نقش استعداد تحصیلی در موفقیت آزمون دکتری چقدر است؟

آزمون دکتری ۹۹ همانند سال‌های گذشته به صورت نیمه متمرکز و در دو مرحله آزمون کتبی و مصاحبه علمی برگزار خواهد شد. از سال ۹۶ به بعد برای تمامی دانشگاه‌ها به صورت یکپارچه تنها یک کنکور توسط سازمان سنجش برگزار می‌شود تا در وقت و هزینه داوطلبان صرفه جویی شود. با توجه به ادغام آزمون دکتری سراسری و آزمون دکتری دانشگاه آزاد، مفاد امتحانی داوطلبان هر دو دانشگاه یکسان است.

دروس امتحانی هر رشته در گروه‌های آزمایشی مختلف به ترتیب شامل زبان انگلیسی و استعداد تحصیلی هر کدام با ضریب ۱ و دروس تخصصی در سطح کارشناسی کارشناسی ارشد با ضریب ۴ است. یکی از دروس امتحانی این آزمون که کمتر مورد توجه داوطلبان قرار می‌گیرد استعداد تحصیلی است البته سرفصل دقیق سوالات آن مشخص نیست، اما بیشتر سوالات به سنجش توانایی ذهنی و درک داوطلبان، قدرت تحلیل و استعداد آن‌ها می‌پردازد.

استعداد تحصیلی شامل چه قسمت‌هایی است؟

این بخش از آزمون دکتری، در بسیاری از گروه ها، از چهار قسمت اصلی تشکیل شده است:

قسمت اول مربوط به درک مطلب است، دو متن آورده شده و سپس سؤالاتی از هر یک از آن‌ها مطرح شده است که باید با استنتاج و استنباط کردن متن‌ها به آن‌ها پاسخ داد.

قسمت دوم سؤالات منطقی مطرح شده است، یک متن نسبتاً کوتاه در هر سؤال وجود دارد که با توجه به آن یک پرسش طرح شده است. برای پاسخگویی به این نوع سؤالات باید با توجه به واقعیت‌های موجود در متنِ سؤالات و تجزیه و تحلیل آنها، پاسخ صحیح را پیدا کرد.

قسمت سوم توانایی تحلیلی داوطلبین مورد سنجش قرار می‌گیرد. در این بخش برای چند متغیر که در صورت سؤال تعریف شده‌اند، قوانینی وضع شده و داوطلبین باید با توجه به شرایط ذکر شده، حالت‌های مختلف قرارگیری متغیر‌ها را پیدا کنند.

قسمت چهارم سؤالات این مبحث از کنکور دکتری مربوط به سؤالات کمی، شامل مقایسه‌های کمی، استعداد عددی و ریاضیاتی و حل مسئله و … است. برای این قبیل سؤالات، در ابتدای هر سؤال دستورالعمل ویژه‌ای ذکر شده که با به کارگیری هوش و دانش ریاضی خود توانایی پاسخ دادن به آن‌ها را خواهید داشت.

ضرورت مطالعه استعداد تحصیلی در آزمون دکتری

سؤال مهمی که همیشه برای داوطلبان آزمون دکتری مطرح بوده این است که آیا مطالعه این درس ضروری است و آیا خواندن این درس تأثیری در نمره نهایی آن‌ها دارد یا نه. در واقع نام خاص این درس این ذهنیت را برای برخی از داوطلبان ایجاد کرده که این بخش از آزمون تنها به سنجش هوش و استعداد داوطلبان می‌پردازد و خواندن آن تأثیر خاصی ندارد و نخواندن آن هم مشکلی ایجاد خواهد نکرد.

با توجه به ادغام آزمون دکتری سراسری و آزمون دکتری دانشگاه آزاد، مفاد امتحانی داوطلبان هر دو دانشگاه یکسان بوده و از طریق دفترچه ثبت نام آزمون دکتری ۹۹ به اطلاع داوطلبان خواهد رسید. دروس امتحانی هر رشته در گروه‌های آزمایشی مختلف به ترتیب شامل زبان انگلیسی و استعداد تحصیلی هر کدام با ضریب یک و دروس تخصصی در سطح کارشناسی کارشناسی ارشد با ضریب ۴ است. یکی از دروس امتحانی این آزمون که کمتر مورد توجه داوطلبان قرار می‌گیرد استعداد تحصیلی است البته سرفصل دقیق سوالات آن مشخص نیست، اما بیشتر سوالات به سنجش توانایی ذهنی و درک داوطلبان، قدرت تحلیل و استعداد آن‌ها می‌پردازد.

حقیقت آن است که پاسخ دهی به سؤالات این درس نیز همانند بسیاری از دروس دیگر نیازمند یادگیری مهارت‌های خاص خود است و این مهارت‌ها نیز جز با مطالعه و تمرین حاصل نخواهند شد. شکی نیست که برخی از داوطلبان بدون مطالعه این درس توانسته اند نمرات متوسط به بالایی کسب کنند اما نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که اگر این داوطلبان نیز وقت مناسبی به این درس اختصاص داده بودند می‌توانستند نمرات بالاتری به دست آورند.

ذکر این مطالب برای زیر سؤال بردن نام این عنوان درسی نیست. برای پاسخ دادن به این سوالات قطعاً به استعداد فردی نیز نیاز است و برخی با وجود مطالعه این درس باز هم نمی‌توانند نمره مناسبی از آن کسب کنند اما وجود این عده قلیل نباید موجب زیر سؤال بردن اهمیت مطالعه برای این درس شود.

استعداد تحصیلی در آزمون دکتری دارای ضریب یک است و در حدود ۱۷ درصد در نتیجه نهایی آزمون کتبی مؤثر است. ضمن آنکه هستند رشته‌هایی که به علت سادگی یا دشواری سؤالات تخصصی، این سؤالات عمومی هستند که نقش تعیین کننده‌ای در رتبه داوطلبان پیدا می‌کنند.

چرا نباید در آزمون دکتری، استعداد تحصیلی را صفر بزنیم؟

با بسته شدن پرونده آزمون دکتری ۹۸، دروس و رشته‌های امتحانی آزمون دکتری ۹۹ از سوی سازمان سنجش اعلام شد که بر اساس آن، ضرایب دروس امتحانی همچون سال‌های گذشته و بدون تغییر مانده است؛ بنابراین در کنکور دکتری ۹۹ نیز با تأثیر ۱۷ درصدی هر یک از دروس عمومی شامل زبان دکتری و استعداد تحصیلی در نمره آزمون کتبی سازمان سنجش روبه‌رو هستیم، چرا که ضریب اعلام‌شده برای هر یک برابر یک و ضریب اعلام‌شده برای دروس تخصصی ۴ است.

در نتیجه همچون گذشته، این درس برای افرادی که می‌خواهند گوی سبقت را از رقبای خود بربایند اهمیت خاص خودش را دارد.

انواع سؤالات استعداد تحصیلی آزمون دکتری

استعداد تحصیلی آزمون دکتری از ۴ بخش تشکیل شده است:

درک مطلب، استدلال منطقی (همه گروه‌ها بجز فنی و مهندسی) /تجسمی (گروه فنی و مهندسی)؛ تحلیلی و کمی.

سوالات درک مطلب استعداد تحصیلی دکتری

درک مطلب شامل دو متن با ۸ سوال است. بخش درک مطلب در آزمون استعداد تحصیلی مشابه بخش Reading در آزمون‌های زبان انگلیسی است. در این بخش توانایی داوطلبان در درک متن مورد سنجش قرار می‌گیرد. درک مطلب معمولاً جزو بخش‌های نسبتاً ساده آزمون است و می‌تواند تأثیر زیادی در کسب نمره شما داشته باشد، زیرا پاسخگویی به سؤالات این بخش نیاز به دانستن فرمول‌های پیچیده ندارد و تنها با فراگیری برخی مهارت‌ها، تا حد زیادی قادر به پاسخگویی به سؤالات خواهید بود.

این بخش شامل متن‌هایی نسبتاً بلند حاوی چند پاراگراف (معمولاً سه الی شش پاراگراف) است که سؤالاتی از آن‌ها مطرح شده است. از آن‌جا که مبنای بخش درک مطلب جست‌وجو است و نه تحلیل متن، تمامی سؤالات مطرح شده باید با توجه به آن‌چه که در متن آورده شده پاسخ داده شود و برای پاسخگویی به سؤالات نیازی به اطلاعاتی فراتر از متن نیست. در واقع پاسخ‌گویی به سؤالات درک مطلب به دانش شما نیازی ندارد و وابسته به مهارتی است که در اثر تمرین به‌دست خواهد آمد. موضوع متن انتخابی معمولاً با توجه به گروه امتحانی تعیین می‌شود و غالباً متن نسبتاً تخصصی است؛ برای مثال، برای گروه هنر، متنی تخصصی در رابطه با هنر مطرح خواهد شد و برای گروه انسانی، متنی مرتبط با رشته‌های این گروه.

در بخش درک مطلب منتظر روبرو شدن با متن‌هایی با موضوعات آشنا نباشید؛ زیرا همه اطلاعات مورد نیاز جهت پاسخگویی به سؤالات به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در متن گنجانده شده است. طبق آخرین تغییرات، ۲ متن در بخش درک مطلب مطرح شده و از هر یک از این متن‌ها ۴ سؤال طرح می‌شود.

سوالات استدلال منطقی استعداد تحصیلی آزمون دکتری

برخلاف سؤالات درک مطلب، داوطلبان معمولاً از سؤالات استدلال منطقی پیش‌زمینه ذهنی ندارند. در این بخش، متن‌هایی آورده می‌شود و سپس یک سؤال از هر متن مطرح می‌شود. متن سؤالات طولانی نبوده و عموماً حاوی یک پاراگراف است. متن‌های بخش استدلال منطقی، متن‌های عمومی هستند و عموماً ارتباطی به گروه آزمایشی ندارند. برای پاسخ‌گویی به سؤالات این بخش از آزمون باید با توجه به واقعیت‌های موجود در متنِ سؤالات و تجزیه وتحلیل آنها، پاسخ صحیح را پیدا کنید.

سؤالات استدلال منطقی معمولاً چندان ساده نبوده و جهت پاسخگویی به آنها، علاوه بر دانستن مهارت‌های لازم، نیازمند دقت و تمرکز بالایی نیز هستید. با این حال، این بخش نیز جزو بخش‌های نمره‌آور در آزمون دکتری است. طبق آخرین تغییرات، ۷ متن در بخش استدلال مطرح شده و از هر کدام از این متن‌ها نیز یک سؤال طرح می‌شود؛ بنابراین در مجموع بخش استدلال منطقی دارای ۷ سؤال است.

سوالات تجسمی استعداد تحصیلی دکتری

قسمت دیگری از بخش استعداد تحصیلی کنکور دکتری مربوط به سؤالات تجسمی است که مخصوص داوطلبان گروه فنی و مهندسی است. در حقیقت بخش تجسمی در گروه فنی و مهندسی، جایگزین بخش استدلال منطقی در سایر گروه‌های آزمایشی است. در سؤالات این بخش، قدرت تجسم، دقت در جزئیات و هوش تصویری داوطلبان مورد سنجش قرار می‌گیرد. معمولاً سؤالات این بخش را نمی‌توان به طور کامل آموزش داد، چرا که پاسخ‌گویی به آن‌ها تا حدی به ویژگی‌های خود فرد شامل قدرت تجسم دوبعدی و سه‌بعدی، تمرکز و هوش بستگی دارد، با این حال تعداد زیادی از افراد با تمرین و ممارست قادر به ارتقای سطح پاسخ‌گویی خود به سؤالات تجسمی هستند. طبق آخرین تغییرات، ۷ سؤال در بخش تجسمی مطرح می‌شود.

سوالات تحلیلی استعداد تحصیلی دکتری

در بخش تحلیلی، توانایی تحلیل داوطلبان مورد سنجش قرار می‌گیرد. در این بخش برای چند متغیر که در صورت سؤال تعریف شده‌اند، قوانینی وضع شده و داوطلبان باید با توجه به شرایط ذکر شده، حالت‌های مختلف قرارگیری متغیر‌ها را پیدا کنند. گاهی با توجه به قوانین، می‌توان حالت‌های قطعی و نهایی قرارگیری برخی متغیر‌ها را پیدا کرد، اما همواره حالت‌های زیادی باقی می‌ماند که احتمالی بوده و با توجه به صورت هر یک از سؤالات باید یکی از این حالات را انتخاب کرد. طبق آخرین تغییرات، ۲ مدل در بخش تحلیلی مطرح شده و از هر کدام از این مدل‌ها ۴ سؤال طرح می‌شود؛ بنابراین در مجموع بخش تحلیلی دارای ۸ سؤال است.

سوالات کمی استعداد تحصیلی دکتری

آخرین قسمت سؤالات استعداد تحصیلی کنکور دکتری مربوط به سؤالات کمی شامل هوش، مقایسه‌های کمی، استعداد عددی و ریاضیاتی و حل مسئله و … است. برای این قبیل سؤالات، در ابتدای هر سؤال دستورالعمل ویژه‌ای ذکر شده که با به‌کارگیری هوش و دانش ریاضی خود توانایی پاسخ دادن به آن‌ها را خواهید داشت. قابل توجه است که اگر چه تعداد زیادی از سؤالات این بخش با وجود ماهیت ریاضی خود، ساده هستند، اما داوطلبان به این بخش رغبت کمی نشان می‌دهند.

این در حالی است که معمولاً سطح دشواری سؤالات این بخش با توجه به دانش ریاضی گروه‌های مختلف تعریف شده و با یادآوری برخی مباحث ساده ریاضی و البته تمرین کافی می‌توان جهت پاسخ‌گویی به برخی سؤالات آمادگی پیدا کرد. سؤالات این بخش از آزمون در گروه‌های مختلف آزمایشی عموماً شامل چهار دسته سؤالات هوش، حل مسأله، سؤالات کمی مقایسه‌ای و سؤالات محاسباتی است.

طبق آخرین تغییرات، ۷ سؤال در بخش کمی مطرح شده است. انواع سؤالات در همه گروه‌ها بجز گروه فنی و مهندسی به این شرح است: یک سؤال هوش؛ سه سؤال حل مسأله؛ یک سؤال مقایسه کمی؛ دو سؤال محاسبات.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

انتهای پیام/