بي‌خيال نقض برجام

به گزارش «جوان»، نشست كميسيون مشترك برجام براي بررسي شكايت ايران از امريكا به خاطر نقض برجام، با تصويب يك بيانيه مشترك به كار خود پايان داد. ايران به كميسيون بين‌المللي برجام متشكل از نمايندگان ايران و 1+5 شكايت كرده بود كه امريكا با تصويب «قانون تحريم‌هاي ايران (ISA)» توافق هسته‌اي را نقض كرده است، ولي مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند تصويب قانون جديد ISA نقض برجام نيست. حسن روحاني رئيس‌جمهور اواسط آذر ماه 1395 تمديد قانون ISA را مغاير با برجام و ناقض آن دانسته و گفته بود اگر اين قانون اجرا شود، پاسخ قاطعانه ايران را به دنبال خواهد داشت. رئيس‌جمهور متعاقباً دستور داد سازمان انرژي اتمي برنامه‌ريزي براي طراحي و ساخت پيشران هسته‌اي را در دستور كار قرار دهد و از وزارت امور خارجه نيز خواست «نسبت به اجراي مراحل پيش‌بيني شده در «برجام» براي رسيدگي به موارد ‏نقض، اقدام نموده و ديگر پيگيري‌هاي حقوقي و بين‌المللي لازم را نيز به‌طور جدي معمول دارد.‏» در ظاهر مفاد (36) و (37) در بخش مكانيسم حل و فصل اختلاف در داخل توافق هسته‌اي بين ايران و 1+5 دست‌كم «شش گام» براي پيگيري نقض توافق از طرف يكي از طرف‌هاي توافق پيش‌بيني شده است: «اول: ارجاع مسئله مورد اختلاف به كميسيون مشترك برجام. دوم: ارجاع مسئله مورد اختلاف به وزراي خارجه 1+5. سوم: ارجاع مسئله مورد اختلاف به شوراي مشورتي مشترك(يك نماينده از هر كدام از كشورهاي طرف اختلاف يك نماينده بي‌طرف)، همزمان با بررسي مسئله در كميسيون مشترك و وزراي خارجه. چهارم: اعلام نظرمشورتي شوراي مشورتي به كميسيون برجام. پنجم: توقف اجراي جزئي يا كلي برجام يا ارجاع به شوراي امنيت سازمان ملل. ششم: بررسي شوراي امنيت كه مي‌تواند به توقف كلي يا جزئي اجراي برجام منجر شود. 

   

ايران در نشست يك روزه اين كميسيون كه روز سه‌شنبه در وين با حضور نمايندگان طرف‌هاي برجام برگزار شد، نقض عهد امريكا را مطرح ولي از پيگيري اين نقض عهد در سطوح ديگر پيش‌بيني‌شده در مكانيسم حل و فصل توافق خودداري كرد؛ اقدامي كه به نوشته رويترز، با هدف جلوگيري از آشفتگي برجام در آستانه ورود دونالد ترامپ به كاخ سفيد انجام شده است. عباس عراقچي رئيس  تيم مذاكره‌كننده ايراني گفته كه ايران «نگراني خود را از تمديد قانون تحريم‌هاي ايران توضيح داد»؛ اقدامي كه به گفته او «اجراي مجدد تحريم‌هاست.» وي افزود: «به نظرم كميسيون مشترك نيز نگراني ايران را بسيار جدي گرفت.» با اين حال عراقچي در پاسخ به سؤالي درباره اينكه آيا ايران قصد دارد از ساير مكانيسم‌هاي مشخص شده در برجام براي پيگيري آنچه احساس مي‌كند نقض توافق است، استفاده كند، گفت: «نه». عراقچي توضيح بيشتري درباره دليل توقف پيگيري در مرحله كنوني نداده ولي رويترز از قول ديپلمات‌هاي ايراني و روس حاضر در كميسيون مشترك برجام نوشت: « ايران تصميم دارد موضع سخت و شديدي دربرابر تمديد تحريم‌هاي امريكا اتخاذ نكند» تا آنطور كه رويترز گفته موجب «آسيب ديدن» برجام نشود. عباس عراقچي با اشاره به موضع طرف امريكايي كه گفته‌ با استفاده از اختيارات رئيس‌جمهور، جلوي اجراي ISA را خواهد گرفت، گفت كه حاضران در نشست كميسيون مشترك «تأكيد كردند توقف اجراي (قانون ايسا) بايد ادامه پيدا كند، در غيراين صورت عدم اجراي مهم توافق خواهد بود.»

ولاديمير ورونكوف، سفير روسيه در وين كه مسئول نظارت بر اجراي برجام نيز هست، گفته كه تصويب قانون ISA«كار چندان خوبي نبود ولي كاري است كه شده است.» وي در گفت‌وگو با خبرنگاران با اشاره به نشست كميسيون مشترك افزود: «رويكرد مشترك همه كشورها اين بود كه لازم است هركاري كه مي‌توان بايد انجام داد تا از آسيب به اجراي توافق جلوگيري كرد.» رويترز با استناد به اظهارات ديپلمات‌هاي ارشد ايراني و روسي بعد از نشست كميسيون مشترك برجام مدعي شده تهران تصميم گرفته مجادلات بر سر اقدام امريكا در تمديد «قانون تحريم‌هاي ايران» را تشديد نكند. همچنين روز سه‌شنبه براي نخستين بار سازوكار كارگروه اجرايي كردن لغو تحريم‌ها كه در برجام پيش‌بيني شده است به كار گرفته شد و نشست كارگروه با حضور هيئت‌هاي كارشناسي از ايران و تمام دولت‌هاي عضو برجام در وين برگزار شد. 

  

باراك اوباما رئيس‌جمهور امريكا در آخرين نطق دوران رياست جمهوري‌اش در شهر شيكاگو از توافق هسته‌اي با ايران به عنوان يكي از دستاوردهاي دوران رياست جمهوري خود ياد كرد. اوباما گفت: «اگر هشت سال پيش به شما گفته بودم امريكا روند ركود بزرگ را معكوس خواهد كرد، صنعت خودروسازي را رونق خواهد بخشيد و به طولاني‌ترين دوران كاهش فرصت‌هاي شغلي در تاريخ امريكا پايان خواهد داد... اگر به شما مي‌گفتم فصل جديدي با مردم كوبا خواهيم گشود و برنامه هسته‌اي تسليحاتي ايران را بدون شليك يك گلوله تعطيل خواهيم كرد... ممكن بود بگوييد چشم‌انداز ما اندكي بيش از حد بلندپروازانه است.» جان كري وزير خارجه امريكا نيز گفته كه اگر دولت ترامپ توافق هسته‌اي با ايران را نقض كند، امريكا براي همه كشورها غيرقابل اعتماد قلمداد مي‌شود. وزير خارجه امريكا گفت: اگر دولت ترامپ توافق هسته‌اي با ايران را نقض كند، امريكا براي همه كشورها غيرقابل اعتماد قلمداد مي‌شود. 

به گزارش خبرگزاري آريا، شبكه تلويزيوني الجزيره مباشر جان كري در سخنراني‌ای در «انديشكده صلح واشنگتن» گفت: اگر دولت آينده امريكا توافقنامه هسته‌اي با ايران را نقض كند، ديگر كشورها به آن پايبند باقي خواهند ماند، در اين صورت ديگر كشورهاي امضا‌كننده توافقنامه هسته‌اي، واشنگتن را طرفي خواهند دانست كه قابل اعتماد نيست. وزير امور خارجه امريكا همچنين ادعا كرد قبل از توافق هسته‌اي براي بمباران ايران تحت فشار بوده‌ايم.