راهکار امام‌رضا(ع) برای کاهش هزینه‌های زندگی

گاهی فشارهای اقتصادی به حدی زیاد می‎شود که ممکن است زبان شکایت به سوی خدا باز شود و مؤمنین دچار کفران نعمت شوند، محبتهای خداوند را فراموش کنند و خود را بدبخت‎ترین و فقیرترین افراد دنیا بدانند.

در این بین آنچه که اهمیت دارد، حسن ظن داشتن به خداوند متعال و راضی شدن به مقدرات اوست. البته باید برای وسعت رزق دعا را فراموش نکرد و چه بسا دعایی که باعث جاری شدن ارزاق مادی و معنوی می‎شود. حال برای درک بیشتر مطلب به روایتی از امام رضا(ع) اشاره می‎کنیم،‌ امید که راهگشای بسیاری از مسائل و مشکلات اقتصادی باشد.

احمد بن عمر و حسین بن یزید گفتند: به حضور امام رضا علیه‌السلام رسیدیم و عرض کردیم ما داراى روزى بسیار و رفاه و آسایش در زندگى بودیم ولى الان حال ما کمى دگرگون شده است. از خدا درخواست کن که حال پیشین را به ما بازگرداند. امام علیه‌السلام فرمود: خواهان چه چیزى هستید؟ [مى‏‌خواهید] سلطان باشید؟ آیا راضی مى‌‏شوید از اینکه مثل طاهر و هرثمه باشید و بر خلاف مذهبى که دارید باشید؟ عرض کردم نه، به خدا سوگند که خرسند نیستم که دنیا با تمام طلا و نقره‌‏اش از آن من باشد اما مذهبى بر خلاف آنچه اینک دارم، داشته باشم. امام علیه‌السلام فرمود: همانا خداوند مى‏‌فرماید: «اعْمَلُوا آلَ داوُدَ شُکْراً وَ قَلِیلٌ مِنْ عِبادِیَ الشَّکُور؛ اى خاندان داود سپاسگزار باشید و از بندگان من، اندکى سپاسگزارند» [سبأ (34)، آیه 13]. به خدا نیک گمان باش؛ «أَحْسِنِ الظَّنَّ بِاللَّه‏» چرا که هر کس گمانش را به خدا نیک دارد خداوند به قدر گمانش با او باشد [و عطا فرماید] و هر که به روزى کم خشنود باشد، کردار کم او پذیرفته آید و هر که به [روزى‏] حلال اندک خشنود باشد هزینه‏‌هاى [زندگى‏] او کاهش یابد و خانواده‏‌اش نعمت یابند و خداوند او را به درد و درمان دنیا، بینا سازد و او را سالم، از دنیا به بهشت دارالسلام ببرد. «مَنْ رَضِیَ بِالْقَلِیلِ مِنَ الرِّزْقِ قُبِلَ مِنْهُ الْیَسِیرُ مِنَ الْعَمَلِ وَ مَنْ‏ رَضِیَ‏ بِالْیَسِیرِ مِنَ الْحَلَالِ خَفَّتْ مَئُونَتُهُ وَ نُعِّمَ أَهْلُهُ وَ بَصَّرَهُ اللَّهُ دَاءَ الدُّنْیَا وَ دَوَاءَهَا وَ أَخْرَجَهُ مِنْهَا سَالِماً إِلَى دَارِ السَّلَامِ».

طبق این روایت، گاهی تنگنای ‎معاش به سبب مقدراتی است که خداوند مدنظر دارد تا ایمان و آبروی فرد یا خانواده‎اش محفوظ بماند، زیرا خداوند نسبت به آینده علم دارد. خداوند در بخشی از آیه 216 سوره بقره می‎فرماید «عَسى‏ أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ عَسى‏ أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ؛ بسا چیزی را خوش نمی‏‌دارید و آن برای شما خوب است‏، و بسا چیزی را دوست می‏‌دارید و آن برای شما بد است‏، و خدا می‏‌داند و شما نمی‏‌دانید» بنابراین باید راضی به روی مقدر خداوند بود و در کنارش جهت گشایش روزی دعا کرد.
از سوی دیگر در این حدیث اشاره به برکتی دارد که خداوند در رزق حلال قرار داده است، به این صورت که خشنودی به مال حلال اندک، هزینه او کاهش می‌یابد و خانواده‎اش دارای نعمت می‌شود و خداوند به او بصیرتی می‌دهد که نسبت به درد و درمان دنیا آگاه و در نهایت با صحت روحی و ایمانی وارد بهشت دارالسلام شود.