ایران در بین ۷ کشور اول تولیدعلم هوش مصنوعی/ اسامی محققان برتر

چین سالهاست که در انتشار مقالات هوش مصنوعی رتبه نخست دنیا را دارد. براساس شاخص اچ ایندکس چین ششمین کشور از لحاظ پژوهشگران توانمند هوش مصنوعی در دنیاست. از جمله شرکت‌های مطرح چین در صنعت هوش مصنوعی صنایع Tencent ، Baidu و Alibaba هستند، اما چین بنا دارد در این زمینه پیشرفت بیشتری داشته باشد.

در گزارشی که نشریه نیچر به آن ارجاع داده است، جمهوری اسلامی ایران در بین پرتولیدترین کشورهای علمی دنیا در هوش مصنوعی است. براساس اطلاعات سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۷ ایران رتبه ۱۴ دنیا در حوزه هوش مصنوعی را در اختیار دارد و تعداد مقالات ایران در این مدت ۳۴ هزار و ۲۸ مورد بوده است.

براساس اعلام بخش تحقیق و توسعه موسسه آینده پژوهی دانش و فناوری سینا، ایران هفتمین کشور برتر دنیا از لحاظ مقالات پراستناد است و تنها کشوری در خاورمیانه است که در بین ۱۰ کشور برتر دارای بیشترین مقالات پراستناد جای گرفته است. ایران تقریباً ۱.۳ درصد از مقالات پراستناد هوش مصنوعی دنیا و همچنین ۰.۰۲ درصد از مقالات داغ این حوزه را تولید کرده است.

۵۰ درصد از مقالات پراستناد بین المللی ایران با مشارکت پژوهشگرانی از سایر کشورها صورت گرفته است یا به عبارت دیگر با مشارکت بین المللی منتشر شده‌اند، اما تنها حدود ۰.۷۴ درصد آنها حاصل مشارکت با صنعت بوده‌اند که تفاوت اساسی ایران با سایر کشورهای حاضر در فهرست است.

دانشگاه آزاد اسلامی از جمهوری اسلامی ایران در بین ۲۰ دانشگاه برتر دنیا براساس مقالات پراستناد این حوزه قرار دارد. نام این دانشگاه در کنار دانشگاه‌های خوش نام از کشورهای آمریکا، چین، فرانسه، سنگاپور، هنک کنگ و آلمان در این فهرست قرار گرفته است.

هر پژوهشی در ذاتش کاربردی است، اما برخی از پژوهش‌ها مستقیماً بر نوآوری‌ها اثر می‌گذارند. در دنیای امروز ۵۰ تا ۷۰ درصد رشد اقتصادی از نوآوری‌ها منتج می‌شوند. در دهه‌های اخیر اثر علم بر خلق نوآوری بیشتر شده به نحوی که عده‌ای از صاحب نظران بکارگیری لفظ اقتصاد علم بنیان را به جای اقتصاد دانش بنیان ترجیح می‌دهند. علت این امر علم بنیاد شدن بخش اعظم نوآوری‌ها در دنیاست.

هوش مصنوعی نیز به عنوان یک شاخه علمی بر بسیاری از نوآوری‌ها تاثیر می‌گذارد. اگر نوآوری‌ها مسئول ۵۰ تا ۷۰ درصد رشد اقتصادی در دنیا هستند، آن گاه پژوهشگران برجسته هوش مصنوعی کشور چگونه پژوهش‌هایشان را به سمت نوآوری هدایت می‌کنند.

منفعت این هدایت قبل از هر کسی عاید خود پژوهشگر می‌شود، اما در پرتو آن، دانشگاه و کشور نیز منتفع خواهند شد، چرا که در صورت هدایت این علم به سمت نوآوری، محصول یا روش‌های جدیدی خلق خواهند شد که از قابلیت عرضه و فروش برخوردارند.

سوالات مهمی هستند که در این مسیر نیازمند پاسخ هستند که ظرفیت و توانائی هر پژوهشگر برای تبدیل شدن به نوآور چیست؟ چه بسا تعداد زیادی از پژوهشگران، فعالیت‌های پژوهشی با قابلیت تبدیل شدن به نوآوری دارند که از آن آگاه نیستند، زیرا بالفعل کردن این قابلیت نیازمند اطلاعات بازار بین المللی نیز هست.

مثالی از پژوهش کاربردی، عنوان مقاله «Using pattern matching for tiling and packing problems» است که با اختراعات ثبت شده در نظام USPTO مرتبط است.

۲۰ محققی که بیشترین پژوهش کاربردی را در میان پژوهشگران هوش مصنوعی کشور داشته‌اند به شرح جدول زیر است.

این محققان در رشته‌های مهندسی کامپیوتر، برق، صنایع و ریاضی فعالیت می‌کنند.