واردات انبوه اتوبوس و وسایل حمل و نقل عمومی سنگین از سوئد!

 به تازگی، شرکت اسکانیا اعلام کرده که نخستین سری اتوبوس‌های این شرکت تا پایان سال جاری میلادی در ناوگان حمل و نقل عمومی به کار گرفته خواهند شد. یکهزار اتوبوس دیگر هم، با فاینانس مالی یک شرکت دیگر خریداری خواهد شد.

ظاهرا "این اقدامات، در پی درخواست بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، از این شرکت سوئدی با هدف سرمایه‌گذاری و تولید اتوبوس‌های گاز سوز در ایران صورت گرفته است. پیش‌ توافق این خرید بزرگ، در تهران و با حضور نخست‌ وزیر سوئد، چندی پیش به امضاء رسیده است.

در صورت اجرایی شدن قطعی این قرارداد، این پیام روشن به سازندگان خودروهای سنگین در داخل منکعس می‌شود که در تامین خواسته‌های دولت، ولو در نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی کشور به شدت ضعیف عمل کرده اند.

"بهروز مرادی"، مدیر عامل عقاب افشان، شریک تجاری اسکانیا در ایران به دنبال تماس خبرنگار «نسیم آنلاین» با لحنی تند، از ارایه هرگونه اطلاعات و پاسخ بیشتر پیرامون جزییات این امر اجتناب ورزیده و موضوع را به پاسخگویی از ناحیه روابط عمومی شرکت متبوع خود ارجاع داده است.

جدای از شرکت اسکانیا، همین چند وقت قبل، شرکت "اتوکار ترکیه" هم به دنبال توافق با شرکت عقاب افشان ایران، زمینه صادرات اتوبوس‌های "ناویگوی" خود به ایران را مهیا ساخت.

به نظر می رسد که ایران در کنار تولید در داخل، به یک واردکننده جدی اتوبوس و وسایل حمل و نقل عمومی سنگین از خارج کشور تبدیل می‌شود.

حال آنکه به جز شرکت عقاب افشان، شریک تجاری اسکانیا که از سال 81 بدین سو، مونتاژ و عرضه محصولات این شرکت را برعهده دارد، دستکم 10 شرکت دیگر تولیدکننده اتوبوس در کشور فعال هستند.

دو سال پیش، یعنی اوایل تابستان سال 93 به دلیل انتشار گزارش هایی دایر برحوادث متعدد برای  اتوبوس‌های اسکانیا در مسیرهای شهری، زمزمه هایی مبنی بر ضرورت جمع آوری خودروهای  این شرکت به فضای صنعت حمل و نقلی کشور راه یافت. هر چند که درهمان ایام، مدیرعامل وقت شرکت اسکانیا این اتهام راردکرده وگفت که اتوبوس های این شرکت توسط خریداران دستکاری شده است، ادعایی که صحت و یا سقم آن تا اکنون به اثبات نرسیده است.

براستی چرا با وجود این تعداد تولید کننده اتوبوس در کشور، دولت یکراست به سراغ  واردات خودروهای سنگین از خارج کشور رفته است؟

برآوردها نشان می‌دهند که تا دیماه سالجاری، میزان تولید انواع اتوبوس در شرکت‌های خودروساز موجود کشور از عدد 650 دستگاه ، فراتر نرفته است.

حال آنکه نیمی  از 23  هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس فعال بین شهری درشبکه حمل و نقل جاده ای فرسوده بوده و نیاز ناوگان حمل و نقل عمومی درون شهری کشور به 20 هزار دستگاه اتوبوس،  اجتناب ناپذیر است. بر این تعداد، باید ۳۶ هزار دستگاه مینی‌بوس با عمرمتوسط 24 سال را هم افزود که ۲۷ هزار دستگاه آن فرسوده به شمار می روند.

به طور قطع یک دلیل مهم در واردات خودرو ازکمپانی سوئدی، را می توان به ناتوانی تولیدکنندگانی چون، ایران خودرو دیزل، عقاب افشان، شهاب خودرو و سایپا دیزل پیوند زد که باهمه سوابق خود دراین زمینه، نتوانسته اند پابه پای نیاز کشور، تولیدات خو را راهی شبکه حمل و نقل عمومی  کشور کنند.

دلیل دیگر هم، عدم حمایت دولت از تولیدکنندگان داخلی بوده که سبب شده خط تولید این شرکت ها با ضرب آهنگی کند به تولید مبادرت ورزند.

البته نا گفته نماند که غلامرضا رزازی،مدیرعامل ایران خودرو دیزل، گفته  که در زمینه تولید اتوبوس، کشور به  خودکفایی رسیده  و نیازی به شرکت‌های خارجی نداریم و در سال آینده برنامه ویژه‌ای برای افزایش تولید محصولات با توان داخلی داریم.

نتایج یک بررسی نشان داده که حدود 94 درصد از انرژی مصرفی بخش حمل ونقل کشور،در زیر بخش جاده ای  مصرف می شودکه درصورت نوسازی ناوگان جاده ای با طول عمر 20 سال، میزان مصرف سالانه نفت گاز،در کشور، یک میلیارد و 400 میلیون لیترکاهش یابد.

هم اکنون، سهم جابجایی مسافر با وسایل حمل و نقل عمومی در زیر بخش جاده ای وریلی به ترتیب  89 و سه درصد بوده است.

تردیدی نیست که باید میانگین عمر اتوبوس های شهری در کلانشهرها به هشت و درشهرهای کوچک به  10 سال تقلیل یابد،بنابراین در ظاهر، چاره ای جز تامین خودورهای سنگین مورد نیاز از خارج کشور باقی نمی ماند.

با توجه به فرسوده بودن عمده ناوگان حمل ونقل عمومی جاده ای کشور، انتظار می رفت که دولت تا اکنون بخش  مهمی از این ناوگان را نوسازی می کرد،حال آنکه تا اینجای کار در این آزمون بزرگ  شکست خورده است.

واردات خودرو از کمپانی اسکانیا با واسطه شرکت عقاب افشان یا بدون او ، این نتیجه را به دست داده که شبکه تولید خودروهای سنگین در کشور  بسیار ضعیف و غیر قابل اعتمادند.

جدای از آن، با توجه به عدم پاسخگویی مدیر عامل شرکت عقاب افشان، این احتمال تقویت شده که 1350 دستگاه اتوبوس مذکور، از ناحیه اسکانیا در خارج کشور تولید و به داخل منتقل خواهد شد که تحقق این امر نیازمند مهیا سازی روابط بین بانکی بوده که تا اکنون بانک‌های بزرگ از هرگونه مراوده با بانک‌های ایران اجتناب ورزیده اند. باید دید که به صورت مشخص این اتوبوس ها، کی و چگونه جاده‌های ایران را در سیطه خود خواهند کشید.

نسیم