آسیب «روغن پالم» به سلامت مردم

گروه بهداشت و درمان «تیتریک»، سال گذشته بود که دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت، ماجرای استفاده از روغن پالم را برای اولین بار در جمع خبرنگاران عنوان کرد و از فردای همان روز، موجی از جریانات خبری در راستای منع مصرف محصولات لبنی دارای روغن پالم در کشور به راه افتاد. همین موضوع، دستمایه ای شد تا به یکباره مصرف محصولات لبنی پاستوریزه و کارخانه ای، تا حدود زیادی کاهش یابد. بطوریکه اغلب شرکت های بزرگ لبنی کشور، به وزارت بهداشت معترض شدند.

این در حالی بود که سال گذشته وزیر بهداشت در حاشیه مراسم روز جهانی تغذیه با شیر مادر(۹۳.۵.۳) به مردم توصیه کرد به جای استفاده از شیر پرچرب از شیر کم‌چرب استفاده کنند و تاکید داشت که باید تخلف صنایع لبنی در ارتباط با استفاده از روغن پالم، اصلاح شود.

چند روز پس از آن(۹۳.۵.۱۳)، بار دیگر وزیر بهداشت، تهدید کرد که اسامی آن دسته از شرکت های لبنی که از روغن پالم در تهیه ماست پرچرب استفاده می کنند را، به مردم معرفی خواهد کرد.

این مسئله باعث شد تا روند تولید محصولات لبنی پرچرب به شدت کاهش یابد و از سوی دیگر، مردم تمایلی برای تهیه این قبیل محصولات پرچرب و حتی کم چرب نداشته باشند.

پس از اینکه موضوع روغن پالم به شدت از سوی مسئولان ارشد وزارت بهداشت، رسانه ای شد و موجی از جریانات خبری بر علیه روغن پالم راه افتاد، نوبت اعتراض شرکت های لبنی رسید که نسبت به این مسئله واکنش نشان دهند. زیرا، آنها بر این عقیده هستند که روغن پالم هیچ ضرری برای انسان ندارد و تنها، استفاده بیش از حد مجاز آن، می تواند مضراتی برای مصرف کننده داشته باشد.

غلامعلی سلیمانی موسس و بنیانگذار یکی از شرکت های لبنی کشور که محصولاتش سهم زیادی از بازار مصرفی را بر عهده دارد، به خبرنگار مهر می گوید: هنوز هم بعد از گذشت یک سال از ماجرای روغن پالم، ما متوجه این مسئله نشده ایم که چرا به یکباره چنین موضوعی رسانه ای شد. چون استفاده از روغن گیاهی، در همه کشورهای دنیا مجاز است. در آمریکا و اروپا از این نوع روغن استفاده می کنند. قطعا اگر ضرر داشت، آنها استفاده نمی کردند.

وی می گوید: رعایت استانداردهای سلامت در تولید محصولات لبنی در کشورهای آمریکایی و اروپایی، به مراتب سختگیرانه تر است و اگر روغن پالم ضرر داشته باشد، آنها هم از این فرآورده استفاده نمی کنند. اما، نکته ای که وجود دارد، این است که حد مجاز استفاده از روغن پالم برای هر کدام از محصولات لبنی، متفاوت است. یعنی نمی توان در تهیه بستی، روغن پالم استفاده نکرد.

این در حالی بود که دکتر رسول دیناروند معاون وزیر و رئیس سازمان غذا و دارو، بر کاهش واردات روغن پالم تاکید داشت و عنوان می کرد که برای جایگزین واردات این فرآورده، از سایر روغن ها استفاده شده است.

وی در شهریور سال گذشته بود که عنوان داشت وزارت بهداشت در ماجرای روغن پالم به هیچ وجه کوتاه نمی آید. بطوریکه واردات روغن پالم حدود ۳۰۰ هزار تن کاهش یافت از ۷۰۰ هزار تن به کمتر از ۴۰۰ هزار تن می‌رسد.

رئیس سازمان غذا و دارو افزود: در جهت سلامت مردم با موارد افزودن غیرمجاز چربی گیاهی پالم به فرآورده‌های پرچرب لبنی به شدت برخورد و از آن جلوگیری می‌شود. همچنین افزودن مجاز روغن گیاهی پالم به برخی فرآورده‌ها نظیر پنیر پیتزا حذف می‌شود. طبق توافقی که با صنعت در این زمینه صورت گرفته است. از اول مهر، اضافه کردن این روغن به محصولاتی که پیش از این مجاز بوده نیز قطع می‌شود. به این ترتیب روغن گیاهی پالم به طور کامل از صنعت شیر و لبنیات حذف خواهد شد.

این اظهارات بخشی از گفته های دیناروند در شهریور سال گذشته بود که به خبرنگاران گفته بود. حالا، بررسی ها نشان می دهد پس از موج رسانه ای که در ارتباط با ماجرای روغن پالم در کشور به راه افتاد، گرایش مردم به استفاده از مواد لبنی فله ای مثل شیر، پنیر و ماست، بیشتر شده است و همین مسئله، منجر به افزایش موارد ابتلا به بیماری های عفونی مثل تب مالت، گردد.

به گفته یکی از موسسان شرکت های لبنی، شواهد امر نشان می دهد که حجم استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه، در یک سال گذشته کاهش یافته و در مقابل میزان مصرف فرآورده های لبنی فله ای، افزایش یافته است.

تب مالت از جمله بیماری های عفونی مسری است که درمان آن ممکن است تا چند ماه به طول بیانجامد به همین دلیل جزو بیماری های مزمن محسوب می شود اما می توان به راحتی از ابتلا به آن پیشگیری کرد. این بیماری میکروبی واگیردار مشترک بین انسان و دام است که از گاو، گوسفند و یا بزهای آلوده به انسان انتقال می یابد.

دکتر ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، به خبرنگار مهر، می گوید: تب مالت به عنوان یک بیماری بومی در کشور وجود داشته اما آنچه مسلم است، مصرف زیاد محصولات لبنی فله ای، یکی از موارد افزایش ابتلا به تب مالت تلقی می شود.

وی می گوید: این بیماری از طریق مصرف شیرآلوده به صورت خام و فرآورده های شیری آلوده مانند پنیر تازه، سرشیر، خامه و بستنی به انسان سرایت می کند.

در همین حال، دکتر محمد مهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، در ارتباط با موارد ابتلا به تب مالت هشدار می دهد و می گوید: در سال ۸۹ موارد بروز تب مالت به کمتر از ۱۲ هزار مورد رسیده بود که این رقم در سال ۹۱ به ۱۶ هزار مورد در کل کشور افزایش یافت. در مجموع تب مالت بیماری مزمن و آزار دهنده است و درمان آن نیز طولانی و سخت است. همچنین فرد مبتلا ممکن است جهت درمان در بیمارستان بستری شده و تا ماه ها کارایی لازم را نداشته باشد.

آنچه مسلم است، در یک سال گذشته و به دنبال ماجرای روغن پالم، علاقه مردم به استفاده از مواد لبنی فله ای یا همان سنتی، بیشتر شده است و چنین احساس می شود که خوردن این قبیل فرآورده ها، به مراتب کم خطرتر از محصولات پاستوریزه حاوی روغن پالم است. در حالی که اصلان این گونه نیست و خطرات مصرف لبنیات سنتی و فله ای، بیشتر از محصولات پاستوریزه است که روغن پالم در آنها استفاده شده است.

وزارت بهداشت، آمار دقیق و مستند از موارد ابتلا به تب مالت در کشور ندارد، اما مشاهدات و مراجعات بیماران به مطب پزشکان و مراکز درمانی، نشان می دهد که در این یک سال موارد تب مالت و بیماری های عفونی مرتبط با مصرف لبنیات سنتی و فله ای در کشور، افزایش داشته است.