مذاکرات پایانی و گزینه‌های احتمالی

گروه سیاسی  «تیتریک»؛ روزنامه «جام جم» در سرمقاله شماره امروز خود به قلم «مهدی فضائلی» نوشت:

تا سوم آذر سال ١٣٩٣، سه روز بیشتر باقی نمانده و بخش زیادی از افکار عمومی داخل

و جهان، منتظر اعلام نتیجه یک سال مذاکره ایران با شش کشور عضو ١+٥ است؛ مذاکراتی که در یکی از بالاترین سطوح و بدون ممنوعیت‌های سه دهه گذشته، به صورت مستقیم برگزار شد تا اتمام‌حجتی باشد برای همه که جمهوری اسلامی ایران از مذاکره منطقی و در چارچوب رویگردان نیست و به رغم بی‌اعتمادی به دشمن، برای دستیابی به حقوق هسته‌ای خود و گرفتن بهانه از دست دشمن، گام‌های لازم را برمی‌دارد.

طی یک سال گذشته، مذاکرات به صورت محرمانه انجام شده است،بنابراین اطلاعات لازم برای ابراز نظر درباره محتوای مذاکرات در دست نیست. در عین حال بر اساس اعتماد به تیم مذاکره‌کننده و نظارت کلی مقامات عالی نظام بر این مذاکرات، مردم و بیشتر نیروهای انقلابی، حمایت از مذاکره‌کنندگان کشورمان را در دستور کار داشتند و به امید دفاع تام از حقوق هسته‌ای کشورمان و رعایت خطوط قرمز نظام به این حمایت‌ها ادامه دادند؛ حقوق و خط قرمزهایی که تأمین‌کننده استقلال سیاسی و حافظ دستاوردهای فنی قابل توجه در این زمینه است و ضمن مراقبت از بسترهای پیشرفت کشور، نویددهنده روزهای بهتر برای فرزندان آینده این مرز و بوم و سرانجام لغو تحریم‌های ظالمانه خواهد بود.

هم‌اکنون و در آستانه سوم آذر همچنان سرنوشت مذاکرات روشن نیست و کماکان بازار گمانه‌زنی‌ها داغ است، در حالی که شواهد بسیاری از بی‌نتیجه بودن مذاکرات حکایت دارد و ارائه طرح هشت صفحه‌ای آمریکایی‌ها در مسقط، تیر خلاص به مذاکرات و بازگشت به خانه اول بود اما با حضور مجدد وزرای خارجه ایران و ١+٥ در وین، احتمال رسیدن به یک توافق کلی! مطرح شده است؛ توافقی که چند و چون آن نامعلوم است.

در هر صورت سرانجام این مذاکرات برای ایران از حالت‌های پنجگانه زیر خارج نیست.

1ـ توافق بد: بدترین حالت، توافق بد در این مذاکرات است. توافق بد یعنی توافقی که حقوق هسته‌ای کشور نادیده و خطوط قرمز تعیین شده زیرپا گذاشته شده باشد. توافق بد توافقی است که به مقاومت دوازده ساله ملت پشت کرده و با آسیب زدن به استقلال سیاسی راه را برای زیاده‌خواهی‌های بعدی دشمن فراهم می‌سازد. و توافق بد توافقی است که علاوه بر بی‌نتیجه گذاشتن دستاوردهای دانشمندان کشور در فناوری هسته‌ای، حوزه‌های دیگر فناوری را نیز در معرض آسیب قرار می‌دهد. و توافقی است که تحریم‌ها دست نخورده باقی می‌ماند. هرچند اعتماد به تیم مذاکره‌کننده که فرزندان همین انقلابند این گزینه را ناممکن و غیرمحتمل می‌سازد اما همه باید بدانند بر فرض محال اگر این بدترین حالت اتفاق بیفتد، چنین توافقی از سوی ملت مقاوم ایران و نیروهای انقلابی بی‌ارزش خواهد بود.

2ـ عدم توافق: احتمال و گزینه بعدی، عدم توافق و شکست مذاکرات است. وقوع چنین حالتی حکایت از ایستادگی مذاکره‌کنندگان کشورمان بر حقوق ملت و رعایت خطوط قرمز تعیین شده از سویی و زیاده‌خواهی و افزون‌طلبی دشمن از سوی دیگر دارد. این گزینه هرچند در صورت ظاهر نامطلوب است و خوشایند کسی نیست، اما درون خود خیرات زیادی دارد که ارتقای دشمن‌شناسی ملت ایران و توفیق اجباری برای اتکا به درون و حرکت به سمت اقتصاد مقاومتی از جمله آنهاست. عدم توافق گرچه دشواری‌هایی را به دنبال خواهد داشت اما از نظر ملت ایران نه تنها آخر راه نیست، بلکه آغازی دوباره خواهد بود برای پیمودن بقیه راه و نیل به اهداف بلندتر. البته با توجه به جمیع شرایط و پیامدهای منفی این حالت برای طرفین مذاکره احتمال چنین حالتی اندک است و به نظر می‌رسد دو طرف تلاش می‌کنند به چنین نتیجه‌ای نرسند.

3ـ توافق خوب: توافق خوب، گزینه بعدی و بهترین گزینه است. این گزینه در مقابل توافق بد قرار دارد. بنابراین معنای آن علاوه بر توان بالای تیم مذاکره‌کننده در مجاب کردن طرف مقابل برای تمکین در برابر خواست بحق ملت ایران، به معنای تأمین کامل حقوق هسته‌ای ملت بزرگ ایران، لغو کامل همه تحریم‌ها، حفظ و ارتقای استقلال سیاسی، نتیجه‌بخش بودن مقاومت و تلاش برای ارتقای فناوری هسته‌ای و ضعف و عقب‌نشینی دشمن و نیاز او به توافق خواهد بود. این گزینه نیز با توجه به خصوصیات دشمن و خوی استکباری و فزون‌طلبی او، گزینه‌ای با احتمال ضعیف ارزیابی می‌شود.

4ـ توافق قابل تفسیر: این توافق را با تسامح می‌توان همان توافقی نامید که طی سال‌های اخیر دو طرف از آن به برد ـ برد تعبیر می‌کنند. این توافق به گونه‌ای است که می‌تواند منافع حیاتی دو طرف را دربرگیرد و البته لازمه آن انعطاف و عبور از منافع حداکثری است. این توافق در حالت طبیعی دست‌یافتنی است و تیم مذاکره‌کننده کشورمان از ابتدا با چنین رویکردی و ذیل تاکتیک نرمش قهرمانانه وارد مذاکرات شد. آنچه حصول این گزینه واقع‌بینانه و قابل تحقق را هم با عدم توفیق روبه‌رو و دست‌نایافتنی می‌کند، باز هم زیاده‌خواهی دشمن و غیرمنعطف بودن او در مذاکرات است؛ رفتاری که اثبات می‌کند موضوع هسته‌ای صرفا بهانه‌ای برای فشار به ملت ایران و تلاش برای تغییر رفتار نظام و به زعم دشمن، وادار کردن ایران اسلامی به عقب‌نشینی است. شرایط کنونی و شواهد و قرائن موجود از این حکایت دارد که احتمال وقوع این گزینه نیز در سوم آذر کمی بعید است مگر این‌که اتفاق غیرمنتظره‌ای بیفتد.

5ـ تمدید توافق: پنجمین و آخرین گزینه، تمدید توافق یا چیزی شبیه به آن مانند «توافق کلی» است. ابعاد این گزینه چندان روشن نیست و عمدتا برای عدم اعلام شکست و باز گذاشتن باب مذاکرات است. این حالت که احتمالا طرفین مذاکرات به عنوان گزینه بد در برابر بدتر به آن تن خواهند داد، در بهترین حالت وضع پرونده ساختگی ایران را در حالت فعلی نگه می‌دارد تا دو طرف به امید فرصت‌هایی نامعلوم در آینده منتظر بمانند.

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در این حالت، ادامه بلاتکلیفی در بخش‌های مختلف خصوصا حوزه اقتصاد است؛ حوزه‌ای که دغدغه اصلی مردم را تشکیل می‌دهد، اما به نظر می‌رسد برخی امیدهای واهی به جای تمرکز بر درون و بهره‌برداری از فرصت‌های داخلی و تحقق اقتصاد مقاومتی، منتظر گشایشی از خارج هستند.

به هر صورت 72 ساعت آینده، مثل ٣٦٣ روز گذشته سپری خواهد شد و آنچه مهم است سرافرازی ایران اسلامی است. مذاکره‌کنندگان کشورمان مطمئن باشند ملت ایران زحمات و تلاش‌های آنان را پاس خواهد داشت و هر توافق یا نتیجه‌ای که این سربلندی و عزت را تضمین کرده باشد مورد استقبال قرار خواهد داد. ملت ایران می‌داند طرف‌های مذاکره ایران زیاده‌خواهان بی‌منطقی هستند که جز در برابر قدرت و نه منطق و استدلال، خاضع نمی‌شوند از این رو یک بار دیگر و در این فرصت باقیمانده مذاکره‌کنندگان کشورمان باید اقتدار و ایستادگی ملت ایران را به رخ آنها بکشند و با آنها اتمام حجت کنند.