کهن ترین جراحی مغز در کجا و کی صورت گرفته است؟

گروه گوناگون «تیتریک»،سرپرست ایرانی پروژه مطالعات میان رشته ای و بازنگری عرصه و حریم در شهر سوخته با اعلام این خبر گفت :نخستین فصل مطالعات میان رشته ای و بازنگری عرصه و حریم شهرسوخته با همکاری مشترک گروه ایرانی و گروه ایتالیایی به سرپرستی انریکو اسکالونه از دانشگاه سالنتو ایتالیا در این محوطه باستانی به اجرا در آمد.

وی افزود: بررسی مواد باستانی نظیر اسکلت‌ها، استخوانهای جانوری و نمونه‌های گیاهی با حضور گروهی از باستان شناسان و محققان میان رشته ایی ایرانی و ایتالیایی در شهر سوخته در حال اجرا است.
به گفته مرادی، این پژوهشگران قصد دارند با مطالعه بر روی بقایای انسانی به دست آمده از گورستان شهر سوخته علاوه بر پی بردن به بخشی از روش زندگی در هزاره سوم پیش از میلاد در این محوطه، به مسائلی از قبیل تنوع نژادی با تمرکز بر مطالعات مرتبط با دانش ژنتیک بر روی استخوانهای انسانی به دست آمده از شهرسوخته نیز بپردازند.

این باستان شناس اظهار داشت: در این پروژه که نخستین فصل آن در سال جاری و با هدف فراهم کردن مقدمات مطالعات گسترده انجام می‌شود محققان ایتالیایی ضمن بازدید از شهر سوخته با مواد فرهنگی و بقایای باستانی که طی 15 فصل کاوش، گروه ایرانی به سرپرستی دکتر سید منصور سیدسجادی از شهر سوخته به دست آمده است آشنا شدند.

به گفته وی آنها ضمن آشنایی اولیه با منطقه برآورد دقیق تری برای انجام مطالعات گسترده در سالهای آتی خواهند داشت.

وی اظهار داشت: گروه باستان شناس را محققان میان رشته ای مرتبط با باستان شناسی همچون انسان شناس، جانور شناس و گیاه باستان شناس و همچنین گروهی از متخصصان نقشه برداری همراهی می‌کنند.

تهیه نقشه دقیق تر از شهر سوخته

این باستان شناس تأکید کرد: یکی از اهداف عمده این گروه بازنگری در عرصه و حریم شهرسوخته است تا ضمن تهیه نقشه‌های توپوگرافی دقیق از تپه شهرسوخته، چشم انداز دقیق تری از محدوده اصلی و بخش‌های مختلف شهرسوخته ارائه کنند.

وی افزود: این پژوهشگران همچنین در نظر دارند با مطالعات مرتبط با ژنتیک، به بخشی از پاسخ‌های مرتبط با سوالات موجود در ارتباط با انسان شناسی شهرسوخته و گوناگونی قومی نژادی و همچنین آسیب‌ها و بیماری‌هایی که مردمان ساکن در این محوطه باستانی را شامل می‌شده، پی ببرند.

مرادی هدف اصلی از این پروژه را توسعه دانش میان رشته ای در کاوش‌های باستان شناسی شهر سوخته اعلام کرد تا ضمن دست یابی به اطلاعات ارزشمند، بازسازی دقیق تری از روش زندگی، ارتباطات و محیط طبیعی دشت سیستان در هزاره سوم پیش از میلاد به دست آید.

پروژه مشترک گروه ایرانی و ایتالیایی درباره مطالعات میان رشته ایی و بازنگری عرصه و حریم در شهر سوخته با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال انجام است.

بر مبنای یافته‌های باستان‌شناسان شهر سوخته 280 هکتار وسعت دارد و بقایای آن نشان می‌دهد که این شهر دارای پنج قسمت اساسی بوده که شامل بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر سوخته؛ بخش‌های مرکزی؛ منطقه صنعتی؛ بناهای یادمانی و گورستان است که به صورت تپه‌های متوالی و چسبیده به هم واقع شده‌اند. هشتاد هکتار از شهر سوخته را بخش مسکونی تشکیل داده‌ است.

برای نخستین بار در شهر سوخته یک چشم مصنوعی متعلق به 4800 سال پیش کشف شد این چشم مصنوعی متعلق به زنی 25 تا 30ساله بوده که در یکی از گور‌های شهر سوخته مدفون شده بوده است.

یکی شگفت‌انگیزترین یافته‌‌های شهر سوخته، پیدایی نشانه‌های کهن‌ترین جراحی مغز در شهر سوخته است. جمجمه‌ای از دختر دوازده یا سیزده ساله که در 4800 سال پیش، پزشکان آن دیار برای درمان بیماری هیدروسفالی (جمع شدن مایع درجمجمه) بخشی از استخوان جمجمه او را برداشته و جراحی کردند که مدت‌ها بعد از این عمل زنده مانده است.

همچنین در طی کاوش‌های انجام گرفته در شهر سوخته یک خط کش ساخته شده از چوب آبنوس کشف شد.

از گور باستانی موسوم به شماره 761 کهن ترین تخته نرد جهان به همراه 60 مهره آن در شهر سوخته پیدا شد. این تخته نرد بسیار قدیمی تر از تخته نردی است که در گورستان سلطنتی «اور» در بین النهرین پیدا شده بود.

باستان شناسان همچنین هنگام کاوش در شهر سوخته، در گوری 5 هزار ساله جامی را پیدا کردند که نقش یک بز همراه با یک درخت روی آن دیده می‌شود. آنها پس از بررسی این شئی دریافتند نقش موجود بر آن برخلاف دیگر آثار به دست آمده از محوطه‌های تاریخی شهر سوخته، تکراری هدفمند دارد، به گونه‌ای که حرکت بز به سوی درخت را نشان می‌دهد.