های شما در وب قابل ردیابی نباشد، می‌توانید کوکی خود را غیرفعال کنید.

فایروال یا دیوار آتش

فایروال یا دیوار آتش یک اقدام امنیتی است که برای جلوگیری از دسترسی رایانه‌ها، کاربران و شبکه‌های غیرمجاز به داده‌های یک رایانه یا شبکه دیگر، طراحی شده است.

فایروال‌ها به‌ویژه برای جست‌وجوگر‌های وب ابزار مهمی هستند، زیرا به‌طور بالقوه از کاربر در مقابل نرم‌افزار‌های جاسوسی مخرب و هکر‌هایی که در اینترنت با آن‌ها مواجه می‌شوند محافظت می‌کنند.

خدمات‌دهنده پراکسی

یک خدمات‌دهنده پراکسی (Proxy Server) به عنوان واسطه بین کاربر داخلی و یک خدمات‌دهنده وب عمل می‌کند. در حقیقت پراکسی درخواست کارخواه یا کلاینت را به خدمات‌دهنده پراکسی می‌فرستد.

هنگامی که یک درخواست به خدمات‌دهنده پراکسی ارسال می‌شود، خدمات‌دهنده پراکسی آدرس IP را تغییر می‌دهد و آن را به منبع اطلاعات ارسال می‌کند. پاسخ، توسط خدمات‌دهنده پراکسی از اینترنت دریافت شده و برای کلاینت ارسال می‌شود.

خدمات‌دهنده پراکسی امکان کنترل محتویات داخل هر بسته و تغییر یا حذف هر چیزی را که سیاست‌های امنیتی سازمان نقض کند داراست. برخی کاربرد‌های خدمات‌دهنده پراکسی، قابلیت ذخیره‌سازی و افزایش سرعت دانلود، عبور از فایروال و گذر از محدودیت‌ها را شامل می‌شود.

بدافزار‌ها

بدافزار (Malware) از دو واژه تشکیل شده است: Mal مخفف Malicious یا مخرب و Ware مخفف Software یا نرم‌افزار است. بدافزار‌ها برنامه‌های رایانه‌ای هستند و از آنجا که معمولا کاربر را آزار می‌دهند یا خسارتی به‌وجود می‌آورند، به این نام مشهورند.

برخی از بدافزار‌ها فقط کاربر را آزار می‌دهند و مثلا او را مجبور به انجام کاری تکراری می‌کنند. اما برخی دیگر، سیستم رایانه‌ای و داده‌ها یا سخت‌افزار سیستم را هدف قرار می‌دهند و ممکن است خساراتی به بار بیاورند.

ویروس رایانه‌ای تنها نوعی بدافزار است که خود را بازتولید می‌کند، اما اغلب کاربران رایانه به‌اشتباه همه بدافزار‌ها را ویروس می‌نامند. از انواع بدافزار‌ها می‌توان به ویروس‌ها، کرم‌ها، اسب‌های تروآ، جاسوس‌افزارها، آگهی‌افزارها، روت‌کیت‌ها و هرزنامه‌ها اشاره کرد.

آدرس IP

آدرس IP عددی است که چگونگی شناسایی رایانه شما را در اینترنت نشان می‌دهد. آدرس IP به معنای واقعی کلمه، آدرس شما در اینترنت است. برای پیدا کردن آدرس IP خود، منوی شروع را در رایانه باز کنید، عبارت cmd را در آن وارد کرده و دکمه اینتر را فشار دهید.

پنجره‌ای با عنوان Command Prompt برایتان باز خواهد شد. شما می‌توانید آدرس IP خود را با نگاه کردن به چهار مجموعه عدد که با نقطه از هم جدا شده‌اند یا هشت مجموعه که با دو نقطه از هم جدا شده‌اند، شناسایی کنید.

به هر رایانه، تلفن هوشمند و ابزار دیگری که به اینترنت دسترسی پیدا می‌کند، یک آدرس IP برای اهداف ردیابی اختصاص داده می‌شود. این آدرس ممکن است دائمی باشد یا گاهی تغییر کند، اما همیشه یک شناسه منحصر به‌فرد است. هر بار که با مرورگرتان وارد جایی می‌شوید، هر زمان که یک ایمیل یا پیام فوری ارسال می‌کنید و هر بار که یک فایل را دانلود می‌کنید، آدرس IP شما مثل یک پلاک خودرو برای ردیابی شما عمل می‌کند.

https: // و http: //

پروتکل انتقال ابرمتن (Hypertext Transfer Protocol) که معمولا به صورت HTTP کوتاه می‌شود ابزاری است که امکان نشان داده شدن تمام محتویات و داده‌های مربوط به یک صفحه خاص وب و درست کار کردن مرورگر وب شما را فراهم می‌کند. HTTPS یا (Hypertext Transfer Protocol Secure) نسخه ارتقا یافته‌ای از این پروتکل است.

نشانی پایگاه‌هایی که با //:https شروع می‌شوند، دارای یک لایه رمزگذاری اضافی هستند که اطلاعات شخصی شما و رمز‌های عبورتان را از دید دیگران حفاظت می‌کنند. این ویژگی به‌خصوص برای پایگاه‌های تجارت الکترونیک، پایگاه‌های دولتی و پایگاه‌های بانکداری آنلاین اهمیت دارد، زیرا این پایگاه‌ها از شناسه و اطلاعات پرداخت شما استفاده می‌کنند.

بنابراین، برای دانستن این‌که صفحه وبی که به آن مراجعه کرده‌اید امن است یا خیر، به نشانی اینترنتی پایگاه نگاه کنید و مطمئن شوید نشانی آن به‌جای //:http با //:https شروع شود.

خدمات‌دهنده وب

خدمات‌دهنده وب یا سِرور وب (Web Server) سامانه‌ای است که توانایی پاسخگویی به یک مرورگر وب و ارسال صفحه درخواستی مرورگر را داراست. در واقع خدمات‌دهنده وب، یک برنامه رایانه‌ای است که صفحه‌های وب درخواست شده را کنار هم قرار می‌دهد. اصلی‌ترین وظیفه خدمات‌دهنده وب ارائه صفحات وب به کاربران است. هنگامی که شما پشت رایانه خود نشسته‌اید اولین کاری که برای دیدن یک پایگاه اینترنتی انجام می‌دهید وارد کردن نشانی آن پایگاه در قسمت نوار نشانی (address bar) مرورگر رایانه‌تان است.

با وارد کردن نشانی پایگاه، شما درخواست‌تان را به وسیله مرورگر برای خدمات‌دهنده وب ارسال کرده‌اید. مرورگر این درخواست شما را برای مشاهده وبگاه به خدمات‌دهنده وب انتقال می‌دهد و شما با پاسخ خدمات‌دهنده وارد پایگاه مورد نظرتان می‌شوید. صفحات وب بر پایه یک ساختار مشخص و با یک نام واحد که همان آدرس IP است روی خدمات‌دهنده وب قرار می‌گیرند. همچنین روی یک خدمات‌دهنده وب امکان قرار گرفتن صفحات متعدد با ساختار‌های جداگانه نیز وجود دارد.