بیماری سندروم ساختمان چه نشانه هایی دارد و راه درمان آن چیست؟

گروه سبک زندگی «تیتریک» سندرم بیماری ساختمان (SBS) به مجموعه هایی از نشانه‌های مختلف گفته می‌شود که ساکنان یک ساختمان را گرفتار خود می‌کند. سندرم بیماری ساختمان (SBS) به توصیف وضعیتی می‌پردازد که در آن ساکنان یک ساختمان نشانه‌های بیماری را تجربه می‌کنند که به نظر می‌رسد با زمان سپری شدن آن‌ها در آن ساختمان ارتباط مستقیم دارد. تا امروز، هیچ بیماری یا علت خاصی در رابطه با یان نشانه‌ها مشخص نشده و به دست نیامده است. شاکیان ممکن است از یک بخش ساختمان باشند یا ممکن است کل ساختمان گرفتار این نشانه‌ها بشوند.
در سال ۱۹۸۴، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد بالای ۳۰ درصد از ساختمان‌های نوساز و بازسازی شده از کیفیت پایین هوای داخل ساختمان رنج می‌برند و شکایات در این زمینه در سراسر جهان رو به افزایش است. علل چنین سندرمی معمولا به نقض در گرمایش، تهویه و سیستم‌های تهویه مطبوع بر می‌گردد. عواملی دیگر نیز در این رابطه وجود دارد که به آلاینده‌های تولیدشده از مصالح ساختمانی مختلف بر می‌گردد.

نشانه‌های سندرم بیماری ساختمان

نشانه هایی که شاکیان مبتلا به این سندرم بیان داشته اند از التهاب چشم ها، بینی و گلو تا سوزش پوست و مشکلات عصبی را در بر می‌گیرد. علاوه بر این، بیماری‌های عفونی و تغییر در قوه چشایی و بویایی هم مشاهده شده است. شکایات مرتبط با آلرژی با حضور قارچ‌ها و باکتری‌ها در هوای مرطوب منازل مسکونی و دفاتر تجاری ارتباط دارد.

سازمان بهداشت جهانی، این علائم را در چند دسته طبقه بندی کرده است.التهاب مخاطی غشاء (چشم، بینی و گلو)، تاثیرات عصبی (سردرد، خستگی و تحریک پذیری)، آسم و علائم مشابه آن (تنگی قفسه سینه و خس خس سینه)، خشکی پوست و سوزش آن و شکایات دستگاه گوارش.

کلید کشف این بیماری بروز علائم مشابه بین افراد یک ساختمان در دوره‌ای چند هفته‌ای است. در اغلب موارد، بیشتر علائم پس از ترک بیمار از ساختمان کلا رفع شده و از بین می‌رود. اما می‌تواند تاثیرات بلندمدتی بر روی سلامتی بیماران که حساس‌تر هستند بر جای بگذارد و خیلی افراد گرفتاری آلرژی می‌شوند.

عوامل روانی

در مطالعه‌ای به ساختمان‌های تجاری و کارکنان شاغل در آن پرداخته شده است. در این مطالعه، محققان به مقایسه برخی عوامل محیطی که مظنون به بیماری سندرم بیماری ساختمان هستند پرداخته اند. نتایج نشان داد شرایط روانی- اجتماعی تاثیر بیشتری نسبت به عوامل محیطی مدنظر محققان دارد.

محل کار

خواسته‌های شغلی بالا و حمایت از کارکنان که از جمله عوامل روانی محسوب می‌شود، تاثیرات به مراتب بیشتری از عوامل محیطی مثل سیستم‌های تهویه دارد. البته نباید این نکته را فراموش کرد که جدای از استرس کاری، عوامل محیطی نقش تاثیرگذاری در ایجاد سندرم بیماری ساختمان دارند.استرس فزاینده کاری، نارضایتی، روابط بین فردی ضعیف و ارتباطات کمرنگ نقش مکمل را در کنار عوامل محیطی در سندرم بیماری ساختمان ایفا می‌کند.

عوامل استرس زای کاری با علائم خاص این بیماری ارتباط دارند. حجم کار و تعارض کاری با علائم کلی این بیماری مانند سردرد، خستگی غیرطبیعی، احساس سرما یا حالت تهوع رابطه دارد و کارمندان چنین علائمی را گزارش داده اند. فضای کاری شلوغ و رضایت کاری کم موجب علائم تنفسی فوق می‌شود.

مشاغل خاص نیز با علائم خاص سندرم بیماری ساختمان سر و کار دارند. شاغلان حوزه حمل و نقل، بهداشت و درمان، ارتباطات و مددکاران اجتماعی بالاترین شیوع علائم این بیماری را دارند. علائم پوستی مانند اگزما، خارش، بثورات در دست‌ها و صورت با کارهای فنی ارتباط مستقیم دارد. شاغلان فعال در حوزه جنگل داری، کشاورزی و کارشناسان فروش کمترین علائم مرتبط با این سندرم را گزارش داده اند.

علل ایجاد سندرم

با توجه به تحقیقات صورت گرفته در این زمینه مشخص شده است که سندرم بیماری ساختمان به دلیل تهویه ناکافی، آلاینده‌های شیمیایی از منابع داخلی یا فضای خارجی ساختمان و آلاینده‌های بیولوژیکی ایجاد می‌شود. بسیاری از ترکیبات آلی فرّار که جزء آلاینده‌های شیمیایی به حساب می‌آیند، می‌توانند تاثیرات حادی روی ساکنان ساختمان بر جای بگذارند که تا مدت‌ها و در برخی موارد تا آخر عمر همراه آن‌ها باقی بماند.

باکتری، گرد و خاک، ویروس‌ها و انواع آلاینده‌های بیولوژیکی از جمله عوامل ایجاد سندرم بیماری ساختمان محسوب می‌شوند. در نتیجه، سازمان استاندارد تمام کشور‌ها باید استانداردهای مرتبط با دستگاه‌های تهویه ساختمانی و ... را مورد بازنگری قرار بدهند.

راهکارهای پیشگیری کننده

استفاده از گیاهان جذب کننده سم مانند سانسیوریا
استفاده از اُزن برای نابودی باکتری، ویروس و موارد مشابه
استفاده از کف پوش‌های ضدآب
استفاده از حلال‌ها و آفت کش‌ها
تعمیر و نگهداری مناسب از سیستم‌های تهویه مطبوع

تفاوت عارضه در زنان و مردان میزان علائم گزارش شده مرتبط با سندرم بیماری ساختمان در زنان و مردان تفاوت دارد، زیرا زنان شکایات بیشتری در زمینه ثبت کرده اند. علاوه بر این، برخی مطالعات نشان داده اند که سیستم ایمنی زنان سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد و بیشتر به خشکی مخاط مبتلا می‌شوند. جدای از موارد ذکرشده، زنان به عوامل محیطی داخلی حساسیت بیشتری دارند؛ چون بیشتر در محیط‌های اداری و فضاهای بسته فعالیت می‌کنند. اما شغل بیشتر مردان در فضای آزاد می‌باشد.از آنجا که سندرم بیماری ساختمان به عدم جریان پیدا کردن هوای پاک در ساختمان ارتباط دارد، اگر جریان هوای محیط بهبود یابد، علائم این سندرم از بین می‌رود.

پنجره اتاق را باز کنید تا هوا جریان پیدا کند
از مواد بهداشتی و خوشبوکننده‌های مناسب برای از بین بردن این سندرم بهره ببرید
برای مدت طولانی در محیط بسته نمانید
تاریخچه سندرم بیماری ساختمان

در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی، علائم غیراختصاصی توسط مستاجران در خانه ها، ادارات و مهدکودک‌های نوساز گزارش داده شده است. در رسانه‌ها نامش را «بیماری اداره» گذاشته بودند اصطلاح «سندرم بیمار ساختمان» توسط سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۸۶ مطرح و معرفی شد. مطابق با آمار‌ها ۱۰ تا ۳۰ درصد ساختمان‌های اداری نوساز در غرب دچار مشکلات تهویه داخلی بودند.

محیط‌های داخلی گرفتار مشکلات تهویه در مرکز توجه قرار گرفتند. مطالعه‌ای در کشور سوئد در زمینه آلرژی صورت گرفت که «بیمار ساختمان» را به عنوان علت آلرژی همه گیر مطرح کرد. بنابراین، در دهه ۱۹۹۰ میلادی، تحقیقات گسترده‌ای درباره سندرم «بیمار ساختمان» انجام شد. در این تحقیقات، عوامل متعدد فیزیکی و شیمیایی به صورت گسترده مورد بررسی قرار گرفت.

این مشکل به صورت گسترده در رسانه‌ها پوشش داده شد و از آن با عنوان «بمب ساعتی» نام برده می‌شد. بسیاری از این مطالعات موردی وروی تک ساختمان‌ها انجام گرفته بود.

در دهه ۱۹۹۰ میلادی، «ساختمان‌های بیمار» در مقابل «ساختمان‌های سالم» قرار گرفتند. محتویات شیمیایی مصالح ساختمانی برجسته شده و مورد بررسی قرار گرفت. بسیاری از تولیدکنندگان مواد و مصالح ساختمانی تلاش کردند تا مواد شیمیایی مناسبی را جایگزین مواد افزودنی پیشین کنند. صنعت تهویه نیز به دنبال بهبود سیستم‌های تهویه رفت. ساختارهای زیست محیطی برجسته، مواد طبیعی و تکنیک‌های ساده به عنوان راه حل مطرح شدند.

در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی، مطالعات نشان دادند که سندروم بیماری ساختمان درواقع مشکلی نیست که بر بتوان آن را از طریق علائم گزارش شده توسط آدم‌ها کشف کرد. در سال ۲۰۰۶، انجمن ملی سلامت و بهداشت سوئد اعلام کرد که توصیه می‌شود «سندرم بیمار ساختمان» به عنوان تشخیص بالینی مورد استفاده قرار نگیرد.

با این حال، در فرهنگ عامه مجموعه‌ای از نشانه‌ها به عنوان عوامل مهندسی ضعیف محیط کار یا خانه شناخته می‌شود. بنابراین، «ساختمان بیمار» در زمینه بهداشت محیط کار کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سندرم بیماری ساختمان به سرعت مسیری را از رسانه به دادگاه‌ها طی کرد. معماران و مهندسان حرفه‌ای به عنوان متهم در جایگاه قرار گرفتند تا از خود دفاع کنند. بحث‌های طولانی در دادگاه‌ها باعث شد تا دادگاه تصمیمات جدیدی بگیرد. مطابقه رای دادگاه، ساختمان‌ها باید از سیستم‌های تهویه مطبوع بهره ببرند.