وقتی "سگ" تمام زندگی آدم می‌شود/ از آغوش پولدارها تا وسیله‌ای برای پُز دادن غرب‌زده‌ها
گروه اجتماعی «تیتریک»، به نقل از طنین یاس، ”شما اطلاعات کافی ندارید؛ نمی دانید که نگهداری از سگ چه فواید زیادی برای سلامتی دارد.” این جمله ای بود که نوید، جوان موبایل فروش یکی از مناطق تهران در پاسخ به ابراز ناخوشایندی یکی از مشتریانش نسبت به نگهداری سگ، اظهار کرد: نوید تقریبا ۳۳ ساله است و همسرش یک آژانس مسافرتی را اداره می کند. با اینکه سال ها از مدت ازدواجشان می گذرد هنوز تمایلی برای بچه دار شدن ندارند. مغازه ای جمع و جور اما پر از موبایل دارد. گوشه مغازه و پشت پیشخوان یک سبد خاکستری قرار گرفته که موجود زنده و پشمالوی داخل آن توجهم را جلب می کند. او که رد نگاه من را گرفته است، برحسب آشنایی قدیمی که با هم داریم شروع به تعریف می کند: ”این سگم بی آزار و شیرین است، بعد از مردن سگ قبلی تصمیم گرفتم این کوچولو را از یکی از دوستانم بخرم، به قد کوتاهش نگاه نکنید، فرز است و گران.”
وقتی از او می‌پرسم که آیا بچه‌دار شدن را به نگهداری از سگ ترجیح می دهید، به راحتی می‌گوید: ”فعلا که با این سگ دوست داشتنی وقتمان را پر می‌کنیم. بچه شیرین است اما دردسرهای خاص خودش را هم دارد، با این حال تا چند سال دیگر قصد نداریم بچه‌دار شویم.”
در زنجیر و قلاده سگ ها هم رقابت داریم
دخترک تقریبا ۲۵ ساله به نظر می رسد. خودش را ”آرام” معرفی می کند؛ اما نامش هیچ قرابتی با هیجان ظاهری اش ندارد. بند قلاده سگ زیبایش را محکم در دستانش فشرده و با عجله طول یکی از خیابان مرفه نشین تهران را طی می کند. پس از اندکی گفت و گو حاضر می شود تا مصاحبه کند:
”من عاشق پگی خانم هستم. اسمش را از روی اسم سگ یکی از بازیگران مورد علاقه ام انتخاب کرده ام. پگی این روزها همدم تنهایی هایم است. علیرغم اصرار خانواده بعد از دیپلم تمایلی نداشتم که ادامه تحصیل بدهم. محصل و یا شاغل نیستم، بیشتر وقتم را در اینستاگرام و تلگرام می گذراندم، وقتی در صفحات افراد مشهور کشور، عکس پت هایشان را می دیدم، بیشتر ترغیب شدم که برای خودم یک حیوان خانگی تهیه کنم. البته شنیده بودم که بازار سگ ها وجود دارد اما از آنجایی که چند نفر از دختران و پسران اقوامم، از طریق یکی از دوستان خانوادگی سگ های اصیل و شناسنامه دار تهیه کرده اند، من هم دلم خواست تا سگی بخرم که از مال دیگران چیزی کم نداشته باشد. ما دختران فامیل حتی در زنجیر و قلاده هم با یکدیگر رقابت زیادی داریم.”
اعتراض به زندگی با سگ‌ها، مساوی با تحجر!
این دو روایت بخشی از روزمره های زندگی بخشی از جامعه ایران است. جلد بیشتر نشریات را که نگاه کنید عکس برخی افراد مشهور کشور را خواهید دید که همراه با جمله‌ای از او به درشتی در نشریه درج شده است. عامه پسند و مشهورترین افراد کشور ما نیز هنرمندان و بازیگران هستند؛ سبک زندگی، پوشش و اظهارنظرات این گروه‌های جامعه، خواه ناخواه مورد توجه عموم مردم قرار گرفته و از سوی برخی جوانان تقلید می‌شود. نگهداری و زندگی با سگ و گربه هم از آن دسته جلوه‌های زندگی هنرمندان است که کنش فرهنگی در جامعه ایجاد کرده است.
وقتی عکس یک خواننده یا بازیگر محبوب در حالیکه یک سگ را در آغوش گرفته و او را در حد یک انسان می پرستد، در سایت‌ها و نشریات منتشر می‌شود. حتی اگر زندگی با این حیوانات به دلیل موازین دینی شرایط خاصی داشته باشد، بازهم قبح آن شکسته و عملی مباح تلقی می‌شود. در این شرایط اگر هر فرد مسلمانی به اشخاص مورد نظر درباره نجاست سگ و نکوهیده بودن زندگی با این حیوان در یک اتاق در منزل سخن بگوید، قطعاً فردی متحجر و نادان معرفی می‌شود.
از آغوش پولدارها تا وسیله‌ای برای پُز دادن غرب‌زده‌ها
روزگاری نه چندان دور، نگهداری از سگ در محدوده منزل، به دلیل پایبندی محکم مردم به ارزش های اسلامی و ایرانی، کاری بسیار قبیح شمرده می شد و کسانی که این موجود با وفا را به خاطر قابلیت‌هایش در خانه نگهداری می‌کردند در گوشه دنجی از حیاط وسیع منزلشان برای او خانه‌ای می‌ساختند. سگ‌ها یکی از مطمئن‌ترین گزینه‌ها برای حراست از محیط منزل و حیوانات خانگی روستاییان و خانه‌های بزرگ بودند.
با گذشت چند سال از آن زمان دیگر سگ ها نقش قدیم را بازی نمی کنند. این روزها مخلوقات باوفایی که روزی نجس محسوب می شدند و فقط در خدمت آسایش انسان ها بودند، بازیگر مهمی در زندگی برخی از ایرانی ها شده‌اند. اگر تا چند سال پیش فقط دختران و پسران پولداری که والدینشان هوای اروپایی زیستن داشتند، در آغوش خود سگ نگهداری می کردند؛ امروزه در خیابان های پایین شهر هم جولان سگ ها در آغوش جوانان بدجوری خودنمایی می‌کند؛ سگ‌هایی که قیمتشان از چند هزار تا چندین میلیون تومان هم می رسد.
تغییرات عمیقی در سطح روابط انسان‌ها به وجود آمده است
طیبه میرزا اسکندری جامعه شناس و کارشناس مسائل فرهنگی در این باره گفت: در دین ما تاکید و سفارش زیادی به روابط درست انسانی شده است. تعامل پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه وآله و سلم با انسان ها به قدری زیبا و دلنشین بود که طبق منابع تاریخی اولین افرادی که به خاطر ایشان به اسلام گرویدند در ابتدا جذب اخلاق پیامبر شده بودند نه دین ایشان؛ نکته قابل توجه این است که در قرآن کریم هم به این موضوع با صراحت اشاره شده که مردم به خاطر اخلاق رسول اکرم گرد ایشان جمع می شدند.
وی افزود: در آداب و رسوم ایران و ارزش های دینی که از اسلام به ما رسیده است، برجستگی خاصی در ارتباط گرفتن با مردم و رفت و آمد دیده می شود. بزرگداشت اعیاد مذهبی، نوروز، شب یلدا، ماه رمضان و غیر از مناسباتی هستند که ایرانیان را دور هم جمع می کنند. با این حال در عصر جدید و با پیشرفت دنیا شاهد تغییرات عمیقی در سطوح روابط هستیم.
نگهداری از حیوانات خانگی و جایگزین تعامل با انسان‌ها
در جامعه شناسی مفهوم جامعه دارای تعریف واحدی است که اگر هرکدام از عناصر آدم حذف شود، دیگر تعریفی از مفهوم جامعه محسوب نمی شود؛ در جامعه شناسی ”گروهی از افراد که برای اهداف مشترک در کنش و ارتباط متقابل، بر اساس گذشته و فرهنگ مشترکی باهم هستند”. پس اگر گروهی برای هدفی مشترک برای ساعتی در خیابان جمع بشود، یک جامعه تلقی نمی شود.
اسکندری تصریح کرد: امروزه یکی از اتفاقاتی که در جامعه ما رخ داده، این است که تعاملات انسانی به شدت با کاهش کیفیت و کمیت رو به رو شده و محتوای خوب خود را از دست داده است. این افت کیفیت تعاملات انسانی منحر به این می شود که انسان ها به جای خاصیت و منفعت داشتن برای دیگران، به هم دیگر ضرر رسانده و باعث فرار از همدیگر می شوند.
وی با بیان اینکه انسان ذاتا موجودی اجتماعی است افزود: وقتی انسان ها از همدیگر نا امید شده و دیگر سودی برای هم نداشته و در عوض به هم آسیب مادی و معنوی برسانند. از یکدیگر دور می شوند. اما از آنجایی که نیاز به ارتباط با دیگران را دارند. به سمت نگهداری از حیوانات خانگی و جایگزین کردن آن ها در تعاملاتشان می شوند.
این کارشناس فرهنگی و اجتماعی تقلید از سبک زندگی غربی را یکی دیگر از دلایل گرایش به زندگی با سگ ها دانست و گفت: خوب و بد سبک زندگی غرب با ذائقه و مدل زندگی مردمان همان جامعه سازگار است؛ در جوامع اروپایی به دلیل کاهش تعاملات انسانی، ارتباط افراد با حیوانات و گیاهان قوت گرفته است.
اسکندری اظهار داشت: آن ها ارتباطی از جنس انسانی، با حیوانات گیاهان برقرار می کنند که دارای عواطف و احساسات است. سگ با وجود باوفایی و هوشی که دارد هیچگاه قابلیت ارتباط انسانی با افراد را ندارد اما مسئله دار شدن روابط انسان ها با یکدیگر موجب چنین گرایشاتی شده است.
در غرب سگ‌ها برای حفاظت و امنیت مردم هستند؛ در ایران برای ژست گرفتن و پز دادن
اسکندری با بیان اینکه بسیاری از افراد سالمند غربی، در ساعاتی از شب و روز، برای تردد در خیابان ها مجبور به نگهداری سگ برای تامین امنیت خود هستند، اظهار داشت: با این حال برخی از ایرانی ها با بغل کردن این حیوانات، همراه با دور دور کردن و جلوه گری در خیابان ها، می خواهند خود را افرادی به اصطلاح عامیانه ”باکلاس” نشان دهند.
وی تصریح کرد: این دقیقا تقلید بی منطق از غربی ها است؛ قطعا کسانی که این کار را می کنند، فقط به ظواهر موضوع توجه داشته و اطلاعی از فلسفه و دلیل زندگی مردم اروپا و آمریکایی با سگ ها ندارند.
این جامعه شناس افزود: غربی ها حاضرند هزینه ای را برای یک حیوان بپردازند و آن را خریداری کرده و برای نگهداری اش انواع و اقسام هزینه ها را بپردازند تا کمبود حضور عواطف جاری در زندگی هایشان را جبران کنند. آن ها به این رسیده اند که ارتباط با حیوان ضرر کمتری نسبت به ارتباط با انسان دارد.
اسکندری افزود: عدم آرامش روانی و روابط مسالمت و محبت آمیز بین افراد موجب چنین تمایلی شده است. علاوه بر این، به دلیل جدا شدن فرزند از خانواده در سن ۱۸ سالگی و تنها ماندن آن ها مجبور به استفاده از سگ برای کارکد امنیتی-حفاظتی هستند.
این فعال اجتماعی در پایان با اشاره به کسانی که نگهداری از سگ و گربه را جایگزین نقش مادری و پدر خود می کنند، بیان کرد: جوانی که به سن بالا رسیده و هنوز مصرف گرا بوده و انگل وار از جیب پدرش ارتزاق می کند، قطعا تمایلی به فرزندآوری ندارد، زیرا می داند که فرزندش نیز همان سرنوشتی را پیدا می کند که پدر برای خود رقم زده است. بنابراین ترجیح می دهد نیاز عاطفی خود و محبتی ذاتی اش را خرج موجودی موقت کند که سرپرستی آن نیاز به دوراندیشی و آینده نگری ندارد.
قضاوت کردن درباره نگهداری حیوان خانگی در شرایط مختلف متفاوت است، در زندگی روستایی وجود سگ در خانه امری کاملا طبیعی است اما در زندگی شهری و در کشور امنی مانند ایران سگ ها هرگز نقش امنیتی ندارند. اغلب سگ هایی که در دست جوانان دیده می شود، دارای نژاد گران و اصیلی هستند و اصلا کاربرد حفاظتی برای انسان ندارند.
با اینکه نگهداری از حیوانات اهلی کاری بسیار مفید و تاکید شده است؛ اگر در هرچیزی افراط و تفریط صورت بگیرد، مضراتی به وجود می آید. فضای جامعه اکنون به گونه ای پیش می رود که به رخ کشاندن حیوانات خانگی در ایران به شدت در محله های اعیان نشین تهران رواج پیدا کرده است. نگهداری از سگ ها نشان دهنده تمدن و بالاتر بودن شخصیت انسان ها شده و اعتراض به اینکار با برچسب های ناپسندی به معترضان همراه است.
نگهداری از حیوانات اهلی هیچ گاه ممنوع نبوده و نخواهد شد اما نباید فراموش کنیم که انسانیت مقام بسیار بالایی است و این که سگ ها را به جای انسان ها قرار دهیم و تا جایی راه را اشتباه برویم تا فضایی ایجاد شود که فرزندآوری عار شود و سگ داشتن افتخار، یک موضوع کاملا ضد فرهنگی و اجتماعی است. باید خود ایرانی ها با عزم همگانی حافظ هویت اصیل خود باشند و با فرهنگ سازی نادرست ارزش های اجتماعی را به زیر نکشند.
انتهای پیام/
