افراد چپ دست و راست دست چه فرقی با هم دارند؟

گروه گوناگون «تیتریک»،،همه آدمهای دنیا با انواع تفاوت‌ها متولد می‌شوند اما جالب‌ترین فرق ۱۰درصد آدمهای دنیا با بقیه چپ دست بودن آنهاست. در مورد افراد چپ دست داستان و خرافه و باورهای زیادی وجود دارد. اما بد نیست بدانید اینها هیچ تفاوتی با بقیه افراد ندارند فقط ترجیح می‌دهند با دست چپ کار‌هایشان را انجام دهند.

چرا چپ دست می‌شوید
در قدیم باورهای غلطی در این مورد وجود داشت که خانواده‌ها بسیار با چپ دست شدن بچه‌ها مخالفت می‌کردند. اگر بچه‌ای تمایل داشت با دست چپ بنویسد یا کاری انجام دهد با هر روشی او را وادار به ترک این کار می‌کردند. در قدیم خیلی از بچه‌ها را با گذاشتن مداد لای انگشتان مجبور می‌کردند از دست راست استفاده کنند. این قضیه از ارتباط شیطان با دست چپ، تحویل کارنامه‌ اعمال بد به دست چپ در روز قیامت و تفکراتی شبیه این نشات گرفته بود.


افراد چپ دست در خانواده و اصل و نسبشان چپ دست‌های بیشتری داشته‌اند

اما این کار کم کم منسوخ شد و خانواده‌ها پی بردند چپ دست بودن نه تنها ننگ و عار نیست بلکه می‌تواند نشانه باهوش‌تر بودن بچه‌ها باشد. آن‌ها در دنیا متفاوتی زندگی می‌کنند که انتخاب خودشان نیست، آن‌ها با یک ژن به دنیا آمده‌اند که ناخود آگاه آنها را چپ دست کرده است. پس هیچ نقشی در این انتخاب ندارند. تحقیقات نشان داده تعامل پیچیده‌ای از ژن‌ها و طبیعت این مسئله را باعث می‌شود. البته که ژن‌های خاصی به نام «ژن‌های چپ دستی» هم پیدا نشده‌اند.

اما واقعیت این است که افراد چپ دست در خانواده و اصل و نسبشان چپ دست‌های بیشتری داشته‌اند. روان‌شناسان معتقدند که چپ دست‌ها بیشتر از راست دست‌ها توانایی دارند تا از هر دو سمت بدنشان استفاده کنند.به عبارت دیگر دو نیمکره مغز آن‌ها راحت‌تر از راست دست‌ها با هم ارتباط برقرار می‌کنند. یک تحقیق منتشر شده در مجله آمریکایی روان‌شناسی، نشان داد افراد چپ دست خلاق‌تر از افراد راست دست هستند.

همچنین افراد چپ دست دارای تفکر واگرای بهتری هستند یعنی توانایی ارائه راه حل‌های بهتر و بیشتری برای حل مسئله دارند. البته اگر پدر و مادر هر دو چپ دست باشند، نصف فرزندان آن‌ها هم احتمالا چپ دست خواهند بود. اگر پدر و مادر هر دو راست دست باشند فقط ۲ درصد فرزندانشان چپ دست خواهد بود. و البته تعداد مردان چپ‌دست بیشتر از زنان است.

تفاوت‌های فیزیولوژیکی
افراد چپ دست فقط از لحاظ دست غالبشان متفاوت نیستند. در مورد آن‌ها نظرات مختلفی وجود دارد که نشان می‌دهد آنها خیلی با راست دست‌ها فرق می‌کنند. چپ دست‌ها فقط۱۰ درصد کل دنیا را در بر گرفته‌اند اما در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های روانی قرار دارند. محققان می‌گویند در جامعه‌هایی که شیوع بیماری‌های عصبی و روانی خاص در آن‌ها بالا‌تر است، درصد چپ دست‌های جامعه نیز بالا‌تر بوده است.

چپ دستی به دلیل قدرت بیشتر نیمکره راست مغز است

مطالعات دیگری نشان داد که ۲۰ درصد افراد مبتلا به این بیماری‌ها از جمله افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و شیدایی، چپ دست بوده‌اند. چپ دستی به دلیل قدرت بیشتر نیمکره راست مغز است در حالی که در راست دست‌ها قدرت نیمکره چپ بیشتر است. به دلیل این تفاوت مغزی چپ دست‌ها باهوش‌تر و خلاق‌تر از راست دست‌ها هستند و این فکر از اینجا آمده که بسیاری از هنرمندان و نوابغ گذشته از دست چپ استفاده می‌کردند.

چپ دست‌ها در درک مسائل هندسی و فضایی و همینطور تصور ذهنی اشیاء بسیار قدرتمندند. این مهارت‌ها آنها را شطرنج باز یا معماران نخبه‌ای می‌کند. در میان افرادی که بازیکن بیسبال می‌شوند، بیشتر از ۲۵ درصد دست چپ را برای گرفتن توپ به هنگام بازی، انتخاب می‌کنند. در این میان مشخص است که مهارت بازیکنان چپ دست به مراتب بیشتر از راست دستها خواهد بود.

چپ دستها در بازی‌های تک نفره مثل تنیس و بوکس هم در مقابله با راست دستها برتری به نسبت بیشتری دارند. شمشیربازی، بوکس و خصوصا تنیس روی میز از دیگر بازیهای موفقیت آمیز برای چپ دستهاست. حریفانشان معمولا تجربه کافی در برابری با افراد چپ دست را ندارد و در عین حال بازیکنان چپ دست بیشتر با حریفان راست دست مسابقه می‌دهند و در این زمینه ماهرترند.

دانشمندان در تحقیقاتشان اعلام کردند شیوع اختلالات شنوایی، بیش فعالی و برخی اختلالات رفتاری خاص در چپ دستها بیشتر است. البته دلیل واقعی این مساله را هنوز نمی‌دانند، اما به نظر می‌رسد مغز این افراد پیچیدگی بیشتری نسبت به راست دست‌ها داشته باشد. هنر و خلاقیت چپ دست‌ها بالا‌تر از راست دستها است. آن‌ها جالب‌تر و پیچیده‌تر فکر می‌کنند و معمولا در یک گروه از دوستان، ایده‌های بهتری به سرشان می‌زند.


مک انرو اعجوبه تنیس چپ دست بود

بیشتر افراد برای انجام فعالیت‌هایشان، مثل صحبت کردن به نیمکره چپ مغز وابسته هستند. بیشتر راست دست‌ها در این گروه قرار دارند. اما حدود ۳۰ درصد چپ دستها برای بیشتر فعالیت‌ها به نیمکره راست مغز وابسته‌اند و در بقیه آنها در انجام فعالیت‌ها نیمی از مغز بر نیمی دیگر برتری ندارد. مطالعات نشان داده، وجود یک نیمکره مغزی غالب در انجام فعالیت‌های روزانه باعث افزایش کارایی فرد می‌شود و به همین خاطر است که خطر اختلالات یادگیری و ناهنجاری‌های روانی در چپ دستها بیشتر است.

اما از جهت سایر شرایط بالینی مطالعه‌های زیادی نشان داده‌اند که شیوع بیماری‌های نظیر آرتریت روماتوئید و زخم‌های گوارشی در جمعیت چپ دست‌ به طور قابل توجهی کمتر از راست دستها خواهد بود.

تحقیقی که در سال ۲۰۰۸ بر روی هزار و هفتصد زن سوئدی و کودکان پنج ساله‌شان انجام شد ثابت کرد، احتمال به دنیا آوردن نوزادی چپ دست یا نوزادی که بتواند از دو طرف مغزش استفاده کند، توسط مادرانی که در دوران بارداری خود شرایط استرس زای بیشتری را تجربه کرده‌اند، بسیار بیشتر است. این تحقیق در سال ۲۰۰۸ در نشریه روان‌شناسی و روان پزشکی کودکان در سوئد به چاپ رسیده است. افزایش سن مادر، احتمال تولد بچه چپ دست را بیشتر می‌کند. افراد چپ دست ۴ تا ۵ ماه دیر‌تر از افراد راست دست به بلوغ می‌رسند.

چپ دست‌ها قدرت بالاتری در شنیدن تغییرات ریز و ظریف صدا‌ها دارند. نیمکره‌های راست و چپ مغز هر کدام در درک و تحلیل برخی صداهای خاص قدرت دارند و چیزی که واضح است قدرت نیمکره راست مغز، یعنی نیمکره‌ای که چپ دستها بیشتر به کار می‌گیرند قدرت بیشتری در تحلیل و شناخت تغییرات ریز و دقیق در صدا‌ها دارد.


در کارتون سیمپسون‌ها، شخصتی به اسم ند فلاندرز فروشگاهی به نام «لفتوریوم» برای چپ‌دست‌ها راه‌اندازی می‌کند

خرافات و باور‌ها
برخی باورهای غلط و‌ گاه عجیب در مورد افراد چپ دست وجود دارد که دانستن آن‌ها خالی از لطف نیست.

از نظر تاریخی افراد چپ‌دست همیشه پایین‌تر از راست‌دستان قرار گرفته شده‌اند زیرا همواره این باور غلط وجود داشته که آن‌ها به‌دلیل ناتوانی در استفاده از دست راست، به سحر و جادو پناه می‌برند. دست دادن با دست چپ نوعی بی‌احترامی محسوب می‌شود. این باور از قرون وسطی به وجود آمده که می‌گفتند وقتی آدم‌ها از دست چپ برای شستشو در توالت استفاده می‌کنند، نباید با‌‌ همان دست با دیگران دست بدهند؛ بنابراین افراد چپ‌دست همواره باید یادشان باشد در مواجه با دیگران دست راست خود را جلو بیاورند.

کلمه بدخواه در زبان انگلیسی ریشه لاتینی دارد که معنای آن چپ می‌شود اما از زمان بسیار قدیم در کتاب‌های لغتنامه در کنار ریشه این کلمه از واژه‌های شیطان‌صفت یا بدشانس استفاده کرده‌اند؛ بنابراین این تفکر غلط از قدیم رایج شده که چپ‌دست‌ها بدخواه هستند.

یونانیان و رومیان باستان بر این باور بودند که تنها راه نجات از دست شیطان که او هم چپ‌دست بوده، این است که نشانه‌های عشق را در دست چپ بیندازیم. از آن زمان مرسوم شد که حلقه‌های عروسی در انگشت سوم دست چپ قرار بگیرند.

در کارتون سیمپسون‌ها، شخصتی به اسم ند فلاندرز فروشگاهی به نام «لفتوریوم» برای چپ‌دست‌ها راه‌اندازی می‌کند. به‌این‌ترتیب کودکان چپ‌دست از‌‌ همان ابتدا می‌دانند که برای زندگی در دنیای راست‌دست‌ها مشکل خواهد داشت. در بیسبال اصطلاحی به نام چپی وجود دارد که برای بازیکنان دست‌چپ استفاده می‌شود. این لقب بیشتر از اینکه به‌عنوان وجه تمایز آن‌ها از راست‌دست‌ها به کار رود، در مواقعی که اشتباهی در زمین می‌کنند استفاده می‌شود؛ درست ضربه بزن چپی.

در غرب ایالت ویرجینیا شهری به نام «Left Hand» وجود دارد اما متأسفانه نام این شهر از روی چپ‌دست‌ها انتخاب نشده و در حقیقت این شهر محدوده ثبت‌نشده‌ای در غرب ویرجینیاست که رودی از سمت چپ آن رد می‌شود.


لئوناردو داوینچی از چپ دستهای معروف دنیاست

روز جهانی چپ دست‌ها
اما چپ دست‌ها با همه مشکلاتی که در دنیای راست دست‌ها دارند بالاخره توانستند یک روز را در تاریخ به خودشان اختصاص دهند. در سال ۱۹۷۶ نام گذاری روز جهانی چپ دست‌ها برابر با ۱۳ اوت به تصویب رسید. دلیل نامگذاری این روز انتقاد از این است که تمامی ابزار‌ها و امکانات برای راست دست‌ها طراحی شده مثل صندلی‌های یک دسته، صندلی راننده در خودرو، میزهای پر کردن فرم در بانک‌ها و اداره‌ها، تیغه قیچی، چاقو. همیشه چپ دستها مجبور به استفاده از وسایل راست دستها هستند.

یکی دیگر از هدف‌های این روز مبارزه با باورهای خرافاتی درباره چپ دست‌هاست. آن‌ها در ذهنشان جهانی برای چپ دست را تصور می‌کنند، در حالی که جهان بیرونی برای راست دست‌ها ساخته شده است. در نتیجه ناچار هستند جهانی برای خود بسازند که هم برای چپ دست هاست و هم راست دستها.

به‌این‌ترتیب هر ساله به طراحان مختلف یادآوری می‌شود که در این دنیا به جز راست‌دست‌ها، افراد دیگری هم زندگی می‌کنند باید از دست چپ استفاده کنند. خبرنگار تلگراف می‌نویسد: «آن‌ها تنها یک روز در سال فرصت دارند به شما یادآوری کنند که با وجود تمام چالش‌ها ناچار به زندگی در دنیای راست‌دستها هستند؛ بنابراین به احترام دوستان چپ‌دست خود تنها یک دقیقه همه چیز را کنار بگذارید و به گرفتاری‌هایی که دوستان چپ‌دستتان در دنیای شما دارند، نگاهی بیندازند.»

افراد مشهور چپ دست
در گذشته و خیلی از جوامع چپ دستی نوعی ناهنجاری و عادت ناپسند به حسب آمد و معمولا سعی می‌کردند کودکان را به راست دستی عادت دهند اما گذشت زمان و صفحات تاریخ نشان داد چپ دست‌هایی در جهان بوده‌اند که به شهرت رسیده‌اند. برای مثال با چند نفر از آن‌ها آشنا شوید:

لئوناردو داوینچی، ناپلئون، ماهاتما گاندی، مدیر شرکت IBM، جولیا رابرتز، جان اف کندی، جیم کری، بوش پدر، باراک اوباما، بوروس ویلیس، آنجلینا جولی، بیل گیتس، انیشتین، چارلی چاپلین، ارسطو، افلاطون، بتهون، فریدریش نیچه، ماری کوری، استیو مک کوئین، نیکول کیدمن، اسحاق نیوتن، پیکاسو، ویلیام شکسپیر، آمیتاب باچان، دیگو مارادونا، مک انرو اعجوبه تنیس، و حتی حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان.