چرا خاشقجی تا این اندازه خبرساز شد؟

جمال خاشقجی نه یک شخصیتِ شناخته‌شده بود و نه به معنای متعارفِ کلمه یک روزنامه‌نگار، اما ظرف مدت کوتاهی موضوع ناپدید شدن او به داغ‌ترین سوژه خبری جهان تبدیل شد. این پوشش رسانه‌ای گسترده تا جایی ادامه یافت که پاسخگویی عربستان در این خصوص را به یک مطالبه جهانی تبدیل کرد و ریاض سرانجام مجبور شد برای آرام کردن افکار عمومی جهان و البته در قالب سناریویی هماهنگ‌شده با آمریکا، قتل خاشقجی را گردن بگیرد.

البته در این میان، استراتژی آنکارا در درز قطره‌چکانی اطلاعات به رسانه‌ها برای تشنه نگه داشتن افکار عمومی نیز در جریان‌ساز شدن این پرونده بی‌تاثیر نبود اما رسانه‌های ترکیه‌ای به خودی خود نیز توانستند با پوشش گسترده و لحظه به لحظه جزئیات این حادثه، موضوع ناپدید شدن خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول را به خبر اول جهان تبدیل کنند.

جستجو در رسانه‌های خبری ترکیه نشان می‌دهد تنها در پایگاه اینترنتی سه روزنامه «دیلی صباح»، «ینی شفق» و «حریت» از روز اول مفقود شدن خاشقجی تا لحظه تنظیم این مطلب، یعنی در طول ۲۷ روز گذشته بیش از دو هزار عنوان خبر و گزارش خبری در این باره منتشر شده که میانگین ۸۰ خبر در روز را نشان می‌دهد و البته این آمار بدون احتساب اخبار و تحلیل‌هایی است که از سایر رسانه‌ها و شبکه‌های مختلف تلویزیونی این کشور پخش شده است.

جریان رسانه‌ای بزرگی که در پی ناپدید شدن خاشقجی از سوی رسانه‌های ترکیه‌ای به راه افتاد، در ادامه با همصدایی بسیاری از رسانه‌های جهان و به ویژه‌ آنهایی که منتقد سیاست‌های ترامپ و عربستان بودند، فشار رسانه‌ای سنگینی را ایجاد کرد که بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی و سران کشورهای اروپایی و آمریکاییِ همپیمان با عربستان را نیز به واکنش واداشت و حتی باعث تحریم و خالی ماندن صندلی‌ها در کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض شد.

نگاهی اجمالی به عملکرد رسانه‌های خبری معروف جهان در طول یکماه گذشته، حجم عظیم اخبار و گزارش‌هایی که درباره خاشقجی در این رسانه‌ها منعکس شده را به خوبی نشان می‌دهد. رویترز از ابتدای ناپدید شدن روزنامه‌نگار سعودی مجموعا ۹۲۶ و به طور میانگین، روزانه ۳۷ عنوان خبر در این باره منتشر کرده است. این آمار در رابطه با سایر رسانه‌های بین‌المللی از جمله بی‌بی‌سی، واشنگتن‌پست، نیویورک‌تایمز، سی‌ان‌ان و الجزیره نیز کم و بیش یکسان است.

در این میان، عطش افشای حقیقت نزد برخی از این رسانه‌ها از جمله آسوشیتدپرس و الجزیره انگلیسی به حدی بود که با اعزام خبرنگار و دوربین به استانبول و پوشش زنده اتفاقات در اطراف کنسولگری عربستان، جریان رسانه‌ای را در دست گرفته و به جای بازتاب اخبار رسانه‌های ترکیه‌ای، خود به منبع اصلی اخبار این جنایت تبدیل شدند. به عنوان نمونه، ورود چند نظافتچی به داخل کنسولگری عربستان در استانبول ساعاتی پیش از ورود تیم تحقیقاتی ترکیه، اتفاق بحث‌برانگیزی بود که برای اولین بار از دریچه دوربین آسوشیتدپرس به جهان مخابره شد.

در بابِ دلایل جهانی شدن موضوع خاشقجی نیز تحلیل‌های زیادی از سوی کارشناسان ارائه شده است. برخی، مکان ارتکاب این جنایت (کنسولگری عربستان) و جزئیات وحشتناک و تکان‌دهنده‌ای که از نحوه کشته شدن او منتشر شده را دلیل خبرساز شدن آن عنوان کرده‌اند. عده‌ای دیگر معتقدند آنچه باعث تشویق رسانه‌ها برای پرداختن به این موضوع شده، حمایت بی‌قید و شرط ترامپ از ریاض و استاندارد دوگانه‌ او در قبال حقوق بشر است و برخی دیگر نیز ماهیت حکومت عربستان و سرکوب گسترده منتقدان در این کشور بویژه پس از قدرت گرفتن محمدبن‌سلمان را دلیل اصلی پیگیری این پرونده از سوی رسانه‌ها می‌دانند.

اما دلیل جهانی شدن پرونده خاشقجی هر چه بود، فشار رسانه‌ای آن به اندازه‌ای سنگین بود که عربستان را پس از دروغ‌های بی‌شماری که در رابطه با مفقود شدن او به خورد مردم جهان داد، سرانجام پس از ۱۸ روز مجبور به اعتراف کرد. البته این موج خبری سنگین هنوز پایان نیافته و به نظر تا زمانی که ریاض به پرسش‌های بی‌پاسخ‌مانده این جنایت درباره هویت عاملان و آمران آن و سرنوشت جسد خاشقجی، پاسخ ندهد همچنان ادامه خواهد داشت.

باشگاه خبرنگاران

انتهای پیام/