حقیقت یا داستان؟ «آرگو» کدام را روایت می‌کنم
"آرگو" آخر هفته گذشته برنده‌ی دو جایزه‌ی گلدن گلوب شد و در مراسم اهدای جوایز اسکار که کمتر از یک‌ماه آینده برگزار می شود در هفت بخش ،نامزد جایزه اسکار شد.
با انتشاراطلاعیه ایران مبنی بر اینکه؛ این کشور هم برای مقابله با فیلم هیجان انگیز و "تحریف شده‌ی آرگو" فیلم خود را خواهد ساخت؛ بحث ها، در مورد هالیوود و اهمیت صحت تاریخی، که با فیلم کاندید اسکار بن افلک آغاز شده بود بالا گرفت.
این فیلم، که آخر هفته گذشته موفق به کسب دو جایزه‌ی گلدن گلوب و نامزد هفت جایزه در مراسم اهدای جوایز اسکار ماه آینده شده، داستان عملیات سازمان سیا را برای نجات شش دیپلمات های آمریکایی روایت می کند که در بحران گروگانگیری اشغال سفارت امریکا در سال 1979 در ایران اسیر شده بودند.
اما این فیلم آشکارا نسبت به واقعیت تاریخی این حادثه امانت دار نبوده و وقایع را به شکل ناروایی تحریف می کند. به عنوان مثال، ماموران امنیتی ایران در فضایی به شدت رعب آور، در امتداد باند فرودگاه و کنار هواپیمای حامل دیپلمات های فراری، با سرعت حرکت می کنند و خلبان را تهدید می کنند که هواپیما را متوقف کند چیزی که هرگز اتفاق نیافتاده است.
نقش کانادا در پناه دادن به دیپلمات ها در تهران، و تامین امنیت خروج امن آنها به خارج از ایران، به طور چشمگیری ضعیف نشان داده شده است. فیلم طوری نشان می دهد که گویی این مأموریت تا حد زیادی کار تونی مندز مامور سیا، با بازی افلک بوده است.
مارک لیجک یکی از شش دیپلماتی که با کمک سازمان سیا آزاد شده بوده، می گویدکه این بازیگر - کارگردان در بیان حقایق و خلق یک داستان قانع کننده موفق بوده است – با این حال او نیز به وجود برخی نواقص اذعان دارد.
او پس ازآنکه "آرگو" در گلدن گلوب برنده جایزه‌ی بهترین فیلم (درام) و جایزه بهترین کارگردانی برای افلک شد، به خبرگزاری فرانسه گفت: "قابل درک است که گاهی برای ایجاد فضای هیجان انگیز مورد نیاز سینما، فیلمساز باید حقایق را به اصطلاح دراماتیزه یا نمایشی تر کند."
وی افزود: "این فیلم در مورد تونی است، تکه ای از یک
کلیت - شاید شما با من موافق نباشید- اما من فکر می کنم ساخت این فیلم بدون
دراماتیزاسیون امکان پذیر نبود."
فیلم، نقشه‌ی محرمانه‌ی سیا برای خروج دیپلمات ها از ایران را بازگو می کند؛
برنامه این بوده که ماموران سیا با هویت جعلی و در لباس و ظاهر یک گروه فیلمساز
هالیوودی و به منظور یافتن لوکیشنی مناسب برای ساخت یک فیلم علمی تخیلی وارد ایران
شوند.
در این فیلم، تعدادی از کارکنان سفارت امریکا پس از فرار از خروجی پشتی سفارت آمریکا در تهران که در آن هنگام مورد تصرف دانشجویان اسلامی قرار داشته، توسط سفیر کانادا در تهران پناه داده و پنهان می شوند و در ادامه، این سفیر بیش از 50 گروگان آمریکایی را به مدت بیش از یک سال در منزل خود در تهران پنهان می کند.
فیلم، تونی مندز مامور سیا - که در حال حاضر 70 ساله است و در مراسم گلدن گلوب یکشنبه‌ی گذشته سخنرانی کرد – را نشان می دهد که با پروازی وارد ایران می شود، هویت و مدارک شناسایی جعلی دیپلمات ها را به آنها می دهد و آنها را از مسیرهای باریک و متعددی به سمت آزادی هدایت می کند.
این فیلم شامل صحنه هایی در دکور بازار تهران است که آنجا توسط افراد خشمگین محاصره می شوند، اما فرار می کنند و جان سالم به در می برند و همچنین صحنه ای که در باند فرودگاه اتفاق می افتد و نوعی تعقیب و گریز پر هیجان و نمایشی است.
در این فیلم همچنین محل اقامت کن تیلور سفیر کانادا در تهران را می بینیم که دیپلمات های فراری در آنجا پنهان شده اند. در واقع آنها به دو گروه تقسیم شده اند، یک گروه با تیلور هستند و بقیه با یک دیپلمات کانادایی دیگر به سر می برند.
تیلور، که در حال حاضر 77 سال دارد، سرو صدای زیادی به پا نکرده اما نظرات خود را در مورد صحت و سقم برخی از جنبه های فیلم بوضوح مطرح کرده است.
او به تورنتو استار گفته: "این فیلم سرگرم کننده است، هیجان انگیز است، فیلمی شایسته، مرتبط و به جاست، اما، می‌دانید کانادا صرفا در گوشه ای به تماشا ننشسته بود تا این وقایع اتفاق بیافتد." وی گفت: "سیا شریک و همراه کوچکی در این ماجرا بوده است."
لیجک نیز گفت که بطور کلی با "آرگو" مشکلی ندارد هرچند در بعضی موارد نگرانی هایی وجود دارد.
"عدم تطبیق صحنه‌ی خروج از فرودگاه با واقعیت تاریخی، واقعا من را اذیت نمی کند،" او این صحنه را اوج فیلم دانست و گفت "این صحنه باعث بهتر شدن فیلم می شود."
با این حال، "من متوجه هستم و نگرانم از اینکه برخی از بینندگان این فیلم را به عنوان یک واقعیت تاریخی تلقی کنند،" او اضافه کرد: "این مایه تاسف است، اما افلک و نویسنده‌ی فیلمنامه که دیگر مسئول غفلت و ضعف ما در تدریس تاریخ نیستند."
چند روز پس از آنکه فیلم افلک برنده‌ی جوایز گلدن گلوب شد،
تهران اعلام کرد که این کشور نیز سرگرم ساخت فیلمی در مورد درام گروگانگیری سفارت
آمریکا در دوران انقلاب اسلامی در سال 1979است.
عطاالله سلمانیان بازیگر و فیلمساز گفت: "این فیلم درباره‌ی حدود 20 تن از
گروگان های آمریکایی است که در آغاز انقلاب اسلامی ایران توسط انقلابیون ایرانی به
سفارت آمریکا تحویل داده شد. این فیلم "می تواند پاسخی مناسب به فیلم های
تحریف شده ای مانند «آرگو» باشد" این سخنان از قول وی در گزارش های رسانه های
ایران منتشر شده است.
لیجک که به سختی کنایه‌های خود را نسبت به طرح های ایران پنهان می کرد، گفت که نمی داند این فیلم چگونه از آب در خواهد آمدچوناز همین ابتدا ، حقایق "دستکاری" شده است.
وی گفت "این کارگردان از آزاد شدن 20 آمریکایی صحبت می کند. در واقع، رهبر انقلاب ایران همان اوایل و به عنوان نمایش رافت اسلامی اجازه‌ی آزادی 13 زن و تعدادی آمریکایی های آفریقایی تبار ( سیاه پوست) را صادر کرده بود. بنابر این حتی معلوم نیست این کارگردان ایرانی راجع به کدام افراد صحبت می کند.
او گفت: "یکی از این گزارش‌ها حاکی‌ست که این فیلم داستان حدود 50 گروگان را روایت می کند که در تهران جا مانده بودند، و تصاویر زیبائی از زندگی شاعرانه خود در مکانی شبیه به یک پناهگاه در محوطه‌ی سفارت به تصویر می کشند."
اما "من واقعا نمی‌دانم که آنها چگونه می توانند راجع به ما فیلمی بسازند" او اضافه کرد: "آیا آنها قصد دارند پایان داستان را تغییردهند و نیروهای امنیتی را وادار کنند تا هواپیمای ایرباس را سرنگون کنند؟"
