ماجرای پیدا و پنهان پرحاشیه سانسور از کتاب‌ های درسی/ از حذف جنگ های تاریخی تا مباحث ریاضی

حذفیات کتاب‌های درسی موضوعی است که در سال‌های اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و از شبکه‌های اجتماعی تا رسانه‌ها را به خود مشغول کرده است، در واقع محتوای کتاب‌های درسی بیش از پیش زیر ذره‌بین منتقدان هستند که در مواردی مثبت و گاه هم بازخورد منفی دارد.

آنچه اخیرا تیغ تیز انتقاد را بر محتوای کتاب‌های درسی معطوف کرده است، حذف برخی مطالب از دروس دانش آموزان بوده که منتقدان شائبه دستکاری در تاریخ و دوری از ادبیات نوین و برخی آن را یک ضرورت دانسته‌اند.

آنچه حالا حاشیه پر رنگ‌تر از متن ماجرای کتاب‌های درسی شده است، شائبه وجود برنامه درسی ایدئولوژیک در نظام آموزشی است که گاه رگه‌های خودسانسوری مولفان هم در این مقوله دیده می‌شود؛ البته این فقط یک روی ماجرا و یک فرضیه است.

در ماجرای حذف مطلب از محتوای درسی که چند سالی است تنور آن داغ شده است، امسال با سه سناریو مواجه بودیم حذف برخی اشعار از کتاب فارسی و جای خالی بزرگان ادبیات، حذف بخشی از تاریخ که به جنگ روس با ایران اشاره دارد و حذف برخی مباحث درسی سنگین در مدارس که شاخص‌ترین آن موضوع حذف انتگرال بود.

حذف برخی اشعار از کتاب درسی

همین ۲-۳ ماه پیش بود که ماجرای حذف برخی اشعار از کتاب‌های درسی مطرح شد. اغلب این اشعار هم از شعرای معاصر بود، اما مسئولان سازمان پژوهش که وظیفه تالیف کتاب را بر عهده داشتند، معتقد بودند برای تعیین مباحث موجود در کتاب فارسی تصمیم گیری در شورای برنامه‌ریزی گروه ادبیات فارسی انجام می‌شود؛ به این معنا که در شورای برنامه‌ریزی گروه ادبیات فارسی مشخص می‌شود برای کتاب جدید التالیف چه ساختار و سرفصل‌هایی آورده شود و این یک تصمیم جمعی است.

در مقابل منتقدان معتقدند نویسندگان دچار خودسانسوری شدند و برای داشتن حاشیه امن برخی اشعار را از کتاب‌های درسی حذف کردند که همین عاملی برای حذف بزرگان ادبیات فارسی از کتاب‌های درسی دانش‌آموزان است.

حذف بخشی از جنگ‌های تاریخی روسیه علیه ایران

آنچه اخیرا در ماجرای حذف کتاب‌های درسی مطرح شد، حذف جنگ‌های روسیه از ایران در تاریخ کهن است. برخی منتقدان این موضوع را با هدف تطهیر روسیه به دلیل شرایط فعلی و مناسبات سیاسی  روسیه و ایران می‌دانند.

البته در این مورد حجت‌الاسلام والمسلمین علی ذوعلم رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: حذف یا دستکاری تاریخ به هیچ وجه در تالیف کتب درسی انجام نمی‌شود و مناسبات فعلی ما با روسیه عاملی برای حذف جنایات شوروی در دوران گذشته نیست؛ چراکه تاریخ قابل حذف و دستکاری نیست.

او تاکید کرد: ویرایشی در کتاب انجام شده بود و آن را بررسی می‌کنیم تا متناسب با مواضع درستی که در مقابل دخالت‌های بیگانه در تاریخ داریم به آن بپردازیم؛ ظلم‌های قبل از امپراتوری شوروری را انکار نمی‌کنیم ؛ اکنون در حال بررسی هستیم که اگر تغییرات غیر مستدل در کتاب درسی رخ داده باشد اصلاح کنیم؛ البته این موضوع منوط به جمع‌بندی نهایی درباره ضرورت اصلاح در این بخش است.

حذف برخی مباحث ریاضی از کتاب درسی

سناریوی بعدی، حذف برخی از محتوا‌های ریاضی از جمله انتگرال از کتاب درسی است، همان مباحثی که وجودشان سال‌های قبل در کتاب‌های درسی برای برخی دانش آموزان سنگین و پیچیده و بعد از فارغ التحصیلی ناکارآمد بود؛ حالا در اولین گام‌ها برای حرکت به سمت محتوای آموزشی متناسب با سبک زندگی این مفاهیم حذف شدند تا جای خود را به مهارت‌های زندگی بدهند.

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم در این باره معتقد است که وقتی قرار بر این بود تا به چهار حوزه یادگیری و به طور خاص سبک زندگی، فرهنگ و هنر، تفکر و حکمت و سلامت و تربیت بدنی توجه کنیم در نتیجه خود به خود باید جایی برای آن در برنامه درسی وجود داشته باشد و این موضوع با تجدید نظر در برنامه‌ها صورت می‌گیرد تا اولویت دانشی متناسب با ظرف زمان ساماندهی شود.

او ادامه داد: وقتی این کار انجام می‌شود برخی از دروس که محصلان باید در دانشگاه آن را بخوانند نیازی نیست در شرایط کنونی آن را در مدرسه هم وارد برنامه درسی بکنیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تاکید دارد که به طور کلی تعبیر حذفیات از کتاب درسی تعبیری دقیق نیست، به هیچ عنوان موضوعی را از کتاب بدون دلیل حذف یا به آن اضافه نمی‌کنیم؛ بلکه موضوع تغییرات است که با برنامه درسی در گروه درسی مربوطه متناسب است.

آنچه در میان حذفیات و سانسور‌های کتاب‌های درسی در بوق و کرنای بسیار می‌شود گاه ناشی از یک برداشت شخصی یا نادیده گرفته شدن مجموعه مفاهیم در کتاب‌های درسی مختلف است و صرفا اشتباه یا کاستی به مجموعه مولفان بر نمی‌گردد؛ البته این موضوع نافی اشتباهات در کتاب درسی یا تمام و کمال بودن برنامه درسی و محتوا هم نیست.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

انتهای پیام/