در کدام بیماری‌ها سلول‌های بنیادی خونِ محیطی نگهداری می‌شود؟

در این بین بانک سلول‌های بنیادیِ خونِ محیطیِ پژوهشگاه رویان از جمله بخش‌های این مجموعه است که به منظور خدمت رسانی به افراد مبتلا به بیماری‌های مولتیپل میلوما، لنفوم هوچکین، لنفوم نان هوچکین، آنمی آپلاستیک، لوسمی حاد لنفوئیدی، آنمی سلول داسی شکل و ... ایجاد شده است و در آن سلول‌هایی مختلف از جمله گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها و سلول‌های پیش‌ساز خون‌ساز وجود دارند.

مرتضی ضرابی مدیرعامل شرکت فناوری بن‌یاخته‌های رویان گفت: سیستم ایمنی بدن وظیفۀ مبارزه با عفونت‌ و دیگر بیماری‌ها را بر عهده دارد و لنفوسیت‌ها  نوعی از گلبول‌های سفید خون هستند که در میان سلول‌های این حوزه حضور دارند، در این بین لنفوم هوچکین، نوعی سرطانی در میان سلول‌های ایمنی بدن است که  در اثر غیرطبیعی شدن یک لنفوسیت (معمولاً از نوع سلول B) رخ می‌دهد.

ضرابی بیان کرد: این سلول غیرطبیعی سلول رید - اشتنبرگ نام دارد؛ سلول رید - اشتنبرگ سلول بزرگ 2 یا چند هسته‌ایی است که هر هسته آن  هستکی بسیار بزرگ دارد؛ این سلول برای تکثیر، شروع به تقسیم شدن کرده و سلول‌های جدید  به نوبۀ خود دوباره و چندباره تقسیم می‌شوند و سلول‌های غیرطبیعی بیشتر را ایجاد می‌کنند.

وی ادامه داد: این سلول‌های غیرطبیعی در زمان مقرر از بین نرفته و از بدن در برابر عفونت‌ها یا دیگر بیماری‌ها محافظت نمی‌کنند، در نتیجه افزایش تدریجی سلول‌های اضافی، موجب تشکیل توده‌ای بافتی به نام غده یا تومور در سیستم لنفاوی خواهد شد.

لنفوم غیرهوچکین؛ سرطانی که سلول‌های سیستم لنفاوی را درگیر می‌کند

مدیرعامل شرکت فناوری بن‌یاخته‌های رویان افزود: لنفوم به 2 نوع تقسیم‌ می‌شود؛ لنفوم هوچکین و غیر هوچکین (که شامل انواع متفاوتی از لنفوم می‌شود). لنفوم غیرهوچکین، سرطانی است که سلول‌های سیستم لنفاوی را درگیر می‌کند، در این بین باید دانست دقیقا به چه نوع لنفومی مبتلا هستیم زیرا نحوه درمان و چشم انداز برای انواع مختلف لنفوم متفاوت خواهد بود.

تالاسمی چیست؟

وی افزود: تالاسمی یکی از بیماری‌های ژنتیکی است که نتیجه یک نوع کم خونی است،‌ اختلالی که از طفولیت آغاز شده و تا پایان عمر طول خواهد کشید. در اثر تالاسمی هموگلوبین ساختار طبیعی خود را از دست داده و پدیده تولید هموگلوبین غیر مؤثر در بدن ایجاد می‌شود،‌ هموگلوبین جزء انتقال دهنده اکسیژن در سلول‌های قرمز خونی است و در این حالت هموگلوبین معیوب قادر به اکسیژن رسانی مطلوب به اعضا بدن نخواهد بود.

مدیرعامل شرکت فناوری بن‌یاخته‌های رویان بیان کرد: هموگلوبین از 2 بخش هِم و 2 پروتئین زنجیری مختلف به نام آلفا و بتا تشکیل شده است؛ در تالاسمی باوجود اینکه زنجیره‌های گلوبین ساختاری نرمال دارند اما به میزانی کم تولید شده و در نتیجه سلول‌های خونی بطور کامل شکل نگرفته و توانایی انتقال اکسیژن کافی وجود نخواهد داشت.

وی گفت: هر چند تالاسمی اختلالی منفرد نیست، اما گروهی از اختلالات مشابه بدن انسان را درگیر کرده و در این بین درک تفاوت بین گونه‌های مختلف تالاسمی مهم است.

مدیرعامل شرکت فناوری بن‌یاخته‌های رویان اظهار کرد: نوروبلاستوما نوعی بیماری نادر است که در آن تومور توپری توسط سلول‌های عصبی خاصی به نام نوروبلاست‌ها تشکیل می‌شود؛ در حالت سلول‌های نابالغ رشد کرده، بالغ شده و تبدیل به سلول‌های عصبی طبیعی می‌شوند اما در نوروبلاستوما سلول‌ها تبدیل به سلول‌های سرطانی می‌شوند.

نوروبلاستوما چگونه ایجاد می‌شود؟

ضرابی گفت: نوروبلاستوما معمولاً در بافت غدد فوق کلیوی یعنی غدد مثلثی شکل بالای کلیه‌ها شروع می‌شوند؛ این غدد هورمون‌های مسئول کنترل ضربان قلب، فشار خون و کارکرد‌های مهم دیگر را ترشح می‌کنند، نوروبلاستوما مانند دیگر سرطان‌ها در بخش‌هایی مانند گره‌های لنفاوی، پوست، کبد و استخوان‌ها پخش می‌شود.

آنمی آپلاستیک؛ نوعی کم خونی خطرناک

وی درباره آنمی آپلاستیک، گفت: سلول‌های خونی از سلول‌های دودمانی موجود در مغز استخوان مشتق می‌شوند و این کم خونی نوعی اختلال اکتسابی نادر است که در آن مغز استخوان قادر نخواهد بود به اندازه کافی سلول‌های جدید خونی تولید کند؛ در کم خونی آپلاستیک تولید سلول‌های خونی توسط سلول‌های دودمانی کاهش می‌یابد و این امر منجر به فقدان گلبول‌های قرمز (آنمی) گلبول‌های سفید  و پلاکت‌ها می‌شود.

مدیرعامل شرکت فناوری بن‌یاخته‌های رویان بیان کرد: ژرم سل تومور، زائده‌های به وجود آمده از سلول‌های تولید مثل هستند؛ تومور‌ها ممکن است سرطانی یا غیر سرطانی باشند، اکثر تومور‌های سلول‌زایا همچون سرطان بیضه در مردان و یا سرطان تخمدان در زنان سرطانی هستند و برخی ژرم سل تومور‌ها در مناطقی دیگر بدن همچون شکم، مغز و قفسه سینه  رخ می‌دهند.

ضرابی گفت: تومور‌های سلول زایا که در مناطقی دیگر غیر از بیضه‌ها و تخمدان رخ می‌دهند (ژرم سل تومور اکستراگونادال) بسیار نادر هستند؛ در این بین ژرم سل تومور‌ها به درمان‌های موجود پاسخ می‌دهند و بسیاری از آن‌ها درمان می‌شوند، حتی اگر در مراحل آخر تشخیص داده شوند.

کم‌خونی فانکونی؛ اختلال اتوزوم مغلوب

وی درباره کم‌خونی فانکونی، گفت: کم خونی فانکونی نوعی کم خونی آپلاستیک ارثی است و نوعی اختلال اتوزوم مغلوب است که اغلب بیش از یکی از افراد خانواده به این اختلال مبتلا می‌شوند. پان سایتوپنی یا کاهش همه سلول‌های رده‌های خونی شامل گلبول قرمز، پلاکت‌ها وگلبول‌های سفید بعد از دوران نوزادی و مخصوصا در سن ٨ سالگی به صورت واضح ظاهر می‌شود.

مدیرعامل شرکت فناوری بن‌یاخته‌های رویان ادامه داد: سایر آنومالی‌های تکاملی از قبیل هیپیر پیگماسیون، قد کوتاه، هیپو گنادیسم، بد شکل‌گیری اندام‌های انتهایی بدن (انگشتان شست و استخوان رادیوس) میکروسفالی و بد شکل‌گیری در سایر اعضای بدن مانند قلب و کلیه وجود دارد.

ضرابی بیان کرد: سارکوم یوئینگ توموری سرطانی است؛ این نوع سرطان از بافتی به نام بافت همبند نشات می‌گیرد از این رو در هر نقطه از بدن که بافت همبند وجود داشته باشد، احتمال وجود سارکوم یوئینگ نیز وجود دارد؛ در بافت‌هایی مانند بافت استخوان، ماهیچه یا حتی چربی که بافت همبند دارند، درگیر این اختلال شده و این تومور در هر استخوانی می‌تواند بروز کند اما بیشتر در لگن، ران و ساق شایع و سن شیوع آن نوجوانی و جوانی است.

وی گفت: لوسمی حاد لنفوبلاستی نوعی بدخیمی خونی ناشی از تکثیر و تجمع پیش ساز‌های لنفوئیدی در مغز استخوان و دیگر بافت‌هاست که معمولا با درگیری سلول‌های لنفوبلاستی B همراه است؛ این بیماری در کودکان و بزرگسالان دیده می‌شود و بیشترین شیوع آن در بین کودکان ٢ تا ٥ سال است.

مدیرعامل شرکت فناوری بن‌یاخته‌های رویان یادآوری کرد: شروع بالینی ALL در اکثر موارد ناگهانی و حاد است؛ اکثر مبتلایان علائم بالینی این بیماری را تنها چند هفته قبل از مراجعه به پزشک تجربه کرده‌اند، شایع‌ترین علائم بالینی شامل تب، خستگی، بی حالی، درد مفاصل و افزایش خونریزی است.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان

انتهای پیام/