دریاچه ارومیه نسخه ساده ندارد/ باطرح ضربتی بیشتر در گل فرو می‌رویم
گروه محیط زیست «تیتریک»، کاوه مدنی در میزگرد دریاچه ارومیه گفت: احیای دریاچه ارومیه مسیر سختی است که ستاد احیای دریاچه می گوید ۱۰ ساله طی می شود اما من فکر می کنم ۱۰ سال هم برای احیا و تثبیت کافی نیست زیرا بجز تثبیت آب دریاچه، تثبیت نظام مدیریتی حاکم بر آن نیز ضروری است که خیلی دشوارتر است و زمان بیشتری می برد. من همیشه درباره موانع ساختاری احیای دریاچه ارومیه صحبت کرده ام که باعث می شوند ستاد احیا هم در خیلی مسائل نتواند کاری بکند.
وی افزود: در مسئله دریاچه ارومیه هم مثل خیلی از مسائل دیگر همچون آلودگی هوا، مشکل زاینده رود و ... مسائل ساختاری داریم و جایی که ما کم کاری کرده ایم همین است که بنیاد های مدیریتی را چطور و چگونه باید تغییر دهیم. دریاچه میدان آزمایش ما است و نمونه ای است از آنچه در کل کشور اتفاق می افتد اما آنقدر بزرگ است که در چشم همه است. موانع عمده ساختاری هم داریم که چشممان را به رویشان بسته ایم و انگشت اتهام را هر بار به سویی مثلا به تغییر اقلیم یا به سمت ستاد احیای دریاچه ارومیه نشانه می رویم.
مدنی افزود: همه مواردی که درباره دریاچه ارومیه گفته می شود اجزاء مختلف پیچیدگی مسئله ما است. ما الان نمی خواهیم بینی بیمارمان را عمل زیبایی کنیم بلکه با مریضی طرف هستیم که که تمام بدنش درگیر بیماری شده است. دستگاههایی داریم مثل وزارت جهاد که فقط می خواهد تولیدش را بالا ببرد یا وزارت نیرو که می خواهد به هر روش آب را تامین کند در حالی که مسئله دریاچه ارومیه نسخه ساده ندارد و به راه حل تلفیقی نیاز دارد.
استاد امپریال کالج لندن در پاسخ به اینکه این مسئله پیچیده را چطور می توان حل کرد گفت: در واقع مسائل پیچیده هیچگاه به طور کامل حل نمی شود و هر چه بیش پیش می رویم تنها بیشتر می فهمیم که نمی دانیم اما حداقل می توانیم بفهمانیم که آن کس که زیر پایش قایق را سوراخ می کند همه را غرق خواهد کرد. باید روشنگری کرد و سطح دانش عمومی را بالا برد. اگر الان فقط قانون بگذاریم که مثلا چاه غیر مجاز نباشد افراد می روند چاه می زنند و قانونگذار را هم ضایع می کنند اما کاری که هنرمندی مثل آقای کیانیان می تواند بکند آن است که روی فرهنگ مردم و حتی روی نماینده مجلس اثر بگذارد.
مدنی تاکید کرد: ما همیشه می خواهیم مسائل را ضربتی و گازانبری حل کنیم و دنبال راه حل کوتاه مدت می رویم تا طی ۴ سال دوره خودمان مشکل را حل کنیم اما مشکلی که طی سالها ایجاد شده را اگر بخواهیم ضربتی حل کنیم بیشتر در گل فرو می رویم. ما امروز کمپین های احساسی زیاد داریم اما بسیاری حتی نمی دانند برای چه چیزی فعالیت می کنند. وقتی ندانیم دریاچه ارومیه را برای چه می خواهیم احیا کنیم، وقتی اصلا نمی دانیم به چه دردمان می خورد یا چه جایی در زیست بوم یا اقتصاد ما خواهد داشت موفق نخواهیم شد. نکته این نیست که فقط مردم ما بعضی مسایل پیچیده و تخصصی را نمی دانند بلکه مسئولان هم نمی دانند اما متاسفانه اعتماد به نفس همه ما بالا است.
وی در پاسخ به پرسشی درباه تداوم عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: ما در مملکتی زندگی می کنیم که شبانه یک وزارتخانه اقدام و یک سازمان منحل می شود پس به جایگاه حقوقی ستاد نمی شود دلخوش بود. چیزی که ادامه راه ستاد را ضمانت می کند افزایش دانش عمومی و تبدیل شدن محیط زیست به دغدغه ملی است. وقتی همه مسائل کشور عنوان بحران می گیرد مسئول باید تصمیم بگیرد که کدام بحران را در اولویت بگذارد. آیا قیمت دلار اولویت باشد یا بحران آب؟ رسانه می تواند به آب اولویت بدهد اما آیا ما خبرنگار حرفه ای محیط زیست داریم؟ اگر الان صفحه محیط زیست در رسانه ها داریم به دلیل آن است که الان این موضوع جذاب است نه به این خاطر که مطبوعات در زمینه محیط زیست سرمایه گذاری کرده اند.
مدنی در پایان گفت: ما روایت مشترکی از نحوه ایجاد مشکلاتمان نداریم. خیلی به دنبال شناسایی حقیقت ها نبوده ایم. تاریخ توسعه آب را فراهم نکرده ایم و حتی در سطح دانشگاهی بر سر راه حل به توافق نرسیده ایم. توسعه را در برج و ماشین و موبایل می دانیم و حالا که فعلا با سدسازی چپ افتاده ایم دنبال انتقال آب هستیم بعد با این هم که بد شویم بدنبال آب شیرین کن و آب های ژرف می رویم.
