وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم، ماموریت‌هایی موازی، اما غیر همسو!
تدوین و تصویب نظام تربیت و تأمین منابع انسانی مورد نیاز کشور با یک نگاه بلندمدت و بر مبنای استفاده بهینه از امکانات و ظرفیت‌های موجود یک ضرورت اساسی کشور است که تا کنون از آن غفلت شده و این موضوع آنقدر مهم است که با تربیت منابع انسانی فرهیخته، توسعه و پیشرفت کشور همه جانبه و متوازن در زمینه علم، فرهنگ و اقتصاد به سرعت محقق خواهد شد.
چشم‌انداز و اهداف نقشه جامع علمی کشور، هر چند با هدف توسعه علمی کشور تدوین شده‌اند، ولی مبنای اصلی آن‌ها نیز توسعه منابع انسانی است؛ لذا بر مبنای سیاست‌های کلی ابلاغی مبنی بر ارتقای جایگاه آموزش‌وپرورش به مثابه مهم‌ترین نهاد تربیت نیروی انسانی و مولّد سرمایه اجتماعی، بازنگری و اصلاح نظام تأمین و تربیت منابع انسانی کشور با محوریت آموزش‌وپرورش اساسی‌ترین اقدام برای تحقق بیانیه گام دوم است، از طرفی در نقشه جامع علمی کشور، سه وزارتخانه علوم، بهداشت و آموزش‌وپرورش متولیان و مجریان اصلی نقشه مذکور هستند، پس انسجام، هماهنگی و یکپارچگی میان این سه وزارتخانه، اصل اساسی تحقق نقشه جامع علمی کشور است.
آسیب‌های نظام غیر یکپارچه کنونی
آسیب‌شناسی و بررسی عملکرد نظام کنونی تربیت منابع انسانی کشور که متولی اصلی آن سه وزارتخانه آموزش‌وپرورش، علوم و بهداشت است، نشان می‌دهد خلاء یک الگوی ارتباط نظام‌مند میان این سه وزارتخانه اصلی‌ترین فعالیت آن‌ها یعنی تربیت منابع انسانی که یکی از دلایل وجود مشکلات متعدد کنونی بوده، تحت تاثیر قرار داده است.
حجت اله بنیادی پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش اظهار کرد: دانش آموزان، از یکسو برونداد نظام آموزش‌وپرورش و از سویی درونداد نظام آموزش عالی کشور هستند، لذا تربیت، دانش و مهارت‌های آن‌ها در زمان خروج از آموزش‌وپرورش، پایه و مبنای ادامه تحصیل آنهاست، بدیهی است که ضعف عملکرد آموزش‌وپرورش به صورت غیرمستقیم به آموزش عالی منتقل خواهد شد؛ بنابراین هر عاملی که باعث تضعیف آموزش‌وپرورش در دستیابی به اهدافش شود، به همان نسبت و حتی بیشتر مانع دستیابی نظام آموزش عالی به اهداف خواهد شد.
او ادامه داد: چالش‌های نظام آموزش عالی کشور و نظام آموزش‌وپرورش کشور را در تأسیس مجتمع آموزش عالی پیامبر اعظم، واگذاری آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای و حاشیه‌های پر رنگ آن، خروج سه دانشگاه تربیت‌معلم تهران، سبزوار و آذربایجان از حیطه تربیت‌معلم، تأسیس دانشگاه فرهنگیان و آخرین آن‌ها تلاش دانشگاه شهریه بگیر پیام نور برای کسب جایگاه و درآمد از طریق تربیت‌معلم است، برخی مسائل دیگر همانند کنکور و مافیای کنکور، معطل ماندن اجرای قانون حذف کنکور بین دو وزارتخانه آموزش‌وپرورش و آموزش عالی و آخرین آن‌ها حذف انتگرال از کتب درسی دوره متوسطه نیز به جای خود مهم هستند.
کمبود ظرفیت در تربیت‌معلم و صندلی خالی در دیگر دانشگاهها
در ماجرای اخیر دانشگاه فرهنگیان و پیشنهاد پیام نوری‌ها مبنی بر بکارگیری امکانات دانشگاه همین موضوع توزیع نامتوازن دانشجو در دانشگاه فرهنگیان و دیگر دانشگاهها مطرح است، در واقع وجود چند هزار صندلی خالی در دانشگاه‌های کشور و ظرفیت نابسنده و غیراستاندارد دو دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی برای تربیت‌معلم مورد نیاز کشور، یکی از مصادیق گسست و عدم انسجام میان وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت علوم محسوب می‌شود.
جذب چند ده هزار نفر دانشجوی فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های دیگر کشور طی یک دوره یک‌ساله مهارت‌آموزی در دانشگاه‌های تربیت‌معلم، به این معنی است که یک فرد به جای طی یک دوره چهارساله برای اشتغال در حرفه معلمی، باید یک دوره پنج‌ساله را بگذراند که نتیجه این ناهماهنگی علاوه بر اتلاف سرمایه‌های مادی و معنوی کشور، آینده نامعلوم شغلی و اتلاف بخشی از بهترین لحظات عمر فارغ‌التحصیلان دانشگاههاست که موجب کمبود شدید معلم با صلاحیت‌های حرفه‌ای متناسب در آموزش‌وپرورش نیز شده است.
بنیادی در این مورد اظهار کرد: ظرفیت عظیم دانشگاه‌های تربیت‌معلم تهران، آذربایجان و سبزوار و دانشکده‌های علوم تربیتی دانشگاه‌های جامع کشور همانند دانشگاه تهران، شهید بهشتی، اصفهان، فردوسی مشهد، تبریز و غیره که عملاً از حیطه تربیت‌معلم کشور حذف شده‌اند، در کنار نگاه انحصارگرایانه به تربیت معلم و تلاش دانشگاه پیام نور برای ورود به این عرصه با هیچ منطق آینده‌نگرانه‌ای مطابق ندارد و تنها دلیل آن عدم یکپارچگی و تعامل بسیار ضعیف وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت علوم است.
او ادامه داد: در شرایط کنونی دانشکده‌های علوم تربیتی و علوم انسانی کشور به جای آنکه پشتیبان و حامی تربیت بهینه منابع انسانی در همه دوره‌ها از مهدکودک تا دانشگاه باشند، از این عرصه جدا شده و مسیر نامعلومی را طی می‌کنند، مسیری که استمرار آن ضعف بیشتر نظام تربیت منابع انسانی کشور را رقم می‌زند.
تغییر هویت مدرسه و کنکور محوری
از دیگر چالش‌های نظام کنونی، بی‌هویت شدن آموزش مدرسه‌ای و تبدیل‌شدن آن به مقدمه‌ای برای ورود به دانشگاه یا همان کنکور محوری است، یعنی همان معضل کنکور زدگی که وزرای اموزش و پرورش و دیگر مسئولان مربوطه بار‌ها از آن سخن گفتند علاوه بر آن گره بسیاری از مشکلات فرهنگی جامعه هم در گرو آموزش‌های ناقص مدرسه‌ای است که کنکور مانع از آن می‌شود.
پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش با اشاره به اینکه بر مبنای سند تحول بنیادین، دانش آموزان باید در زمینه‌های مختلف (۶ ساحت) به شایستگی و رشد متوازن دست یابند، گفت: یکی از مهم‌ترین موانع تحقق این هدف، کنکور محوری و حافظه محوری است که کنکور و مزیت‌های تحصیلی و شغلی مرتبط با آن و قرار گرفتن آن به عنوان مرحله پایانی نظام دوازده‌ساله مدرسه‌ای، تمام آموزش‌وپرورش را متأثر ساخته و مبنا و محور همه تلاش‌های و سرمایه‌گذاری‌های مادی و علمی دانش آموزان، معلمان، اولیا، مدیران مدارس و مدیران آموزش‌وپرورش قرارگرفته است.
او ادامه داد: خلا نظام استعدادیابی و هدایت تحصیلی از سطح مدرسه تا دانشگاه و یکپارچه نبودن وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت علوم از سویی سبب می‌شود، تقاضا برای ورود به دانشگاه و به‌تبع آن توسعه ظرفیت دانشگاهها بخصوص در دانشگاه آزاد و غیردولتی بدون توجه به نیاز جامعه به‌گونه‌ای رقم بخورد که بخش عمده‌ای از فارغ‌التحصیلان دانشگاهها به مشاغل غیر مرتبط و بی‌نیاز به تحصیلات دانشگاهی روی بیاورند.
آنچه در این گزارش به آن اشاره شد بخشی از جوانب در نظر گرفته شده برای ادغام وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم است، موضوعی که هر از چندگاهی گذرا به آن پرداخته و در نهایت سرگردان رها شده است بنابراین سعی داریم براساس آسیب‌های ناشی از این گسست نقطه نظرات متفاوتی را در این حوزه بررسی کنیم.
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان
انتهای پیام/
