شنبه ۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 20
"تیتر۱" گزارش می دهد؛
آداب و رسوم نوروز در البرز؛ از "چاوشی خوانی" در کرج تا "سال میج" در چالوس/ وقتی سبزه عید سال نو زراعی را پیش گویی می کرد
چاوشی یا نوروزی خوانی یکی از قدیمی ترین آداب استقبال از بهار است که در استان البرز انجام می شد.
به گزارش گروه استانی تیتریک، مرور آداب و رسوم شهر و استان های مختلف کشور بیانگر این موضوع است که ایرانیان وجه اشتراک بسیاری در کلیت آئین ایام نوروز و سال نو دارند و تنها تغییراتی جزئی رسوم شهرها و مناطق مختلف کشور را از یکدیگر منفک می کند.
این قبیل آداب از گذشته در بسیاری از شهرهای استان البرز نیز وجود داشته است و ما در ادامه به اختصار از برخی از آداب و رسوم البرزی ها در آستانه سال نو اشاره می کنیم:
خرید اقلام نوروزی اعم از خوراکی‌ها و غیره، سبزه سبزکردن، پختن سمنو، راه‌اندازی نوروزخوانی و نمایش‌های حاجی فیروز و کوسه‌گردی، پختن شیرینی عید و پهن‌کردن سفره هفت‌سین ازعادت‌های مشترک مردم این استان با سایر نقاط کشور در نوروز است. با این وجود البرزی‌ها رسم دارند پنج شنبه آخر سال سر مزار درگذشتگان خود بروند و برای شادی روح آنها شیرینی و خوردنی خیرات کنند.
رسم «یور»
البرزی‌ها برای خانه‌تکانی رسم جالبی دارند که به آن «یور» می‌گویند. یور هم ریشه با واژه «یاور» است. در این رسم همه بانوان همسایه جمع می‌شوند و به نوبت به خانه یک نفر می‌روند و با کمک یکدیگر خانه‌تکانی او را انجام می‌دهند تا بار سنگین این کار به دوش یک نفر نباشد. روز بعدی هم به خانه دیگری می‌روند و این رسم همچنان ادامه دارد تا همه خانه‌ها تمیز و مرتب شوند.
گِل‌کار در طالقان
نوعی مراسم هم به نام «گِل‌کار» در نزدیکی ایام عید در طالقان انجام می‌شد که برای مرمت دیوارها و کف خانه و به نوعی آماده‌سازی خانه برای دید و بازدیدهای عید به صورت گروهی و با همکاری همسایه‌ها انجام می‌شد و نوعی پیشواز عید بود.
کاشتن سبزه در زمین
دربرخی از روستاهای البرز رسم بر این بود سبزه سفره هفت سین را بعد از تحویل سال در زمین بکارند. این سبزه‌ها بعدن خوراک دام‌ها می‌شدند.
مهمانی عمومی
یکی از آداب زیبای البرزی‌ها به خصوص در روستاهای واریان، کلوان، مورود، تکیه، وارنگه رود و گچسر مهمانی دادن عمومی در ۳ روز است. این مراسم در ۳ روز اول فروردین برگزار می‌شود.
مردم اغلب و در پشت بام‌ها، باغ‌ها ویا مساجد جمع می‌شوند و هر خانواده غذای خود را در مجمعه می‌گذارد و به جمع ملحق می‌شود. غذای اصلی این ۳ روز و محتویات مجمعه نان، سبزی‌های پخته مثل اسفناج، چغندر و کلم، ماست، شیر، روغن (کره حیوانی)، سرشیر و زیله است. همچنین از توت خشک، آونگ (کشمش) و گردو نیز به عنوان میوه استفاده می‌شود. پلوسبزی با ماهی و رشته پلو نیز از غذاهای رایج نوروزی در البرز است.
سال میج
در روستاهای جاده کرج-چالوس از جمله «حسنکدر»، «نساء» و «همه‌جا» قبل از تحویل سال نو، هر خانواده، از میان خود کسی را که خوش‌قدم‌تر است انتخاب می‌کنند و دقایقی پیش از تحویل سال نو با یک سینی سبزه، آینه و قرآن از خانه بیرون می‌فرستدند و او بعد از آگاهی یافتن از حلول سال نو وارد منزل می‌شود که به این رسم «سال میج» می‌گویند.
رسم «هفت لقمه»
در برخی روستاهای جاده کرج- چالوس رسم است که عصر آخرین پنجشنبه سال به قبرستان بروند و برای درگذشتگان خود فاتحه بخوانند. بعد از این مرحله به مسجد می روند و نماز مغرب و عشا را به جا می‌آورند. بانوان منطقه هم در این روز غذایی آماده می‌کنند و به مسجد می‌فرستند و اهالی به صورت چند نفری دور مجمعه‌ها می‌نشینند و شام می‌خورند. کرجی‌ها به این رسم «هفت‌لقمه» می‌گویند که همه ساله در اغلب روستاهای جاده چالوس به ویژه حسنکدر اجرا می‌شود.
سبزه عید و پیش گویی سال زراعی
سبز کردن سبزه نیز یکی از آداب مشترک نوروزی در اکثر استان های کشور است که تاکنون نیز ادامه دارد، در استان البرز این رسم به دلیل کشاورز بودن اکثر سکنه آن قویا دنبال می شده و در این استان نه تنها گندم بلکه اکثر دانه ها را سبز می کردند و جالب است بدانید که در آن سال زراعی از هر یک از دانه ها که سبزه ای پربارتر و مقاوم تر رشد می کرد کشت می کردند.
چاوشی خوانی
چاوشی یا نوروزی خوانی یکی از قدیمی ترین آداب استقبال از بهار است که در استان البرز نیز انجام می شده و معمولا گروه چاووشی خوان از نیمه اسفند هرسالبا حضور در کوچه و خیابان های شهر شعری با مضمون های دینی، مدح ائمه اطهار و نیایش و شکرگذاری از خداوند را با صدای رسا و موسیقی خاص می خواندند.
گفته می شود، معروف ترین بیت ترجیع بند نوروزی خوان ها "نوروز سلطان آمده گل به گلستان آمده" بوده است.
سیزده بدر
البرزی‌ها سیزده‌بدر را به دامن طبیعت میٰ‌روند و این روز را در خارج از شهر به سرمی‌برند. همچنین در این روز مردم به گره زدن سبزی اقدام می‌کنند و بعد از گره زدن آن را به آب می‌سپارند.
انتهای پیام/ س
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
