راه‌آورد هیچ برجام برای ایرلاین‌های خصوصی/ توسعه ناوگان دولتی‌‌ها و شبه دولتی‌ها در میدان بی‌رقیب

گروه اقتصاد «تیتریک»، پس از‌ امضای توافق هسته‌ای بین ایران و گروه موسوم به 1+5 و دستاورد آن، برجام (برنامه جامع اقدام مشترک یا joint comprehensive plan of Actionn)، بود که ایران‌ایر به عنوان ایرلاینی دولتی و با حمایت و رایزنی‌‌های رئیس‌جمهور و وزیر راه و شهرسازی موفق شد در قالب قرارداد با سه کمپانی هواپیماساز ایرباس، بوئینگ و ATR، گام‌های اولیه خرید 200 فروند هواپیما شامل 100 فروند ایرباس، 80 فروند بوئینگ و 20 فروند ATR را بردارد.

در این راستا با حمایت‌‌های دولت و ارائه تسهیلات از محل صندوق توسعه ملی (به عنوان مصوبه پیشین‌ برای هما) بخشی از پرداخت‌‌های نقدی این ایرلاین در خریدها، تأمین می‌شود.

مسئولان وزارت راه مدعی هستند از 330 میلیون دلار مصوبه قبلی هما برای خرید نقدی 6 فروند هواپیما، استفاده کرده‌‌ و این رقم را بابت پیش‌پرداخت 20 تا 30 فروند ایرباس‌‌ به تدریج پرداخت می‌کنند.

 پیش از این قائم‌مقام وزیر راه در امور بین‌الملل ‌درباره تأمین سهم نقدی ایران‌ایر در قرارداد خرید بوئینگ‌ها و ایرباس‌ها به خبرنگار فارس گفته بود که: آورده نقدی هما برای خرید هواپیماهای دارای مجوز اوفک، یک میلیارد دلار است.

بنا به گفته اصغر فخریه کاشان، برای شروع کار مصوبه‌ای از محل صندوق توسعه ملی به مبلغ 330 میلیون دلار از قبل برای خرید 6 فروند هواپیمای هما وجود داشت که پس از بررسی گفتیم که این رقم برای خرید حدود 66 فروند هواپیمای 55 میلیون دلاری است؛ مصوبه صندوق توسعه را برای قرارداد خرید هواپیماهای جدید به کار، می‌بریم؛ دومین محل تأمین سهم نقدی هما نیز انتشار اوراق صکوک است که به مبلغ 120 میلیون دلار در حال انجام است.

وی گفت که همچنین مبلغ 500 میلیون دلار نیز از محل منابع خارجی به اتکای خود هما و نه تضمین دولت و بانک‌ها تأمین می‌شود.

فخریه کاشان گفت که ‌در این چهار سال هواپیماهای جدید وارد می‌شود و بر اساس برنامه‌ای که هما به شورای اقتصاد داده است بازپرداخت اقساط هواپیماهای جدید تأمین شده و تأمین پیش‌پرداخت‌ هواپیماهای بعدی انجام می‌شود.

بنا به گفته قائم‌مقام وزیر راه در امور بین‌الملل ‌اگر تأمین پیش‌پرداخت هواپیماهای بعدی به مشکل برخورد کند،امکان تأمین فاینانس خارجی وجود دارد.

فخریه کاشان گفت وامی که برای خرید ایرباس و بوئینگ در نظر گرفته شده است برای 85 درصد قیمت هواپیماها و 18 ساله است و این طولانی‌ترین تسهیلاتی است که بدون ضمانت دولت و ضمانت بانک‌ها و بدون اعتبارات اسنادی (LC) دریافت شده است. 

بنا به گفته وی ‌این پرداخت‌های نقدی در 4 قسط انجام می‌شود و قسط اول آن 227 میلیون دلار خواهد بود.

البته فخریه کاشان مدعی شده است که تقاضای زیادی برای فاینانس هواپیماها از سوی فاینانسرهای بین‌المللی داریم و برنامه‌ریزی کرده‌ایم برای فاینانس دیگر هواپیماها، از فروردین 96 مناقصه‌ای از سوی ایران‌ایر برای جذب فاینانسرهای جدید برگزار کنیم.

بنابراین گزارش در حالی این ارقام از سوی ایرلاین دولتی هما با حمایت دولت قرار است تأمین شود که به تازگی شرکت هواپیمایی آسمان هم به عنوان زیرمجموعه سازمان تأمین اجتماعی پیش‌قراردادی با بوئینگ برای خرید 30 فروند بوئینگ 737 (baby Boeing) در گام اول و 30 فروند دیگر در گام دوم منعقد کرده است.

شرکت هواپیمایی آسمان هم به عنوان ایرلاینی که از ترکیب چهار ایرلاین در گذشته، حاصل شده و وظیفه خدمت‌رسانی به مناطق محروم را هم در دستور کار دارد، به عنوان زیرمجموعه سازمان تأمین اجتماعی فعالیت می‌کند.

طبق قرارداد امضاء شده، هواپیماهای خریداری شده از سوی شرکت آسمان از خانواده بوئینگ 737 MAX است که از سال 2019 میلادی تحویل آنها آغاز می‌شود. تحویل این هواپیماها از سال 2019 میلادی آغاز و در سال اول 5 تا 10 فروند تحویل شرکت هواپیمایی آسمان خواهد شد. تحویل همه 60 فروند هواپیما تا سال 2027 میلادی ادامه دارد.

حال در این شرایط سهم ایرلاین‌‌های خصوصی از این دستاوردهای پسابرجامی مشخص نیست، در حالی که شرکت‌های خصوصی امکان و توانایی مالی خرید هواپیما ندارند و از سویی دریافت تسهیلات صندوق توسعه ملی هم برای آنها به دلیل شرایط سخت صندوق و نبود حمایت دولت، فعلاً اجرایی نشده است، مشخص نیست توسعه ناوگان آنها به چه طریق خواهد بود ضمن آنکه دولت و سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان حاکمیت صنعت حمل و نقل هوایی هم برنامه‌ای برای حمایت از این شرکت‌های خصوصی ندارند.

در این شرایط انتظار می‌رود با نوسازی ناوگان ایرلاین‌های دولتی و نیمه‌دولتی و بزرگ تر شدن آنها، محلی برای رقابت سالم صنعت در داخل وجود نداشته باشد و بازار حمل و نقل هوایی در آینده در انحصار دولتی‌‌ها قرار گیرد.

در این راستا می‌‌توان به واگذاری ایران‌ایر در فرابورس هم اشاره کرد که به دلیل نبود شفافیت مالی در اسناد، ارائه نشد و دولتی ماند و حال این ایرلاین دولتی در کنار دیگر نیمه‌دولتی‌‌ها در حال توسعه هستند و با این شرایط رکود در توسعه‌ ناوگان ایرلاین‌‌های خصوصی، به نظر نمی‌رسد بازار رقابتی صنعت حمل و نقل هوایی در داخل، در آینده‌ چندان مناسب باشد.

فارس

انتهای پیام/