خانم‌ها سلامتی خود را فدای کاهش وزن نکنند/ تناسب وزن به چه قیمتی؟

متاسفانه خانم‌ها اعتماد به نفس سابق را ندارند و مدام در صورت و اندامشان به دنبال نقط ضعف و ایراد و در نتیجه، از بین بردن ناهمواری‌ها با روش‌های سریع و غیراستاندارد هستند و پس از مدت‌ها شاهد ابتلا به امراض سخت از جمله ابتلا به بعضی از سرطان‌ها خواهند بود.

اما کاهش وزن و موزون و متناسب شدن اندام، به چه قیمتی؟

با توجه به بی نتیجه و مضر و پرعارضه بودن رژیم‌های غیراصولی که در سال‌های اخیر شاهد تبلیغات گسترده آن توسط افراد سودجو هستیم؛ مشکل جدید به مشکل خانم‌ها اضافه خواهد شد و آن هم ابتلا به افسردگی، به دلیل نتیجه بخش نبودن تلاش‌هایشان است. 

سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: اگر بخواهیم به رژیم چه از بُعد درمانی، چه از بُعد زیبایی بی نیاز شویم، باید از ابتلا به اضافه وزن پیشگیری کنیم. افرادی که از تغذیه متناسب و متعادل استفاده می‌کنند، کمتر دچار بیماری‌های روحی و روانی و جسمی می‌شوند. رژیم به معنای نظم دادن به برنامه غذایی روزمره است، اما پیش از آن باید از سوء تغذیه پیشگیری کرد.

تعریف سوءتغذیه 

مظهری گفت: به هر گونه عدم تعادل چه در قالب پر‌خوری و چه در قالب کم‌خوری، سوءتغذیه می‌گویند .سوء تغذیه یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در ایران و جهان است. این موضوع میلیارد‌ها نفر را دچار عدم تعادل در رشد، مقاومت در مقابل بیماری ها، کاهش امید می‌کند.

او افزود: گاهی ما فقط از طعم، بو و رنگ غذا لذت می‌بریم و وقتی که نیاز به گرسنگی ظاهریمان بر طرف شد، احساس خوشایندی را تجریه می‌کنیم در حالیکه تغذیه روزانه باید شامل پنج وعده و میان وعده و از گروه‌های اصلی غذا‌ها شامل نان و غلات و فراورده‌های غلات، سبزی‌ها و میوه ها، شیر و لبنیات کم چرب، گوشت و جایگزین‌های گوشت و گاهی تلفیق از حبوبات و غلات، دانه‌ها و مغز‌ها یا تخم‌مرغ که می‌تواند جایگزین مناسبی برای گوشت شود، تشکیل می‌شود و باید با مصرف این وعده‌ها و میان وعده‌ها بتوانیم ۵۰ ریز مغذی را به بدن منتقل کنیم.

او بیان کرد: ریز مغذی های کلیدی شامل ۱۳ ویتامین، ۱۶ مواد معدنی، ۲۰ اسید آمینه و ۵۰ آنتی اکسیدان هستند و همچنین ریزمغذی‌ها بیش از ده‌ها هزار ترکیبات شیمیایی ثانویه دارند که در سبزی‌ها و سایر ترکیبات غذا‌های یافت می‌شوند .

مظهری گفت: سوءتغذیه زمانی رخ می‌دهد که هر کدام از این ریزمغذی‌ها کم یا زیاد شوند و به این دلیل که گرسنگی‌های سلولی و پنهانی، آثار خود را سریع ظاهر نمی‌کنند، در طولانی مدت شاهد تغییراتی در عملکرد سلول‌هایی که از ریزمغذی‌های کلیدی تهی شده‌اند، خواهیم بود.

رژیمی موثر است که متعادل باشد

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت: چاقی و اضافه وزن زمانی رخ می‌دهد که انرژی بیشتر از حد نیاز دریافت شود و بهترین راهکار پیشگیری از آن است، زیرا اضافه وزن، بیماری است که فراخوان صد‌ها بیماری دیگر است. همچنین اگر مواد غذایی دریافتی مان کمتر از حد نیاز باشد به لاغری‌های مفرط دچار می‌شویم که در صورت ابتلا به لاغری، شاهد تاثیرات منفی روی عملکرد ارگان‌های بدن خواهیم بود. در نتیجه برای سلامتی به یک رژیم متعادل کننده نیاز است.

حفظ سلامتی با تغذیه مناسب

مظهری بیان کرد: رژیم مناسب رژیمی است که باعث پیشگیری، یا درمان بیماری‌ها بدون استفاده از دارو و یا همزمان با درمان‌های دارویی باشد. رژیم مناسب به کوتاه کردن مدت درمان، با استفاده از تغذیه متعادل کمک می‌کند و می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند.

لاغری راه میانبر ندارد

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت: با توجه به سال‌ها مطالعه و تجربه ام هنوز، نتوانسته ام به افرادی که بر اثر پرخوری، مدتهاست دچار اختلالات تغذیه‌ای و تناسب اندام شده اند، راه میانبری را معرفی کنم.

او افزود: بعضی مسائل هستند که باید همان گونه که به تدریج حاصل شده‌اند، به تدریج هم از بین بروند. مسأله عمده اینکه هر رژیم غذایی ممکن است باعث کاهش وزن شود، اما هر کاهش وزنی به مفهوم خلاصی از انباشت چربی‌های بیماری‌زا نیست و در این مسیر نباید به تبلیغات نادرست و باور‌های غلط عوام، توجه کرد.

او مطرح کرد: در برخی از این تبلیغات، رژیم‌هایی را معرفی می‌کنند که در طول یک هفته باعث کاهش چند کیلو وزن می‌شود. از آنجایی که حدود ۶۰ درصد بدن افراد را آب تشکیل می‌دهد، این رژیم‌های فشرده باعث از دست دادن آب بدن می‌شود.

از دیدگاه علم، مضرترین رژیم ها، رژیم‌هایی است که تک خوری و کم خوری در آن رایج است. تحقیقات ثابت کرده مضراتی که کاهش و افزایش وزن غیراصولی برای فرد ایجاد می‌کند از خود اضافه وزن و چاقی بسیار بیشتر است.

رژیم متعادل = تاثیر همیشگی

مظهری مطرح کرد: بیشتر رژیم‌ها به دلیل تأمین نکردن ریزمغذی‌ها، باعث تحریک سیستم ایمنی و در نتیجه ایجاد آسیب و عوارض جانبی به بدن و سیستم گوارش فرد می‌شود و تنها راه حفظ سلامتی در حین کاهش وزن، داشتن یک رژیم اصولی و مناسب است. رژیم اصولی یعنی در فرایند کاهش وزن و چاقی، به زیبایی و سلامت پوست و مو و توان جسمی و فکری فرد در آینده آسیبی وارد نشود. طبق مطالعات به دست آمده، ۹۵ درصد از رژیم‌های چاقی در کوتاه مدت افراد را راضی نگه می‌دارد، اما در بلندمدت منجر به ایجاد عوارض جانبی و در نتیجه عدم ماندگاری در فرد می‌شود.

قبل از اقدام برای دریافت هر نوع رژیمی، ابتدا باید دلایل چاقی بررسی و ریشه‌یابی شود، زیرا اگر دلیل ابتلا به چاقی مشخص نشود، چاقی از بین نمی‌رود حتی ممکن است با یک رژیم به ظاهر مناسب در کمترین زمان، ۴ تا ۵ کیلو وزن کم شود، اما ممکن است سیستم دفاعی از کار بیفتد و غدد درون ریز وادار به کم کردن سوخت پایه بشوند.

مظهری گفت: نرم افزاری که بدن انسان‌های متمدن قرن بیست و یک از آن استفاده می‌کند، همان نرم‌افزار‌های انسان‌های اولیه است. در دوران غارنشینی و انسان‌های اولیه، در زمان کوتاهی امکان شکار و غذا خوردن بود و دوره‌ای هم به علت سرما و یخبندان، مواد غذایی وجود نداشت، در نتیجه در بدن سازش‌هایی ایجاد می‌شد و هر چیزی از جمله پروتئین و چربی و قند‌ها که انرژی زا هستند، به‌صورت چربی در بدن ذخیره می‌کرد. چربی‌ای که در طول سال فعالیت‌ارگان‌های حیات بخش و غیرارادی و لازم بدن را تأمین می‌کرد.

رژیم‌هایی که ماندگار نیستند

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی بیان کرد: اگر می‌خواهید به طور کامل از شر اضافه وزن راحت شوید، فقط یک راه موثر وجود دارد و آن هم پیشگیری است؛ زیرا نتیجه درمان چاقی با بهترین رژیم‌ها و علمی‌ترین راهکار‌ها هم ماندگار نخواهد بود، مگر در افرادی که در طول رژیم گرفتن، روش زندگی و غذاخوردنشان به طور بنیادی تغییر کند. به طور کلی با گذشت زمان و افزایش سن، بدن به انرژی کمتری نیاز پیدا می‌کند و به همین دلیل است که با همان تغذیه متعادل قبلی، باز هم شاهد ابتلا به چاقی هستیم. با افزایش سن، نقصان فعالیت آنزیم‌ها، کاهش نیاز به انرژی و کنترل نداشتن آن در کنار زمینه‌های ژنتیکی سبب می‌شود چاقی رو به افزایش و غیرقابل کنترل داشته باشیم.