هفت در مقابل دوازده، ایران و آمریکا در افقی هسته ای

گروه بین الملل تیتریک،درحالی مذاکرات ایران و چهار به علاوه یک دیروز در وین پی گرفته شد که نماینده ایران در این نشست اعلام کرد اروپا ما را به ماندن در توافق هسته ای مطمئن تر کرد. البته این در شرایطی است که پیش از این ماکرون اعلام داشته بود بر سر ایران وارد جنگ تجاری با آمریکا نمی شویم و همین طور اخیرا اعلام کرده است که شرکت های فرانسوی خود، باید درباره عواقب تجدید قرارداد با ایران تصمیم گیری کنند.

اگر چه جزئیاتی از آنچه در جلسه دیروز وین گذشت رسانه ای نشد اما آنچه مسلم است اینکه ایران در شرایط جدید در واقع چیزی برای از دست دادن ندارد و به همین خاطر مصمم تر از هر زمان آمادگی هضم شرایط جدید و حضور در دنیای پس از توافق هسته ای را دارد، چرا که حقیقت موضوع آن است که ایران علی رغم پایبندی به توافق هسته ای _به شهادت 11 گزارش آژانس بین المللی اتمی_ از شر کلیه تحریم ها چنان که وعده داده شده بود خلاصی نیافت و در عین حال در شرایطی که به کلیه تعهدات خود عمل کرد همواره با زیاده طلبی آمریکا و اخیرا اروپا در باب توسعه برجام به مسایل موشکی و حضور منطقه مواجه شد.

در مقابل امریکا با اعلام ۱۲شرط به نطر می رسد بر این اعتقاد است که تهدیداتش به تحریم موثر واقع شود و ایران را بر سر میز مذاکره جدیدی با هدف توسعه توافق هسته ای بامحوریت خالی کردن دستان ایران از اسباب پیشرفت از یک سو و خلع اقتدار جمهوری اسلامی از دیگر سو بنشاند. اینکه کدام یک از دو نگاه آینده را رقم خواهد زد محتاج گذر زمانی نچندان زیاد است اما توجه به چند نکته می تواند دورنمایی از این آینده نه چندان دور بدست دهد.

اولین نکته آنکه هم اروپا و هم آمریکا تجربه بدعهدی های سال های گذشته با ایران را دارند بدعهدی هایی که نتیجه آن حصول غنی سازی 20 درصد شد و به حضور ایران در جمع معدود کشورهای هسته ای جهان و پذیرش و رسمیت یافتن حق غنی سازی اورانیوم برای ایرانیان انجامید بنابراین تکرار بدعهدی یاعدم تلاش اروپاییان برای نجات توافق هسته ای با تکرار تجربه ایرانیان و البته در حجم و سطحی جدی تر مترادف خواهد بود.

دومین نکته اینکه سناریوی پیش رو و به اصطلاح پلان B جمهوری اسلامی برای روزگار ناتوانی اروپا در نجات توافق هسته ای کاملا روشن و عملیاتی است. خواست های ایران کاملا شفاف است و تجربه نیز نشان داده است ایران به آنچه می گوید هم وفادار است و هم ایستادگی ایرانیان وضع را عموما به نفع ایشان تغییر داده است و تهدیدات را به فرصت هایی طلایی تبدیل کرده است در مقابل تکلیف تحریم های امریکایی هم کاملا روشن و میزان اثرگذاری این مکانیسم ۴۰ ساله در انواع و اقسامش علیه جمهوری اسلامی کاملا مشخص است.

سومین نکته آنکه ناتوانی اروپاییان در تحقق خواست های ایران یعنی بازگشت سریع ایران به شرایط پیش از توافق با اراده ای مستحکم تر از پیش و دستاوردهایی به مراتب برجسته تر از گذشته و عدم تحقق شروط آمریکا یعنی تشدید تحریم هایی که شدیدترین نوع آن یعنی تحریم های فلج کننده را ایران پیشتر تحمل کرده و البته در سایه همان تحریم ها بزرگترین دستاوردها را بدست آورده است. برخی اخبار حکایت از آن دارد که اروپاییان هم زمان با تلاش برای متقاعد کردن ایران به ترامپ وعده هایی مبنی بر اصلاح توافق هسته ای انچنان که او طلب کرده است داده اند این در حالی است که ایران مصر است که آزموده را دوباره نیازماید.

ابورضا صالح - العالم