مقایسه نگاه "حسی غرب" و "نگاه عقلی اسلام" به زن

گروه اجتماعی «تیتریک»، یکی از مسائل ریشه ای و مبنایی در مقایسه ی نگاه اسلام و غرب به مسایل اجتماعی اصالت نگاه حسی غرب و اصالت نگاه عقلی اسلام است. در حدود ۳۰۰ آیه از آیات قرآن دعوت به عقلانیت و حاکمیت عقل در مناسبات فردی و اجتماعی است. در صورتی که در غرب کسانی مثل دیوید هیوم، فروید، بیکن، استوارت میل و ... معتقدند که در انسان عقل برده  و در خدمت غریزه است. اهداف انسان ها همواره غریزی است. این ابزار است که گاهی عقلانی می شود. یعنی نگاه به عقلانیت، عقلانیت ابزاری است.

در غرب چندین جریان حس گرا وجود دارند و قدرتمندترین جریان عقل گرای مقابل آن ها ایده آلیسم هگل بود که عملاً در مقابل جریان های حس گرا دوامی نیاورد و در غرب امروز حس گرایی رایج تر است. [۱]

این مبنای حسی در نگاه غرب و مبنای عقلی در نگاه اسلام خودش را در سایر مسایل و گزاره های اجتماعی نشان می دهد که یکی از این مسایل نگاه به زن است. نگاه غرب به زن حسی و نگاه اسلام به زن عقلی است. چشم می گوید زن زیباست، اما عقل می گوید این زیبایی جایی دارد، اگر در جای خود استفاده نشود مناسبات اجتماعی به گونه ای رقم می خورد که باعث فروپاشی زندگی ها و از بین رفتن آرامش زندگی می شود. جاذبه ای که در حجاب است یک جاذبه ی عقلی است و نه حسی.

از لحاظ حسی و بصری، حجاب هیچ جذابیتی ندارد. چرا که حجاب به معنای پوشاندن جاذبه های حسی زن است. بنابراین جاذبه ای که در حجاب است عقلی است. متأسفانه گاهی دیده می شود که برای ترویج حجاب سعی می شود به آن جاذبه ی حسی داده شود و پوشش هایی طراحی شود که از لحاظ حسی و بصری جذاب و زیبا باشند. این تلاش محکوم به شکست است. چرا که از خلقت خدا زیباتر نمی توان آفرید. این سیاست برای ترویج حجاب بازی در زمین تفکر دشمن است و اتفاقاً باعث ترویج بی حجابی است.

چرا که از آن جایی که از خلقت خدا زیباتر نمی توان آفرید، مخاطب پس از مدتی از پوشش دست بر می دارد و به بی حجابی روی می آورد. البته نگاه عقلی به زن به معنای نادیده انگاشتن ابعاد حسی نیست. بلکه اگر ما نگاه عقلی را حاکم کنیم خود به خود عقل حکم می کند که مسایل حسی را در نظر بگیر. و البته در جای خود. اما سرگرم شدن به جنبه های حسی، عقل را از کار می اندازد.
پرده بردار که هوش از سر عاقل برود [۲]
اول کنم اندیشه ای تا برگزینم پیشه ای
آخر به یک پیمانه مِی اندیشه را باطل کنم

بنابراین در ترویج حجاب و پوشش برای آحاد جامعه می بایست جذابیت ها و حقایق عقلی ای که در آن نهفته است بیان شود و البته ابتدا نگاه عقلی به مسایل فردی و اجتماعی جا انداخته شود. چرا که برای ترویج اندیشه و فرهنگ غرب می بایست ابتدا دید حسی به زندگی و مسایل اجتماعی جا انداخته شود و برای ترویج اندیشه و فرهنگ اسلام می بایست ابتدا نگاه عقلانی به زندگی و مسایل اجتماعی جا انداخته شود، سپس به بیان و ترویج اندیشه و سبک زندگی پرداخت.

نکته ی دیگر آن که مسایل حسی سریعاً و در لحظه منتقل می شوند. به عنوان مثال نگاه غرب به زن را می¬ توان با یک عکس سریعاً منتقل و ترویج کرد اما نگاه اسلام را نمی ¬توان صرفاً با یک تصویر منتقل کرد بلکه نیازمند توضیح و تبیین مفصل است و در دراز مدت جا می ¬افتد، و این خاصیت مفاهیم عقلی است که این نوع مفاهیم در درازمدت فهم می شوند.
ریشه ی بسیاری از مشکلات خانوادگی و فرهنگی در دنیای امروز و از جمله در جامعه ی فعلی خودمان نگاه حسی به زندگی است. نگاه حسی به این معنا نیست که کسی که دچار آن می شود عقل ندارد یا از آن استفاده نمی کند، بلکه به این معناست که عقل در او اسیر حواس ۵ گانه می شود و عقل فقط تلاش می کند برای رسیدن به نیاز¬های حسی و نیازها و اهداف عقلانی در زندگی فراموش می شود.

همین نگاه حسی ریشه ی بسیاری از مشکلات اعصاب و روان و نبود آرامش روانی و امنیت روانی در زندگی هاست. به عنوان مثال اگر ما نیاز شهوانی به جنس مخالف داریم، نیاز به اعتماد به همسر هم داریم. نیاز به اعتماد به همسر یک نیاز عقلی است و نبود آن آرامش روانی انسان را از بین می برد. در سبک زندگی رایج فعلی آیا آن مقدار که نیاز شهوانی محاسبه می شود، نیاز به اعتماد نیز محاسبه می شود و برای رسیدن به آن زمینه ها را فراهم می کنیم؟

پاسخ واضح است. این مسأله ناشی از نگاه حسی است و این که عقل صرفاً در خدمت نیازهای حسی و غریزی در می آید. نکته ی دیگر آن که رابطه ی مستقیم وجود دارد بین نوع پوشش در جامعه و رایج شدن دید حسی در افراد آن جامعه. هر چه حجاب و پوشش در یک جامعه با کیفیت بهتری رعایت شد، افراد جامعه کمتر سرگرم محسوسات و شهوات در محیط عمومی می شوند و عقل آزادتر است و استفاده ی از عقل در تصمیم گیری های زندگی در افراد آن جامعه بیشتر به چشم می خورد.

افسردگی زنان آمریکایی
امروز افسردگی یکی از مشکلات رایج جوامع غربی به خصوص در زنان است. [۳] در تحقیقی که از زنان و دختران دچار افسردگی در آمریکا به عمل آمده است مشخص شده که علت عمده ی افسردگی در آن ها این است که مردان به آن ها نگاه حسی دارند و اگر با آنان رابطه ای را آغاز می کنند به جنبه های انسانی شخصیت او کمتر توجه می کنند. [۳] متأسفانه امروز در جامعه فعلی ما نیز به دلیل پیروی از غرب، زنان برای فرار از افسردگی و فشار عصبی به طور عمده به مصرف قرص های اعصاب و مشروبات الکلی و ... می پردازند. اگر اسلام پوشش و عفت را برای زن می خواهد، یکی از دلایل آن است که زن برای آرامش روانی و لذت از زندگی به قرص اعصاب متوسل نشود.

مرلین مونرو و ویتنی هیوستون
افسردگی و عدم لذت از زندگی مشکل اصلی دو هنرپیشه و خواننده ی معروف زن آمریکایی بود. این دو از لحاظ شهرت، ثروت، محبوبیت و انواع و اقسام لذت های مادی در اوج بودند. اما هر دو آن ها از عدم آرامش و رضایت روحی و روانی رنج می بردند. مرلین مونرو، به بزرگترین هنرپیشه ی قرن بیستم [۴] و پردرآمدترین زن جهان معروف بود و ویتنی هیوستون، که او را ملکه ی موسیقی پاپ می نامیدند نامش در کتاب گینس به عنوان زنی که بیشترین جوایز را گرفته ثبت شده است. مرلین مونرو در ۳۶ سالگی خودکشی کرد و ویتنی هیوستون به خاطر مصرف بیش از اندازه ی مشروبات الکلی و قرص های افسردگی دچار حمله ی قلبی شد و در گذشت.

تجاوزگری، پرطرفدارترین شغل در آمریکا
برای انسان آمریکایی، تجاوز¬گر بودن (rapist) شغلی پرطرفدارتر از پزشکی، معلمی، پلیس بودن و سایر شغل هاست! به طوری که در نمودار زیر می بینید بیشتر از ۵۰ درصد در جامعه ی آمریکا به این شغل شریف اشتغال دارند. [۵]


این در حالی است که از هر ۴ زن در آمریکا، یک زن در طول زندگی خود تجاوز را تجربه می کند. دو سوم این تجاوزها توسط فردی آشنا و یک سوم هم توسط فردی غریبه صورت می پذیرد. در آمریکا هر ۲ دقیقه یک نفر قربانی تجاوز جنسی می شود. [۴]


پایین آمدن احترام اجتماعی زن غربی با بالا رفتن سن او
یکی از پدیده هایی که جامعه غربی امروز با آن دست به گریبان است این مسأله است که زن غربی با بالا رفتن سن اش از احترام و شأن اجتماعی پایین تری بهره مند می شود. احترام و جایگاهی که جامعه برای او قایل است عمدتاً به خاطر جذابیت های حسی و ظاهری است که آن هم در سنین بالا از دست می رود.
تلاش برای مقبول واقع شدن در حوزه ی جنسی
یکی از پر رونق ترین حوزه های امروز، جراحی پلاستیک، لوازم آرایشی، مد و ... است. علت آن، تلاش زن امروز برای مقبول واقع شدنش در حوزه ی جنسی است. زنی که جاذبه ی جنسی نداشته باشد مقبولیت اجتماعی نیز نخواهد داشت. از این رو مجبور است ساعت ها از وقت خود را صرف این مسایل در خانه،¬ در آرایشگاه و در کلینیک ها کند.

رکورد تجاوز به عنف متعلق به آمریکاست
بیشترین تجاوز به عنف در جامعه آمریکا اتفاق می افتد. [۵] زن آمریکایی بیش از هر زن دیگر در معرض تعرض و تجاوز قرار دارد. تلاشی که او برای مقبول واقع شدن در حوزه ی جنسی انجام می دهد چون منحصر به محیط زناشویی نبوده و در عرصه ی اجتماع به عرضه ی خود می پردازد او را در معرض تعرض هر مردی قرار می دهد. زن آمریکایی که از یک طرف نیاز جنسی و شهوانی دارد و از طرفی هم نیاز به امنیت جسمی و روانی، در محقق کردن توأمان این دو نیاز خود ناکام است. در حدیث می فرماید: «زن بهشتی زنی است که در بیرون با حیا و در نزد همسر، بی حیا باشد.» این گونه است که هم نیاز به آراستگی در زن ارضا می شود و هم نیاز امنیت و آرامش او.

نگرانی های دوران جوانی دختر غربی
یک دختر در سنین ۱۷ تا ۳۰ سالگی که باید شاداب ترین دوره ی زندگی اش باشد، نگرانی هایی از قبیل مد، آرایش و ... او را فرا گرفته است. از سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی جاذبه ها تضعیف می شوند و دیگر کارکرد خود را ندارند. اگر منبع درآمدی، شغلی و یا سرپناهی داشته باشد که هیچ وگرنه گزینه های سابق به او در اجتماع مقبولیت نخواهد داد.

ترانزیت زنان
در سال ۱۹۹۸ درآمد خالص ترانزیت زنان ۷ میلیارد دلار بود که کشور آلمان به تنهایی ۴۰۰ میلیون دلار را به خودش اختصاص داده بود. درآمد تجارت زنان به قدری زیاد است که کشورهای غربی در بودجه ی سالانه شان از تجارت زنان بهره می برند. قاچاق اسلحه،¬ قاچاق مواد مخدر و قاچاق زنان، پردرآمدترین قاچاق ها محسوب می شوند. در زمان جنگ سرد قاچاق اسلحه پردرآمدترین قاچاق بود، بعد از آن قاچاق مواد مخدر و سپس قاچاق زنان. امروز قاچاق زنان رتبه¬ی اول را دارد.

تلاش برای شبیه شدن به عروسک باربی
هیکل ۹۸ درصد دختران آمریکایی با هیکل لاغر و باریک باربی همخوانی ندارد. بخش عمده ای از دختران آمریکایی به دلیل تلاش برای شبیه شده به باربی دچار سوء هاضمه هستند.

زنان مالیخولیایی
قوه ی الهام و شهود از انسان غربی گرفته شده است. به خصوص از زن غربی. در بسیاری از فیلم هایشان وقتی می خواهند به مضامین به اصطلاح ماورایی و عرفانی در مورد زنان بپردازند، زنان متوهم و مالیخولیایی را به تصویر می کشند.

بحران سرمایه اجتماعی
تنوع طلبی و عدم تمایل به تشکیل خانواده، عدم تمایل به بچه دار شدن برای حفظ تناسب اندام، فساد اخلاقی و هزاران دلیل دیگر رشد جمعیت را در جوامع غربی با مشکل جدی روبرو کرده است. مهندسان ژنتیک در غرب در صددند مسأله ی بحران سرمایه ی اجتماعی شان را با شبیه سازی انسان در آزمایشگاه حل کنند.

تسلط بر جوامع با تربیت زنان
غرب هر ملتی را بخواهد تسخیر کند از تربیت زنان و دختران آن ملت شروع می کند. ژاپنی ها رسماً اعتراف کردند که این مسأله را ابتدا متوجه نشده بودند. زمانی که ژاپن به اشغال آمریکا درآمد به مدت ۱۰ الی ۱۵ سال تربیت دختران ژاپنی را آمریکایی ها به دست گرفتند. امروز در افغانستان و عراق اشغالی یکی از تلاش های عمده آمریکایی ها تربیت زنان و دختران آن هاست. امام خمینی (ره) می فرمود: " زن مربی جامعه است. فساد و صلاح هر جامعه، از فساد و صلاح زنان در آن جامعه نشأت می گیرد. "

حیله ی یهود و صهیونیسم
یکی از اهداف یهود آن است که باید خانواده را در کل بشر نابود کنیم تا نسل غیر یهود از روی زمین نابود شوند. این همه تبلیغات و آثار هنری پر خرج و تربیت هنرمندان برای این اهداف شوم نژادپرستانه و صهیونیستی است که واقعیت پشت صحنه ی این همه صحنه آرایی و جذابیت تراشی، از هم پاشیدن خانواده و در نهایت انقراض نسل های بشری می باشد.

این ها گوشه ای از حقایقی است که اگر نگاه عقلی به زن داشته باشیم ما را به خود متوجه می کند. یعنی با نگاه عقلی به زن، زن امروز دچار این بحران ها و مصیبت هاست. اما نگاه حسی ما را سرگرم تبلیغات و آثار هنری ای می کند که سعی در به منجلاب کشیدن زن دارد و این جاذبه های حسی ما را اسیر خود خواهد کرد و مانع از دیدن حقیقت ماجرا می شود. عمده ی رسانه های فعلی تلاش می کنند مردم را اسیر دید حسی به زندگی کنند.
اگر جامعه ای دچار دید حسی به زندگی شد مشکلات اعصاب و روان در آن جامعه افزایش پیدا کرده و آرامش روانی مردم از بین می رود. ارتباط مستقیم وجود دارد بین وضعیت پوشش زنان یک جامعه و شیوع دید حسی و کمرنگ شدن عقلانیت بین افراد آن جامعه. یعنی هرچه مسأله ی پوشش کمتر مورد توجه افراد یک جامعه باشد، افراد آن جامعه بیشتر دچار دید حسی و اسیر محسوسات خواهند بود و اعمال و تصمیمات غیر عقلانی بیشتر از افراد آن جامعه دیده خواهد شد. یکی از دلایل لزوم حجاب و پوشش برای زنان، اسیر جنبه های حسی نشدن و جلوگیری از نگاه حسی به زن می باشد که به هر نسبتی این پوشش کامل تر باشد، این چنین آسیب ها کمتر است.

پرده بردار که هوش از سر عاقل برود

___________________________________________
[۱] آموزش فلسفه، علامه مصباح یزدی
[۲] سعدی
[۳] مرکز بهداشت و تغذیه آمریکا - مارتین سلیگمان، رئیس انجمن روانشناسی آمریکا (APA)
[۴] مجله ی play boy از وی به عنوان بزرگترین هنرپیشه ی قرن بیستم یاد می کند.
[۵] و [۶] RAINN – Rape and Incest National Network. Statistics: The Offenders
U.S. Department of Justice. ۲۰۰۵ National Crime Victimization Study. ۲۰۰۵.
U.S. Department of Justice, Bureau of Statistics. ۱۹۹۷ Sex Offenses and Offenders Study. ۱۹۹۷.
Norment, Lynn. "Rape and Recovery: Survivors Speak out." Ebony. ۵۷ (۲۰۰۲): ۱۵۲-۱۵۷, ۵.
Huffington Post, NPR, rhrealitycheck.org, rainn.org
[۷] مرکز آمریکایی کنترل و پیشگیری از بیماری ها
مرکز آمار خشونت های جنسی آمریکا، بر اساس این آمار، ایالت های آلاسکا، اوریگون و نوادا بیشترین فراوانی تجاوز به عنف را دارد.
آسیب شناسی روانی، مارتین سلیگمن، ص ۳۴۸