لبخند بزنید به این دلایل

گروه گوناگون «تیتریک»،
 گلدی هاون؛ هنرپیشه‌ی ٧٠ساله‌ی هالیوودی که در دنیای سینما به‌عنوان مادر هنرمندی چون کیت هادسن و همسر بازیگری چون کورت راسل هم معروف است، می‌گوید: «چه بسیار قلب‌های سختی را دیده‌ام که با یک لبخند معمولی نرم شده‌اند!» و این ادعای دور از واقعیتی نیست که بگوییم می‌شود دل‌ها را با لبخند به هم نزدیک کرد. این‌روزها کافی‌ست در خیابان، تاکسی، مترو، مراکز خرید و... سر بچرخانید تا ببینید چقدر نگاه‌ها نسبت به هم بی‌مهر و چهره‌ها چقدر با مفهوم زندگی‌بخش لبخند ناآشنا شده‌اند؛ تاجایی‌که اگر با لبخند وارد محیط اجتماعی ناشناسی شوید، احتمالا شک و تردید و چه‌بسا نگرانی و تعجب را در چهره‌ی سایرین خواهید دید.

البته این مسئله نه‌تنها در ایران که در کشورهای مختلفی از جهان هم گسترش پیدا کرده‌است؛ به‌طوری‌که مرکز داده‌پردازی Gallup در گزارش سالانه‌ی خود با عنوان «احساسات دوستانه در سال ٢٠١٦» که مبتنی‌بر مصاحبه‌های تحلیلی با ١٤٧هزار نفر از ١٤٠ کشور است، عنوان می‌کند که در مجموع، جهان از منظر گسترش لبخند به‌عنوان یک رفتار اجتماعی امتیاز ٧١ می‌گیرد که نسبت به سال ٢٠١٤ کاهش محسوسی داشته‌است. در تقویم مناسبت‌های جهان، هفتم اکتبر مصادف با «روز جهانی لبخند» است؛ روزی که خود را مدیون طراحی‌های معروف هاروی بال است. این هنرمند آمریکایی که به‌خاطر خلق کاراکتر Smiley معروف است، با مجموعه‌ی صورتک‌های خود که مشتمل بر دو نقطه‌‌ی سیاه به‌عنوان چشم و یک منحنی سیاه به‌عنوان لب، در یک کره‌ی زردرنگ بود، کاری کرد تا احساسات وارد مکالمات و مراودات مدرن دیجیتالی هم شود. او در سال ١٩٩٩ این‌روز را با هدف ترویج فرهنگ لبخند ابداع کرد و اگرچه خودش در سال ٢٠٠١ از دنیا رفت؛ اما رسم خوبی که به‌جاگذاشت، ادامه دارد و سازمان تقویم جهانی در روزهای مختلفی از سال، این مناسبت را اعلام می‌کند. برای مثال، در سال ٢٠١٤ سوم اکتبر و در سال ٢٠١٥ دوم اکتبر «روز جهانی لبخند» نامیده شدند.

در مقاله‌ی منتشره در DECCAN CHRONICLE در ششم ژوئن ٢٠١٦ آمده‌است: «مردم روسیه، ایران و فرانسه تمایل کمتری به لبخندزدن دارند». در این مقاله که از سوی کوبا کرایس؛ روان‌شناس و محقق آکادمی علوم لهستان موسوم به PAS ارائه شده‌است، می‌خوانیم: «وجود شرایط اضطراب‌آفرین، مشکلات اقتصادی، نبود حس اعتماد و دلایل دیگر می‌تواند باعث بروز رفتارهایی در مردم شود که نامهربانی نسبت‌به‌هم تا انزوای خودخواسته‌ی آنها و دوری از مسائل و مشارکت‌های مهم اجتماعی و مدنی از جمله‌ی آنهاست؛ همه‌ی اینها هم با دریغ‌کردن یک لبخند از یکدیگر آغار می‌شود». البته یافته‌های موسسه‌ی Gallup در مورد علل شادی در کشورهای مختلف، مسائل دیگری را عنوان می‌کند.

براساس گزارش این منبع تحقیقاتی که نتایج آن در ١٦ مارچ ٢٠١٦ در سایت Today منتشر شده‌است، فرهنگ عمومی جامعه از عوامل مختلفی شکل می‌گیرد که به‌راحتی نمی‌توان آن‌را متاثر از یکی‌دو مورد مانند تنش سیاسی یا نوسانات اقتصادی دانست. برای مثال، در کشورهای آمریکای لاتین که اتفاقات ناگوار مختلفی را اعم از رکود، جنگ، بیماری، کمبود و... پشت سر گذاشته‌اند، فرهنگ شادبودن و لبخندزدن به یکدیگر از بین نرفته و در این زمینه به‌نوعی سرآمد کشورهای دیگر جهان نیز هستند.

دکتر مارک استیبیچ؛ متخصص تغییرات رفتاری و محقق علوم اجتماعی که در کشورهای مختلفی چون روسیه، افغانستان، مغولستان و تاجیکستان به بررسی تاثیر نوسانات خلقی آدم‌ها بر سلامت جسمی‌شان پرداخته‌است، در مطلبی منتشره در سایت Verywell که در تاریخ ١٣ ژوئن ٢٠١٦ به انتشار رسانده‌است، درباره‌ی فواید لبخندزدن می‌نویسد: «لبخندزدن، برای سلامت عمومی بدن بسیار مفید است. این‌کار به ‌ظاهر ساده نه‌تنها می‌تواند به تقویت سیستم دفاعی بدن کمک کند؛ بلکه عملکرد آن‌را هم بهبود می‌بخشد. در واقع، وقتی لبخند می‌زنید، سیستم دفاعی بدن‌تان حس می‌کند شما در وضعیت ریلکس هستید و این پیام توسط انتقال‌دهنده‌های عصبی به تمام بدن مخابره می‌شود. محققان می‌گویند که تاثیر لبخندزدن در این مورد کمتر از شستن دست‌ها نیست».

نکته‌ی جالب در لبخندزدن این‌ست که عموم مردم ترجیح می‌دهند، در محیط‌های آشنا و در مواجهه با افرادی که می‌شناسند، لبخند بزنند. در یکی از تحقیقات که در سایت Pickthebrain به چاپ رسیده، آمده‌است: «عموم مردم در خانه بیش از محل کار لبخند می‌زنند؛ به‌طوری‌که ٣٠درصد افراد مورد استفاده در این تحقیق، تا ٢٠‌بار در طی روز در مواجهه با دیگران لبخند می‌زنند که وقتی در محیط‌های ناآشنا باشند، این میزان به حدود پنج‌بار در روز می‌رسد». البته در همین تحقیق آمده که زنان بیشتر از مردان لبخند می‌زنند که به‌نوعی آن‌را مسئله‌ای مورد توجه می‌دانند؛ زیرا بعضی محققان معتقدند اساسا این مسئله از طفولیت جریان دارد؛ به‌نوعی‌که دختربچه‌ها بیش از پسربچه‌ها به دیگران لبخند می‌زنند و حتی نسبت به آنها مواجهه‌ی چشمی بیشتری دارند.