گفتگو با سازنده مستند "آراکان زیر آتش"(میانمار)

گروه فرهنگی « تیتریک »؛ محمودرضا ثانی، کارگردان مستند بلند «آراکان زیر آتش» درباره میانمار با اعلام این خبر که این مستند را برای چهارمین جشنواره مردمی فیلم عمار ارسال کرده است، گفت: با دیدن تصاویر دلخراشی از  کشتار مسلمانان روهینگیا توسط راخین‌های افراطی بودایی در اینترنت، برای تهیه فیلم مستندی از اتفاقات پیش آمده از ایران به شرق آسیا سفر کردم.

وی افزود: در ابتدا هیچ تهیه کننده‌ای نداشتم اما فاجعه میانمار به قدری من را به عنوان یک مستندساز تحت تاثیر قرارداده بود که وظیفه خود می‌دانستم بی درنگ خودم را به میانمار برسانم؛ البته در همان روزهای اول قبل از سفر متوجه شدم که کار سختی در پیش دارم و برای یافتن حقایق از زبان آوارگان روهینگیا باید به چندین کشور مانند تایلند، مالزی، بنگلادش و میانمار سفر کنم.

ثانی با بیان اینکه این باعث شد دنبال تهیه‌کننده‌ای بگردم که شرایط من را به عنوان مستندسازی مستقل قبول کرده و برای ساخت مستندی بلند مورد حمایت قرار گیرم، تاکید کرد: برایم مهم بود که آزادی کامل برای  بیان حقایق از زبان موافقان و مخالفان را با بی طرفی کامل داشته باشم و قضاوت را به عهده تماشاگران بگذارم و برایم فرقی نداشت چه کسی و کجا  در ساخت این اثر همراه و پشتیبان من باشد که خوشبختانه سیمای برون مرزی و شبکه العالم این شرایط را پذیرفت و در جلساتی که با آنها داشتم متوجه شدم که آنها هم با نظرات من همسو هستند  و نمی‌خواهند از موضعی خاص و جانبدارانه با مساله برخورد کنند و خیال من از این بابت راحت شد که می توانستم مستندی بشر دوستانه بسازم.

محمودرضا ثانی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره نحوه کار و بایدهای کار درباره میانمار گفت: بی وطنی درد بزرگ آراکانی‌های مهاجر است و من می‌بایست به منطقه آراکان نزدیک می‌شدم و صدای دردها و رنج‌ها رو از فاصله نزدیک‌تر می‌شنیدم چراکه روهینگیایی‌های مسلمان مهاجر حتی به معنای واقعی مهاجر هم نیستند و نمی‌توانند مهاجر باشند چون هیچکدام از کشورهای همسایه حاضر به قبول انها نیست.

وی افزود: ابتدا به تایلند رفتم چراکه این کشور دارای طولانی‌ترین مرز خاکی با کشور میانمار است و امیدوار بودم آنجا بتوانم چند نفر از مسلمانان میانمار را پیدا کنم تا خبرهای واضح‌تری از وقایع به دست آورم اما در تایلند هیچ کس حاضر نبود خودش را مهاجر مسلمانی از کشور میانمار معرفی کند و شما می‌توانید در چهرشان ترس را پیدا کنید حتی اگر بخواهند با لبخندشان ترس را پنهان کنند.

ثانی با اشاره به تجربیاتش در تایلند، با بیان اینکه ظاهر روهینگیائی و شباهت‌شان به مردم بنگلادش وجه تمایز مشخصی است، تصریح کرد: تنها چیزی که در تایلند از مسلمانان روهینگیائی دیدم، معنی واقعی زندگی با ترس است.

وی با بیان اینکه مقصد بعدی من مالزی بود، افزود: بالاخره در مالزی توانستم با جمعی آشنا بشوم که در جهت حمایت از روهینگیایی‌های مسلمان مهاجر فعالیت می‌کردند و یک  عضو فعال این جمعیت من را به دیدن چند تا از روهینگیایی‌ها برد که از کشورشان فرار کرده و به مالزی پناه آورده بودند.

این مستندساز ادامه داد: آنها از شب‌های ترس و روزهای فرار حرف زدند؛ از تجاوز به زنان و دخترانشان توسط راخین‌ها با سربندهای قرمز؛ از ناپدید شدن دسته جمعی جوان‌های مسلمان و از به آتش کشیدن خانه‌ها.

ثانی با بیان اینکه در حالی از آنها جدا شدم که معنی وحشت را می فهمیدم، گفت: مقصد بعدی من بنگلادش بود که صدها هزار نفر از آوارگان روهینگیا را در خود جای داده بود اما به دلیل متعدد از پذیرش آوارگان جدید امتناع می‌ورزیدند چراکه بنگلادش در شرایط بد اقتصادی به سر می‌برد و قادر به اسکان آنها نبود و متاسفانه در موارد بسیاری آنها را پس می‌فرستادند و مسلمانان روهینگیا در برگشتی ناخواسته مورد هجوم راخین‌ها قرار می‌گرفتند و کشته می‌شدند.

وی افزود: در بنگلادش توانستم مدتی را در کمپ آوارگان روهینگیا که تنها چند کیلومتر با آراکان فاصله داشت زندگی کنم و حقایق را از زبان خود مردم ستم دیده آراکان بشنوم و با کمک آنها بالاخره توانستم وارد آراکان شده و از نزدیک شاهد وقایع باشم که در فیلم خواهید دید.

محمودرضا ثانی در پاسخ به این سوال که چه شد که این مستند را ساختید، گفت: تنوع نژادی چیزی است که در سراسر جهان می‌بینیم و باید این حقیقت را پذیرفت و احترام به نژادهای مختلف مهمترین چیزی است که هر کشوری به آن نیاز دارد.

وی افزود: اما هیچ کس انتظار ندارد که در ابتدای قرن 21 میلادی جمعیتی از انسان‌ها توسط گروه دیگری سوزانده شوند یا مردان‌شان سربریده شوند و یا کودکانشان قطعه قطعه کردند.

ثانی ادامه داد: من هنوز صحنه‌هایی را که به چشم دیده‌ام باور نمی‌کنم و این در حالی‌ست که در دنیایی پر از رسانه و سازمان‌های بشر دوستانه زندگی می‌کنیم و سازمان ملل متحد مردم روهینگیا را مظلوم‌ترین مردم جهان لقب داده است اما این لقب مانع از قتل عام آنها نشده است.

وی با بیان اینکه مردم روهینگیا  همچنان بی‌وطن، بی‌خانمان و بی‌آینده هستند و نمی‌دانم که با سکوت هر روزه هرکدام از ما فرصت کشته شدن چند کودک فراهم می‌شود،با اشاره به تاریخ این کشور گفت: مسجدهای بسیار قدیمی در آراکان و میانمار مانند مسجد ساندی خان شاهد مناسبی برای حضور تاریخی مسلمانان و تأثیر آنها در جریان فرهنگی این سرزمین بودند که متاسفانه امروز، همه آن مسجدها توسط راخین های بودایی ویران شده و ردپای مسلمانان روهینگیایی در کتب تاریخی کشور نیز پاک شده است.

وی افزود: فیلم من فیلمی بشردوستانه، بی طرف و انسانی است و سعی کردم فیلمم را طوری بسازم که حتی راخین‌های متعصب بودایی  و رهبرانشان  هم که ببینند به فکر فرو بروند و قضاوت کنند و از طرفی با این فیلم می‌خواستم فریاد این قوم مسلمان گمشده را به گوش مردم جهان ومجامع بین‌المللی و نهادهای بشردوستانه و علی الخصوص کشورهای مسلمان برسانم.

محمودرضا ثانی متولد آبادان، تاکنون فیلم مستند و داستانی بسیاری در ایران و

کشورهای مختلف جهان ساخته و دربیش از 80 فستیوال بین المللی فیلم‌هایش برگزیده شده و در چندین جشنواره بین‌المللی جوایزی را نصیب سینمای ایران کرده است و همچنین به عنوان مدیر فستیوال ایباف (ابن عربی) در اسپانیا فعالیت می‌کند.

او در چندین فستیوال داخلی و خارجی حضور یافته و دریافت چهار جایزه بین‌المللی مانند بهترین کارگردانی از فستیوال سینه پوبره آمریکای لاتین، نشان بین المللی چزاره زاواتینی از ایتالیا، بهترین کارگردان سال 2004 از کانزاس‌سیتی آمریکا در کارنامه او دیده می‌شود.

از فیلم‌های مستند ساخته شده توسط او در اقصی نقاط دنیا می‌توان به مستندهای خواب شیرین قرطبه در اسپانیا، سیامو در افغانستان، اینتی رایمی در پرو، رویای شیرین نیشکر در کوبا، از قبیله بنی‌اسد درعراق، هنر و جنگ در انگلستان و از قرطاج تا قیروان در تونس نام برد.