نکته هایی که باید درباره آبمیوه های صنعتی بدانید

گروه گوناگون «تیتریک»، «مصرف آبمیوه روز به‌ روز در حال افزایش است. شرکت‌های بزرگ و کوچک آبمیوه هم که بیلبوردهای تبلیغاتی شهر را قرق کرده‌اند. اما تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که درون پاکت‌های خوش رنگ و روی آبمیوه واقعا چه محتوایی وجود دارد؟ یا این که آبمیوه‌ها واقعا طبیعی هستند یا افزودنی و نگهدارنده دارند؟ چرا مدت نگهداری‌شان آن قدر طولانی است؟ اگر دنبال جواب سوال‌هایتان می‌گردید، این مطلب را حتما بخوانید.»

ماهنامه دیده‌بان با این مقدمه نوشت:

آبمیوه و نکتار

بسیاری از مردم تفاوت این دو محصول را نمی‌دانند و هر دو را به یک چشم نگاه می‌کنند! در حالی که‌ آبمیوه و نکتار دو محصول کاملا مجزا هستند. آبمیوه همین‌ طور که از اسمش پیداست، ترکیب طبیعی دارد و ۱۰۰ درصد از آب میوه تشکیل شده است. البته این آب میوه تقریبا همیشه به صورت کنسانتره استفاده می‌شود. اما نکتار ترکیبی است از آب میوه به همراه آب، اسیدهای خوراکی، طعم‌دهنده‌ها وافزودنی‌های دیگر. درست به همین دلیل هم هست که قیمت نکتارها کمی پایین‌تر از آبمیوه‌هاست. نکتارها طبق قانون استاندارد ایران حداقل باید ۲۰ درصد آبمیوه داشته باشند. در نهایت شما تفاوت مزه چندانی بین آبمیوه و نکتار احساس نمی‌کنید؛ چرا که در کارخانه‌های آبمیوه ترکیبات نکتار را طوری تنظیم می‌کنند که تا حد ممکن طعم طبیعی داشته باشد.

بر خلاف تصور اکثر مردم در کارخانه‌ها از میوه‌های تازه استفاده نمی‌شود.

به چند دلیل:

۱- میوه‌ها فصلی هستند و در همه فصل‌ها در دسترس نیستند.

۲- تجهیزات آبگیری میوه‌ها پیچیده هستند و هر میوه به یک نوع دستگاه نیاز دارد.

۳- هر بار میوه ویژگی‌های شیمیایی متفاوتی دارد که با بقیه متفاوت است. به همین دلیل است که آبمیوه‌های غلیظ در حجم‌های بالا خریداری شده و برای تولید آبمیوه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این آبمیوه‌های غلیظ به طور کلی کنسانتره نامیده می‌شوند، کنسانتره‌ها در واقع اساس تمام آبمیوه‌هایی هستند که شما در قفسه سوپرمارکت‌ها می‌بینید. اگر بخواهید بهتر تصور کنید، کنسانتره را ماده‌ای مثل رب در نظر بگیرید. کنسانتره‌ها یا قلب کارخانه‌های آبمیوه در بسته‌بندی‌های بسیار بزرگ بیشتر از کشورهای آمریکای جنوبی یا شرق آسیا وارد می‌شوند.

نوشیدنی میوه

نوشیدنی یا شربت‌های میوه مثل شربت پرتقال یا شربت آناناس محصول دیگری از کارخانه‌های تولید آبمیوه هستند. نوشیدنی‌ها همان طور که از اسم‌شان پیداست محتوای آبمیوه طبیعی پایینی دارند. آبمیوه طبیعی در نوشیدنی‌های میوه حدود ۷ تا ۸ درصد است. این محصولات تنها طعم و عطر میوه‌ها را با خودشان دارند که در اثر افزودنی‌های خوراکی و طعم‌دهنده‌ها ایجاد می‌شود. شربت‌های غلیظ هم ترکیب مشابهی دارند که هنگام مصرف با آب رقیق می‌شوند.

آبمیوه‌های گازدار

آبمیوه‌های گازدار در واقع نوشابه‌های گازدار هستند و معمولا نوشیدنی‌هایی که به صورت مصنوعی گازدار می‌شوند، از لحاظ علم تغذیه نوشیدنی‌های خوبی به حساب نمی‌آیند. این آبمیوه‌ها می‌توانند در جذب برخی از املاح مانند کلسیم اختلال ایجاد کنند و در نهایت باعث آسیب‌های گوارشی شوند.

آبمیوه پالپ‌دار

داشتن پالپ همیشه به معنای برتری آبمیوه نیست. باید در نظر داشت که تکه‌های میوه موجود در این آبمیوه‌ها در چه شرایطی نگهداری می‌شوند و آن آبمیوه از چه نوع است. ممکن است یک شربت‌ میوه‌ای حاوی پالپ باشد که تنها با ۵ تا ۷ درصد از آن آبمیوه طبیعی باشد. با این که اضافه کردن پالپ باعث افزایش فیبر می‌شود اما خواص این آبمیوه هرگز مانند آبمیوه‌ طبیعی نخواهد بود. بنابراین باید مجموع آبمیوه‌ و پالپ را با هم در نظر گرفت. به طور حتم اگر آبمیوه طبیعی با پالپ یا تکه‌های میوه مخلوط شود خاصیتش بیشتر از یک شربت معمولی پالپ‌دار خواهد بود.

شایعه نگهدارنده در آبمیوه

وجود نگهدارنده در آبمیوه شایعه‌ای بیش نیست! آبمیوه‌ها به طور کلی ترکیب اسیدی دارند و بنابراین دیرتر خراب می‌شوند. هر چه مواد غذایی شما اسیدی‌تر باشند، مثل آبمیوه‌ها و ترشیجات، دیرتر مورد هجوم کپک‌ها و باکتری‌ها قرار می‌گیرند. به علاوه آبمیوه‌هایی که امروزه در فروشگاه‌ها می‌بینید، پیش از بسته‌بندی پاستوریزه شده‌اند. این پاستوریزه کردن عمر نگهداری آبمیوه یا نکتار را بیشتر هم می‌کند. بنابراین اصلا لزومی به استفاده از نگهدارنده‌ها وجود ندارد. این قانون در مورد کنسروها هم صدق می‌کند. بسته‌بندی عایق و پاستوریزه کردن همین طور که گفته شد، به نگهداری طولانی محصول کمک می‌کند اما بعد از باز کردن در آبمیوه میکروب‌ها می‌توانند آرام‌آرام فعالیت‌شان را شروع کنند. به ویژه در فصل تابستان که گرمای هوا این رشد را تشدید هم می‌کند. بنابراین نکته مهم اینجاست که بعد از باز کردن در آبمیوه آن‌را در یخچال نگهداری کنید.

دستگاه آبمیوه‌گیری را راه بیندازید!

با همه فوایدی که میوه‌ها دارند اگر باز هم اهل مصرف میوه نیستید، لااقل آبمیوه را خودتان در خانه تهیه کنید. استفاده از آبمیوه‌های تازه و طبیعی برای همه به خصوص کودکان بسیار مفیدتر از آبمیوه‌های آماده است. همان‌ طور که پیش از این گفته شد نکتارها از ترکیباتی نظیر آب و قند تهیه می‌شود و مواد مغذی زیادی دارند. آبمیوه‌های صنعتی هم تا حد زیادی خواص و ویتامین‌هایشان را از دست داده‌اند. یک بسته آبمیوه آماده حاوی تقریبا ۲۲۸ کالری و یک بطری نوشابه ۱۵۹ کالری انرژی است. بنابراین آبمیوه‌های آماده علاوه بر این که فاقد بسیاری از فواید میوه‌های کامل هستند، دارای کالری زیاد بوده و باعث چاقی در افراد می‌شوند.

مشکلات مربوط به مصرف بیش از حد آبمیوه در کودکان

یکی از مشکلاتی که در اثر مصرف بیش از حد آبمیوه در کودکان مشاهد می‌شود، کاهش اشتها و میزان دریافت سایر غذاهای مغذی است. در حالی که کودک با نوشیدن زیاد آبمیوه دریافت بالایی از کالری را خواهد داشت اما این کالری دریافتی عمدتا از شکر و کربوهیدرات خواهد بود. دریافت ناکافی پروتئین و چربی منجر به رژیم نامتعادل در کودک خواهد شد. علاوه بر این آبمیوه‌ها عموما حاوی مقادیر زیادی از ویتامین‌ها و مواد معدنی نیستند، حتی با این که آنها دارای ویتامین C بوده و برخی از آنها با کلسیم غنی‌سازی شده‌اند. همچنین اگر کودک زیاد آبمیوه می‌نوشد، احتمالا شیر کافی که منبع غنی از ویتامین‌ها، کلسیم و سایر مواد معدنی است را نخواهد نوشید.

آبمیوه به جای نوشابه

با تمام کم و کاستی‌هایی که آبمیوه‌های صنعتی دارند، بهتر از نوشابه‌ها هستند. نوشابه‌های گازدار نه تنها مواد مغذی ندارند، بلکه برای بدن مشکلات زیادی ایجاد می‌کنند. در حالی که آبمیوه‌ها برای بدن مضر نیستند. اگر جلوی یخچال سوپرمارکت مردد ایستاده‌اید و می‌خواهید برای ناهار یا شام‌تان یک نوشیدنی انتخاب کنید، لااقل سراغ آبمیوه‌ها بروید.

از برندهای معروف خرید کنید

تمام ویژگی‌هایی که از آبمیوه‌ها گفتیم مربوط به محصول درجه یک می‌شدند. اگر کارخانه‌ها کیفیت محصول را رعایت نکنند، ترکیبات درون پاکت به کل تغییر کرده و می‌تواند مضرات زیادی برای سلامتی داشته باشد. برندهای معروف به دلیل حجم بالای بازار و مشتری که دارند، دقت بیشتری روی کیفیت محصول‌شان دارند، بنابراین بیشتر می‌توان به اطلاعاتی که روی بسته بندی درج کرده‌اند، اعتماد کرد.

شک نکنید! میوه تازه بهتر است!

بیشتر ما خوردن آبمیوه را به خوردن میوه ترجیح می‌دهیم. اما دلایل زیادی هست که می‌گوید آبمیوه‌ را انتخاب کنید. میوه‌های تازه سرشار از ویتامین‌های گوناگون هستند که نیاز بدن‌تان به ویتامین را تامین می‌کنند. به علاوه محتوای آبی بالایی که دارند، نیاز بدن به آب را مرتفع می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌ها هم که معجزات طبیعت محسوب می‌شوند، در میوه‌ها به وفور یافت می‌شوند. تمام رنگ‌های موجود در میوه‌ها به خصوص رنگ‌های نارنجی و قرمز و زرد آنتی‌اکسیدان‌های قوی به حساب می‌آیند. این مواد باعث جوانی و شادابی پوست و مو و ناخن شده و از سرطان جلوگیری می‌کنند. همه این خواص را میوه‌های تازه دارند. در حالی که آبمیوه‌ها محصولاتی بدون فیبر هستند. ویتامین‌هایشان در اثر فرآیندهایی مثل حرارت دیدن، نگهداری طولانی و پاستوریزه کردن تا حد خیلی زیادی از بین رفته است. آنتی‌اکسیدان‌ها شاید بیشتر از مواد دیگر در آبمیوه‌ها یافت شوند؛ چرا که این مواد مغذی مقاومت بیشتری به گرما و ماندگاری دارند.

نکتار و دیابت

دیابت نوع ۲ شایع‌ترین نوع دیابت است که ارتباط تنگاتنگی با چاقی دارد. مصرف نکتارهای صنعتی که شکر زیادی دارند، باعث افزایش وزن و همچنین بیماری‌های قلبی - عروقی می‌شود. دیابت نوع ۱ ارتباطی با مصرف مواد شیرین ندارد و این نوع دیابت در میان کودکان شایع‌تر از دیابت نوع ۲ است. غده پانکراس یا لوزالمعده در مواجهه بدن با قندهای ساده و کربوهیدرات‌ها انسولین‌ ترشح می‌کند و با دریافت بالای این مواد و ترشح زیاد انسولین قدرت پانکراس کاهش می‌یابد و فرد در معرض دیابت قرار می‌گیرد. به تمامی افرادی که دچار بیماری دیابت هستند، توصیه می‌شود هنگام بیدار شدن از خواب و به صورت ناشتا آبمیوه یا نکتار نخورند. بر اساس پژوهش‌ها، مصرف سبزیجات برگ‌دار و میوه‌ها روزی سه وعده باعث افزایش دیابت نمی‌شود؛ در حالی که مصرف مداوم آبمیوه‌ها خطر ابتلا به دیابت را به ۱.۱۸ درصد افزایش می‌دهد. این خطر خانم‌ها را بیشتر از آقایان تهدید می‌کند.»