سال 2017 کدام نقاط جهان پرآشوب ترین شده است؟

گروه گوناگون «تیتریک»، نشریه «فارین پالسی» با انتشار گزارشی به منازعات و درگیری‌هایی اشاره می‌کند که در سال ۲۰۱۷ میلادی نیز جهان باید شاهد آنها باشد. این نشریه می‌نویسد: «در اروپا نگرانی جدی درباره وضعیت سیاسی جدید امریکا و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و پیامدهای آن وجود دارد. خطر اصلی به حاشیه رانده شدن صدای معتدل در اروپا است.
در خارومیانه نیز رقابت‌های منطقه‌ای تشدید شده است به ویژه رقابت میان ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس برای نفوذ در آن منطقه. جنگ نیابتی در سوریه، عراق و یمن به سطحی خطرناک رسیده است».

این نشریه فهرستی از ده نقطه پراشوب و پردرگیری جهان در سال ۲۰۱۷ را منتشر کرده است:

۱-سوریه و عراق

نزدیک به شش سال از زمان جنگ می‌گذرد و حدود ۵۰۰ هزار نفر کشته و ۱۲ میلیون نفر بی خانمان شده اند و به نظر می رسد که اسد در قدرت باقی خواهد ماند. به احتمال زیاد حامیان خارجی سبب می‌شوند تا جنگ پایان‌ناپذیر باشد. در سوریه بازیگر مهم منطقه‌ای ترکیه در حال درگیری با شاخه پ ک ک در آن کشور است که این موضوع سبب پیچیده‌تر شدن چگونگی جنگ علیه داعش شده است.


داعش هنوز هم مدعی خلافت در بخش‌هایی از عراق و سوریه است هر چند که از قلمرو و قدرتش تا حد زیادی در مقایسه با گذشته کاسته شده است در نتیجه شکست در عراق و سوریه، داعش به فراتر از مرزهای عراق و سوریه روی آورده و حملات اخیر در استانبول و برلین نشانه‌ای از آن بود.

۲-ترکیه

حمله سال نوی میلادی در استانبول که دست‌کم ۳۹ کشته برجای گذاشت نشان دهنده شدت خشونت در آن کشور است. این یک پیام است و آن این که جنگ در سوریه و عراق در حال سرریز شدن در ترکیه است. فضای سیاست قطبی شده و فشار اقتصادی و تضعیف اتحاد ترکیه با غرب همگی بر تشدید بحران در آن کشور تاثیرگذار بوده اند. ترکیه به طور همزمان در حال درگیری با کردها و داعش است. در داخل آن کشور اردوغان به سرکوب مخالفان سیاسی می پردازد. همچنین، پاکسازی در نهادهای دولتی ادامه دارد و متحدان غربی ترکیه را به انتقاد واداشته است. این موضوع سبب ایجاد تنش در روابط ترکیه با اروپا شده است. روابط انکارا با واشنگتن نیز پس از کمک رسانی امریکایی ها به شبه نظامیان کرد در سوریه رو به وخامت گذاشته است. آنکارا به طور فزاینده‌ای از غرب دور و به روسیه و ایران نزدیک می شد. با این حال، رقابت میان ایران و ترکیه در عراق و سوریه هنوز هم در جریان است و می‌تواند به سطوح خطرناکی وارد شود.


۳-جنگ در یمن

این جنگ تبدیل به فاجعه ای انسانی در فقیرترین کشور جهان عرب شده است. میلیون ها نفر از مردم آن کشور در استانه مرگ قرار دارند و نیاز به راه حل جامع سیاسی است. عربستان سعودی حملات به نیروهای انصارالله را از مارس ۲۰۱۵ میلادی اغاز کرده است. این جنگ تبدیل به جنگی نیابتی شده است چرا که تهران نیز از انصارلله حمایت می کند. به نظر می رسد بحران یمن قفل شده است. کاری از سازمان ملل متحد نیز بر نمی آید. سرنوشت یمن بیشتر بستگی به محاسبات عربستان سعودی و تمایل حامیان بین المللی آن به ویژه بریتانیا و امریکا به منظور تشویق ریاض به مصالحه سیاسی دارد.

۴درگیری در چاد و بخش‌هایی از قاره افریقا

گروه‌های اسلامگرای افراطی و شبکه های تبهکار در چاد در حال فعال شدن هستند. بنیادگرایان در سال ۲۰۱۶ میلادی حملات مرگباری را در غرب نیجر، بورکینافاسو و ساحل عاج برای آسیب‌پذیر کردن کشورهای منطقه کردند. القاعده در مغرب اسلامی فعال باقی می‌ماند. این گروه‌های تندرو به احتمال زیاد افراد بیشتری از نیروهای مالی و بین‌المللی از جمله صلح‌بانان سازمان ملل را هدف حملات خود قرار خواهند داد. در چاد و نیجریه و کارون مبارزه علیه شورشیان بوکوحرام در جریان است.


۵-جمهوری دموکراتیک کنگو

پیش از سال نوی میلادی خبری درباره توافق درباره  حل بحران سیاسی اعلام شد. جوزف کابیلا رییس‌جمهوری آن کشور هنوز این توافق را امضا نکرده است؛ توافقی که او را ملزم به کناره‌گیری از قدرت پس از انتخابات می‌کند. سطح بالایی از بی‌اعتمادی بین طرفین توافق وجود دارد. تصمیم کابیلا برای باقی‌ماندن در قدرت فراتر از دوره دوم ریاست جمهوری در مغایرت با قانون اساسی است این در حالیست که در سال ۲۰۱۶ میلادی تظاهرات خیابانی علیه او در کشور برگزار شد.


۶-سودان جنوبی

پس از سه سال جنگ داخلی جوان‌ترین کشور جهان هنوز هم با درگیری های متعددی دست به گریبان است. از نارضایتی از دولت مرکزی تا چرخه‌های ناتمام خشونت‌های قومیتی همگی باعث تشدید منازعات شده‌اند. این موضوع سبب آواره‌شدن بیش از ۱.۸ میلیون نفر و ترک آن کشور به اجبار از سوی ۱.۲ میلیون نفر شده است. این موضوع نگرانی‌های جامعه بین‌المللی را افزایش داده است. توافق‌نامه حمایت بین‌المللی از صلح در ژوئیه سال ۲۰۱۶ میلادی از اعتبار ساقط شد؛ آن هم ‌زمانی که درگیری میان نیروهای دولتی و شورشیان که از مقام‌های سابق بودند تشدید شد. تلاش‌های بین‌المللی برای استقرار نیروی محافظت منطقه‌ای به میزان چهار هزار نفر متمرکز است. صلح‌بانان سازمان ملل در سودان جنوبی نیازمند اصلاحات فوری هستند تا از غیرنظامیان محافظت کنند. آنان تاکنون در این کار ناموفق بوده‌اند.


۷-افغانستان

جنگ و بی‌ثباتی سیاسی در افغانستان تهدیدی جدی برای صلح و امنیت بین‌المللی است. بیش از ۱۵ سال پیش نیروهای ائتلاف به رهبری امریکا طالبان را با راه انداختن کارزاری گسترده‌تر برای شکست القاعده از قدرت برکنار کردند. امروز طالبان توانسته بخشی از زمین‌ها را در افغانستان با کمک شبکه حقانی بار دیگر بدست آورد.

در مقابل، داعش در افغانستان شیعیان را هدف قرار می‌دهد و به نظر می‌رسد که قصد دامن زدن به خشونت های فرقه‌ای را دارد. تعداد درگیری های مسلحانه در سال گذشته در افغانستان به بالاترین سطح خود رسیده است.

نیت ترامپ درباره افغانستان مشخص نیست هرچند که او بارها درباره امکان موفقیت دولت – ملت‌سازی امریکایی‌ها در منطقه ابراز تردید کرده است. یکی از مشاوران امنیت ملی او یعنی مایکل فلین گفته است که تمرکز بر روی رادیکالیسم و تروریسم مذهبی خواهد بود. اگر او در تشخیص عوامل دیگر در افغاستان اشتباه کند چنین سیاستی می تواند نگران کننده باشد.

روابط افغانستان با پاکستان مدت طولانی است که به دلیل حمایت اسلام اباد از طالبان و دیگر گروه‌های شبه نظامی تیره و تار شده است. بر همه این موارد باید بحران اقتصادی در افغانستان را نیز افزود. فشار سنگینی بر روی دولت افغانستان وجود دارد.

۸-میانمار

دولت غیرنظامی جدید میانمار تحت رهبری انگ سان سوچی برنده جایزه نوبل صلح و آشتی ملی را اولویت اصل خود قرار داده است. با این حال اخیرا خشونت‌ها در آن کشور شعله‌ور شده است.

در ماه نوامبر، ائتلاف شمال که متشکل از چهار گره مسلح است، حملات مشترک بی‌سابقه‌ای را به اهداف شهری در مناطق تجاری در مرز با چین انجام داد که باعث تشدید درگیری نظامی در شمال شرقی آن کشور شده است. در همین حال، سرنوشت اقلیت مسلمان روهینگیایی در آن کشور نگرانی‌های بین‌المللی را موجب شده است. این موضوع در سال‌های اخیر افزایش یافته به خصوص پس از خشونت ضد مسلمانان در ایالت راخین در سال ۲۰۱۲ میلادی. اخرین دور از خشونت‌ها در شمال غربی میانمار در مرز با بنگلادش بوده است.


۹-اوکراین

پس از حدود سه سال جنگ و تقریبا ده هزار مرگ و میر، مداخله نظامی روسیه تمام جنبه‌های زندگی سیاسی در اوکراین را تحت تاثیر قرار داده است. اختلاف نظر بر سر فساد گسترده دولتی در اوکراین وجود دارد. چنین فضایی عدم قطعیت درباره آینده به چشم می‌خورد. همچنین ابراز تمایل دونالد ترامپ رییس جمهوری منتخب امریکا برای نزدیک شدن به پوتین کی‌یف را نگران کرده است.

این موضوع همزمان با گمانه‌زنی درباره احتمال لغو تحریم‌های امریکا در قبال روسیه، دولت اوکراین را بیش از پیش نگران ساخته است. در اوکراین سرخوردگی نسبت به رهبران سیاسی آن کشور در میان مردم در حال افزایش است. حمایت از یوروشنکو رییس‌جمهوری مورد حمایت غرب در حال کاهش است چرا که او در اجرای وعده‌هایش مبنی بر اصلاحات اقتصادی و اقدامات قدرتمند ضد فساد همه‌گیر دولتی در اکراین شکست خورده است. این مشکلات ممکن است با انتخابات زودهنگام پارلمانی در سال ۲۰۱۷ سبب شوند تا احزاب طرفدار روسیه بتوانند قدرت را به نفع خود در دست گیرند. در این میان امریکا و اتحادیه اروپا باید فشار بیشتری را بر دولت اوکراین برای ملزم ساختن آن به انجام اصلاحات وارد نمایند و دیپلماسی قوی‌تری را علیه مسکو از جمله با اهرم تحریم در پیش گیرند.

۱۰-مکزیک

 به نظر می‌رسد سطح بالایی از تنش میان امریکا و مکزیک پس از پیروزی ترامپ در انتخابات اخیر امریکا اجتناب‌ناپذیر باشد. او وعده ساخت دیواری مرزی و اخراج میلیون‌ها کارگر مهاجر غیرقانونی و پایان دادن به توافق‌نامه تجارت آزاد امریکای شمالی را داده بود. او همچنین مهاجران مکزیکی را به عنوان فروشندگان مواد مخدر، جنایتکار و متجاوز قلمداد کرده است. نخبگان سیاسی و فعالان حوزه کسب و کار مکزیک در تلاش برای متقاعد کردن ترامپ به تغییر مواضع خود در قبال تجارت آزاد و مهاجرت هستند.

منبع :‌آفتاب