تغییرات سیاسی در اسکناس ایرانی!

بعد از انقلاب اسلامی اولین تغییر در اسکناس های رایج با مخدوش کردن چهره شاه مخلوع رخ داد. در آن زمان به دلیل کمبود زمان برای چاپ مجدد اسکناس با طرح جدید چهره شاه مخلوع از روی اسکناس ها با سورشارژ حذف شد تا هرچه سریعتر چهره وی از وجه رایج مملکت پاک شود.

اما اولین تغییر رسمی در چاپ اسکناس های کشور از سال ۶۰ با جایگزین کردن تصویر حرم امام رضا (ع) و مهر جمهوری اسلامی ایران به جای عکس پهلوی انجام شد. هرچند که بعدها این تغییرات با طراحی جدید ارائه شد.

با آغاز جنگ تحمیلی و سالهای بعد از آن اسکناس های کشور نیز تحت تاثیر حوادث جنگ، رنگ و بوی جهادی و انقلابی بیشتری به خود گرفت. صحنه های نمادین از اتفاقات و پیروزی های جنگ تحمیلی، راهپیمایی های باشکوه مردم در ۲۲ بهمن و یا جمعیت نمازگزار در نماز جمعه نیز به عنوان نمادهایی از حضور جمعیت مشتاق کشور در عرصه های مختلف روی اسکناس ها به چاپ رسید. بناهای مختلف و مهم کشور نیز مانند تصویر سردر دانشگاه تهران و مدرسه فیضیه قم به عنوان نمادی از علم و فرهنگ کشور، پشت اسکناس ها چاپ شد.

تصویری نمادین از شادی رزمندگان اسلام بعد از آزادی خرمشهر

راهپیمایی مردم با شعارهای استقلال آزادی و جمهوری اسلامی در اسکناس های ۵۰۰ و هزار تومانی

تصویر نماز جمعه روی اسکناس های ۵۰ تومانی

بعد از درگذشت امام راحل و پایان یافتن ۸ سال جنگ تحمیلی تصویر امام خمینی (ره) روی اسکناس ها چاپ شد تا نقش بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران تا به امروز روی مهم‌ترین اوراق بهادار کشور قرار گیرد.

بعد از پایان جنگ تحمیلی و رحلت امام خمینی(ره) دولت سازندگی شروع به کار کرد تا خسارات ناشی از ۸ سال جنگ و تجاوز به خاک ایران را جبران کند. در این دوران نیز تصویری نمادین از جهاد سازندگی در کشور روی اسکناس ۲۰ تومانی چاپ شد. تصاویری که حاوی نگاه دولت وقت بود.

دولت اصلاحات نیز در سالهای آخر طرح اسکناس ۲۰۰ تومانی را تغییر داد و اسکناس جدید دو هزار تومانی را چاپ کرد. اما چاپ اسکناس دو هزار تومانی با تصویر امام خمینی(ره) و نوع طراحی آن با حواشی زیادی روبرو شد. این امر باعث شد که تصویر امام در این اسکناس تغییر کند.

​

در دولت نهم و دهم نیز تغییرات در اسکناس ها زیاد بود. در این دولت اسکناس ۱۰ هزار تومانی چاپ شد و تصویر پشت بعضی اسکناس ها تغییر پیدا کرد. با تثبیت انرژی هسته ای در کشور و نامگذاری روز ۲۰ فروردین ماه به نام انرژی هسته ای تصاویر متناسب با آن نیز به اسکناس ها راه یافت. بعد از پرتاب ماهوراه امید از طریق ماهواره بر سفیر امید و فضایی شدن ایران تصاویر این دانش نوین نیز همراه انرژی هسته ای پشت اسکناس ها چاپ شد تا اهمیت این فناوری ها بیش از پیش مشخص شود.

همچنین تغییر تصویر پشت اسکناس های دو هزار تومانی از میدان نقش جهان اصفهان به مسجدالاقصی یکی از تغییرات دولت نهم و دهم بود.

دولت تدبیر و امید نیز نظر خود را چندی پیش بر روی اسکناس دو هزار تومانی اعمال کرد تا در این اسکناس تصویر مسجد الاقصی جای خود را به تصویر خانه آقازاده یزد بدهد.

اما مهمترین تغییر در چاپ اسکناس ها در دولت تدبیر و امید چند روز گذشته اتفاق افتاد. دوشنبه ۱۲ اسفندماه به مناسبت هشتادمین سال تاسیس دانشگاه تهران در همایشی به این مناسبت از طرح جدیدی از اسکناس ۵ هزارتومانی با تصویر سردر دانشگاه تهران رونمایی شد.

این در حالی است که پیش از این پشت این اسکناس نماد انرژی هسته ای جمهوری اسلامی ایران قرار داشت. منتقدان معتقدند که انجام این کار آن هم در زمانی که دولت یازدهم از همان ابتدای شروع کار درگیر مذاکرات هسته ای بوده امر پسندیده ای نیست.