خبرنگاری؛ شغلی طاقت فرسا در ایران/ کرونا اهمیت خبر جعلی را برای مردم نمایان کرد
سید محمد مهدی زاده ادامه داد: رسانه ها با "خبر" یا گزارش و تحلیل و تفسیر رویدادها، پا به عرصه وجود نهاده اند. اهمیت خبر برای رسانه ها تا بدان پایه است که در تاریخ رسانه های جمعی همیشه خبر عنصری تعیین کننده بوده است؛ به نحوی که رویکرد به اخبار در طول تاریخ مطبوعات در غرب، تعیین کننده هریک از دوره های تاریخی آن محسوب می شود.
وی افزود: تحولات اجتماعی-سیاسی، ظهور و افول صنایع عظیم رسانه ای و حتی تحولات وسایل ارتباطی تحت تاثیر خبر و شیوه انتقال آن بوده اند و بر آن تاثیر گذاشته اند.به این معنا، خبر در دل شرایط اجتماعی-سیاسی-فرهنگی و اقتصادی شکل گرفته و هرگز به صورت پدیده ای عینی، خالص و مورد وفاق وجود نداشته است.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد:گروه های مختلف ذینفعان و تولید کنندگان خبر بر اساس زاویه دید و منافع خود دست به تولید اخبار می زنند تا گفتمان مورد قبول خود را با پشتوانه ای از اخبار و اطلاعات همسو تقویت کنند.
مهدی زاده گفت: در ایران نیز بررسی تاریخ یک صد سال اخیر حاکی از آن است که رسانه های خبری یکی از مهمترین بازیگران تحولات تاریخی کشور بوده اند، در عین حال که خود از این تحولات تاثیر گرفته و گشودگی و انسداد در عرصه خبررسانی را از رهگذر این تحولات تجربه کرده اند.
وی ادامه داد: در حقیقت به دلیل اهمیت یافتن افکار عمومی در دوران مدرن، در ایران نیز دولت ها همیشه سعی داشته اند که برای در اختیار گرفتن حمایت افکار عمومی برای پیشبرد اهداف خود، روایت خود را از رویدادها به عنوان روایت اصلی، در مقابل روایت های رقیب رسانه های دیگر، به مخاطب عرضه کنند و اهمیت یافتن افکار عمومی، مخاطب را به عنصری کلیدی در چشم انداز رسانه های خبری تبدل کرده است و تمام تلاش رسانه ها برای تصاحب مخاطبان به کار بسته شده است.
این استاد البرزی افزود: امروزه در سپهر رسانه های کشور شاهد حضور رسانه های جهانی و رسانه های رقیب هستیم که روایت های متفاوتی با گفتمان خبری متفاوت از رویدادها مطرح می کنند و مخاطب ایرانی نیز در کنار دسترسی به گفتمان خبری رسانه های رسمی و داخلی، به آن گفتمان ها هم دسترسی دارد.
مهدی زاده تاکید کرد: خبر در زندگی مخاطبان در هر دو گروه مردان و زنان و در گروه های اجتماعی حضوری مناسکی دارد و تجربه غیاب خبر، این مناسکی بودن را آشکارتر می کند.در واقع مواجهه مخاطبان با رسانه های خبری در بستر زندگی روزمره آنها، مواجهه ای پیچیده و چند وجهیی و پویا دارد.
وی ادامه داد:منابع خبری مصرفی مخاطبان در بستر اینترنت و امکانات فضای مجازی، بر دیگر منابع سنتی خبری غلبه یافته و ضمن همگرا ساختن آنها با خود به اولویت اول خبری مخاطبان پرمصرف تبدیل شده است؛ البته رسانه های دیگر هم ضمن همگرا شدن با فضای مجازی و استقرا در آن، در جهان واقعی هم هنوز جایگاه خود را به نحوی متفاوت تر از گذشته در زندگی روزمره مخاطبان حفظ کرده اند.
این استاد افزود:استفاده از رادیو در خودرو، استفاده از مطبوعات در مکانهای انتظار از این جمله اند؛ اما داستان تلویزیون متفاوت تر از دیگر رسانه های سنتی است؛ تلویزیون به خاطر جذابیت بصری، هنوز قدرت خود را از دست نداده است و حضور بلاواسطه در زندگی مخاطبان دارد، اما کارکرد خبری آن توسط فضای مجازی به چالش کشیده شده است؛ به همین خاطر این رسانه هم به استقرار در فضای مجازی تن داده اند.
مهدی زاده گفت:وضعیت حضور منابع خبری در زندگی روزمره مخاطبان نشان می دهد که فضای مجازی در حال گسترش بیش از پیش است؛ چرا که شیوه همراه شدگی اینترنت با مخاطب به وسیله امکاناتی که فناوری اطلاعاتی نظیر تلفن همراه، تبلت و ... آن را بیش از گذشته دسترس پذیر نموده و با سبک زندگی مخاطبان بیشتر از دیگر رسانه ها هماهنگ شده است، اکنون دیگر نیاز مخاطبان به اتصال دایم به خبر را تنها فضای مجازی می تواند برآورده سازد.
وی ادامه داد: با گسترش شبکه های اجتماعی مجازی در میان مخاطبان و استقرار آنان در این شبکه های مجازی، چشم انداز مصرف خبر مخاطبان را هم دستخوش تغییر کرده است.در برخی از حوزه های خبری رسانه های سنتی در حال حذف شدن هستند.مخاطب بی واسطه با منابع خبری مستقر در این شبکه ها مواجه می شود و تعامل بین مخاطبان با منابع خبری از طریق این شبکه ها روندی رو به گسترش دارد.
این استاد دانشگاه افزود: اخبار جعلی که بر بستر فضای دوم و به یاری ابزاری چون رسانه های اجتماعی، مجالی مناسب تر برای تولید و انتشار توسط دولت ها، احزاب، سازمان ها، گروه های تروریستی و حتی ربات ها یافته؛ به یک معضل بزرگ و نگرانی جدی بدل شده است.
مهدی زاده گفت: با این حال و علی رغم تلاش های انجام گرفته جهت مواجهه با اخبار جعلی، امکان تشخیص آن از اخبار واقعی بنا به علل گوناگون همچنان دشوار است. در این میان یکی از موثرترین شیوه های مقابله با اخبار جعلی، توسعه آموزش سواد هایی از جمله سواد های رسانه ای، خبری، بصری و اطلاعاتی به مخاطبان است تا آشنایی با روش ها و فراگیری مهارت های لازم، توان شناسایی و مقابله با اخبار جعلی را فراهم کند.
وی افزود: در قضیه اخبار مربوط به ویروس کرونا مردم و مخاطبان به شدت با موضوع اخبار جعلی مواجهه شده اند به گونه ای که این اخبار جعلی در بستر فضای مجازی موجب ایجاد رعب و وحشت شد ولی با اطلاع رسانی و مرجع بودن رسانه ملی و خبرگزاری های معتبر مردم جهت اطلاع از اخبار کرونا فقط بستر رسانه های معتبر را پیگیری کردند و از اخبار کذب فضای مجازی دوری کردند.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: امروز اهمیت و جایگاه خبر و خبرنگاری بر هیچ کس پوشیده نیست ولی آموزش سواد رسانه ای برای اینکه در غرق در دنیای رسانه نشویم به شدت لازم است همان گونه که امام خمینی (ره) نهضت سواد آموزی را در عصر خود همگانی مردند امروز باید نهضت سواد رسانه ای همگانی و ملی شود.
مهدی زاده ادامه داد:خبرنگار در ایران از کمترین مزایا و جایگاه برخوردار است و بعضا شاهد هستیم که بیشتر آنها حتی از بیمه خبرنگاری محروم هستند زیرا خبرنگاری جزو مشاغل سخت است ولی معمولا خبرگزاری ها به این دلیل بیمه نمی کنند و افرادی که در این شغل مشغول به کار می شوند صرفا به دلیل علاقه در این شغل مانده اند.
وی ادامه داد:در همه جهان از خبرنگاری به عنوان حرفه ای دشوار یاد می شود که متاسفانه این دشواری در کشور به ویژه در استان البرز به دلیل برخوردهای کاملا غیر استاندارد و بدون تناسب با جامعه مطبوعاتی ابعاد گسترده تری دارد.
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: مشکلات معیشتی خبرنگاران و کافی نبودن سطح درآمد و فقدان تسهیلات لازم برای
مسکن و ازدواج و نداشتن بیمه از مهمترین مشکلات خبرنگاران به شمار می رود.
مهدی زاده در خاتمه گفت:خبرنگاران در کلیه روزهای سال حتی روز های تعطیل فعالیت می کنند و واقعا کسی که به این حرفه علاقمند نباشد در آن دوام نمی آورد زیرا تلاش شبانه روز و همتی بلند می طلبد لذا معمولا کمتر کسی در این شغل دوام می آورد این روز را به تمامی خبرنگاران تبریک می گویم.
الهه ملاحسینی-تیتریک
انتهای پیام/