پنجشنبه ۲۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 May 16
آیا روغن كوسه، صابون خرچنگ و روغن الاغ موثرند؟
بعضي از اين محصولات به صورتي تبليغ مي شوند كه انگار مي توانند به تنهايي انواع و اقسام بيماري ها و مشكلات را درمان كنند.
گروه بهداشت و درمان «تیتریک» ؛در گذشته حكيمان و طبيبان ايراني مانند ابن سينا از انواع و اقسام مواد طبيعي مانند روغن هاي گياهي، حيواني و عصاره گياهان مختلف براي درمان بيماران خود ياري مي گرفتند و بسياري از آنها را با همين محصولات درمان مي كردند.
امروز نيز طب سنتي يكي از كاربردي ترين روش هاي درماني است و تا حد قابل توجهي موثر عمل كرده ولي متاسفانه بعضي از افراد سودجو با استفاده از از نام اين طب محصولاتي را وارد بازار مي كنند كه پايه و اساس درستي نداشته و مورد تاييد نيستند. جالب اينكه بعضي از اين محصولات به صورتي تبليغ مي شوند كه انگار مي توانند به تنهايي انواع و اقسام بيماري ها و مشكلات را درمان كنند.
روغن كوسه، صابون خرچنگ، روغن الاغ و عصاره جلبك دريايي از اين قبيل محصولات هستند. تشخيص اينكه كدام محصول، واقعي و كدام محصول، دروغين و تبليغاتي است، آسان نيست اما توضيح هاي دكتر محمدحسين صالحي سورمقي، داروساز و متخصص داروهاي گياهي مي تواند تا حد زيادي راهگشا باشد.
۱. روغن جگر كوسه
ادعاي توليدكنندگان: ماسك لايه بردار، رفع كبودي چشم، تسكين دردهاي عضلاني، رفع اگزما، سرفه و سرماخوردگي، كرم دور چشم و رفع سوختگي هاي پوستي
پاسخ متخصص: يك سري از ماهي ها تنها در درياي شمال (كشورهاي اسكانديناوي و انگليس) زيست مي كنند و در كشور ما، درياي خزر و خليج فارس يافت نمي شوند. اين نوع ماهي ها انواع مختلفي دارند كه معروف ترين شان ماهي كود، هايپوت و كوسه است.
از آنجا كه كبد اين ماهي ها خيلي چرب است و خواصي دارند كه در ماهي هاي ديگر يافت نمي شوند، فوق العاده با ارزش هستند. روغن اين ماهي ها را با استفاده از دستگاه هاي خاصي گرفته و پس از تصفيه به فروش مي رسانند. اين روغن تقريباً زرد رنگ است و بوي شديدي دارد و از دو نظر اهميت دارد:
ـ منبع غني ويتامين A و D است چون در اين كشورها به دليل كمبود نور آفتاب بيماري راشيتيسم در بين كودكان شيوع بيشتري دارد،اثر بخشي مصرف اين روغن ها در اثر مطالعه هاي رسمي و تجربي اثبات شده و اين كمبود را جبران كرده است. در گذشته اين روغن را با كنستانتره مخلوط مي كردند تا بوي بد آن كمتر احساس شود ولي امروز با رشد فناوري اين روغن ها را در كپسول هايي قرار مي دهند كه مطلقاً بويي از آنها استشمام نمي شود.
ـ اين روغن حاوي مقادير زيادي امگا است. امگا۳، ۶ و ۹ تركيباتي از اسيدهاي چرب ضروري براي بدن هستند كه مهمترين آنها امگا۳ است. در منابع طبيعي، امگا۳ وجود دارد ولي زياد نيست و تنها در روغن كتان و روغن كوسه به وفور وجود دارد؛ متاسفانه ماهي هايي كه در درياي شمال امگا۳ ندارند. قابل ذكر است كه روغن جگر كوسه و انواع ماهي ها تنها مصرف خوراكي دارد و به عنوان مكمل دارويي توليد مي شود و به دليل بوي نامطبوعي كه دارد در محصولات آرايشي و بهداشتي كاربرد ندارد و عموماً استفاده نمي شود.
اگرچه افراد محلي در بعضي از نقاط كشور كه محل رشد كوسه ها است، مانند قشم، از اين روغن براي نرمي پوست و رفع دردهاي عضلاني استفاده مي كنند ولي تاثير اين روغن از نظر علمي اثبات نشده است.
۲. صابون خرچنگ، روغن الاغ و روغن مار
ادعاي توليدكنندگان: صابون خرچنگ (درمان كك و مك، لك، جوش و روشن كننده)؛ روغن الاغ (دردهاي روماتيسمي، ضرب خوردگي، روشن كننده پوست و شكستگي)؛ روغن مار (درمان ورم مفاصل، افسردگي، ريزش مو، بيماري هاي قلبي و شوره سر)
پاسخ متخصص: نمي توان گفت تركيبات موجود در اين محصولات كاربرد درماني دارند. در واقع به دليل كمبود، اين محصولات مورد توجه قرار مي گيرند و توليدكنندگان خواصي براي آنها مطرح مي كنند كه هيچ پايه علمي نداشته و اثبات نشده است.
شايد در محلي اين محصولات توسط ساكنان امتحان و تجربه شده و دهان به دهان گشته باشد ولي در ۸۰ درصد موارد نمي توان به آنها اعتماد كرد. علاوه بر اينكه بيشتر اين محصولات تقلبي است و نمونه واقعي آن، چچيزي كه تبليغ مي شود نيست؛ براي مثال روغني كه خريداري مي شود در واقع روغن مار و يا عصاره خرچنگ نيست و تنها راه كسب اطمينان انجام آزمايش هاي آزمايشگاهي است. با اين حساب، تنها محصولي معتبر است كه مورد تاييد وزارت بهداشت است و شرايط لازم را دارد. در حال حاضر هيچ شركت معتبري اين گونه محصولات را توليد نمي كند و بيشتر آنها در مراكز محلي و كارخانه هاي نامعتبر به فروش مي رسند.
در بعضي از شهرهاي ايران محصولاتي عرضه مي شوند كه ممكن است پروانه وزارت بهداشت را نداشته باشند و بعضي از آنها تنها حاوي شماره نامه اي هستند كه هيچ ارزش قانوني ندارد. بنابراين نبايد تنها به دليل اينكه محصولي در بسته بندي زيبا قرار دارد و شماره اي روي آن درج شده به آن اعتماد كرد. تنها راه شناسايي محصول اصل و كاربردي، خريد آن از كارخانه هاي معتبر و اطمينان از وجود پروانه ساخت روي آن است. بيشتر اين نوع محصولات تقلبي از كشورهاي حوزه خليج فارس و افغانستان و هندوستان وارد كشور مي شوند و دسته اي ديگر در داخل كشور توليد و به صورت قاچاق توزيع مي شوند. ساخت قوطي و برچسب تقلبي هم كار ساده اي است كه متقلبان انجام مي دهند.
محصولات غير واقعي
شايد بعضي ها گمان كنند محصولات بهداشتي كه ادعاي طبيعي بودن تركيبات شان را دارند هيچ گونه عارضه اي ندارند و حداقل اگر فايده ندارند ضرري هم ندارند؛ در حالي كه دكتر سيد جمال سعيدواقفي، داروساز نظر ديگري دارد: «بيشتر محصولات اين چنيني از كشورهاي عربي وارد كشور مي شوند و هيچ تاييديه رسمي ندارند. از گذشته همه روغن هاي مختلفي، مانند روغن ببر مدعي رفع دردهاي عضلاني بودند. در حاليكه اين روغن تنها داراي تركيبات شيميايي بود و تنها به اسم روغن ببر فروخته مي شد كه مسلماً مورد تاييد وزارت بهداشت نبود. در حال حاضر هم انواع ديگر اين روغن ها به نام روغن كوسه، الاغ و... مورد تاييد نيستند و فاقد برچسب وزارت بهداشت هستند.
مصرف اين روغن ها شايد ضرر چنداني به فرد نرساند ولي بعضي از محصولات مانند صابون خرچنگ و يا كرم هايي كه روي پوست صورت استفاده مي شوند، مي توانند به شدت خطرآفرين باشند.
معمولاً اين محصولات حاوي مواد شيميايي هستند كه روي جعبه شان قيد نمي شود و فرد گمان مي كند محصولي كاملاً طبيعي خريداري كرده؛ در حاليكه چنين نيست؛ براي مثال صابون خرچنگي كه مدعي روشن كنندگي پوست است، حاوي مقاديري هيدروكينون است كه به صورت غيرمجاز و زياد از حد وارد تركيب شده و در دفعه هاي اول مصرف فرد گمان مي كند پوستش روشن تر شده ولي عوارض به تدريج نشان داده مي شوند و به پوست آسيب مي رسانند؛ بنابراين اگر محصولي فاقد برچسب وزارت بهداشت است توصيه مي شود از خريد آن خودداري كنيد.
+ روغن هاي خوب
بسياري از روغن ها در تغذيه استفاده مي شوند ولي يك سري از آنها علاوه بر نقش تغذيه اي خاصيت دارويي نيز دارند. از اين نوع روغن ها مي توان به روغن كاكائو، روغن نارگيل، روغن لانولين (پشم گوسفند و حيوانات) و روغن زيتون و بادام اشاره كرد. توصيه مي شود به جاي مصرف محصولات عجيب و غريب از فوايد اين روغن هاي مفيد و اثبات شده بهره ببريد.
محصولات قابل اعتماد
روغن كاكائو
پس از شكافتن ميوه كاكائو و بيرون آوردن تخم ها، آنها را حرارت مي دهند و پودر مي كنند. پودر به دست آمده حاوي ۳۰ درصد روغن است، اين روغن را گرفته و پودر را براي مصارف خوراكي به فروش مي رسانند. روغن كاكائو بر خلاف ساير روغن هاي گياهي جامد است و به دليل رنگ زردش به كره كاكادو هم معروف است. روغن كاكائو در دماي ۳۷ درجه همانند دماي بدن انسان آب مي شود؛ بنابراين به عنوان ماده عامل در تمام شياف هاي دنيا به كار مي رود و چون خوراكي و ضد حساسيت است در تركيبات كرم ها و پمادهاي آرايشي به عنوان نرم كننده به كار مي رود.
روغن نارگيل
نارگيل در كشورهاي جنوب آسيا و هندوستان كاشت مي شود. اين ميوه ۳۵ درصد روغن و بو و طعم ملايم دارد. علاوه بر مصرف خوراكي در صنايع آرايشي و بهداشتي هم به كار مي رود. همچنين در كشورهاي هند و تايلند براي تقويت مو و رشد آن مصرف مي شود، هر چند كه اين خاصيت از نظر علمي اثبات نشده است. اين محصول نرم كننده خوبي است و در بسياري از كرم هاي آرايشي استفاده مي شود.
روغن لانولين
پشم گوسفند و بعضي از حيوانات درصدي روغن دارد كه روغن خوبي است و به نام لانولين معروف است. لانولين جزو روغن هاي جامد و كرم رنگ است. اين روغن در داروسازي و توليد محصولات آرايشي و بهداشتي كاربرد دارد و براي تهيه پمادها و انواع كرم هاي جامد مصرف مي شود و نرم كننده خوبي است. تنها عيب اين روغن حساسيت از بودنش براي بعضي از افراد است. بنابراين توصيه مي شود افراد پيش از مصرف فراورده هاي حاوي لانولين آن را آزمايش كنند تا در صورت بروز حساسيت از مصرف آن خودداري شود.
روغن زيتون
روغن زيتون يكي از پرمصرف ترين روغن ها و باارزش ترين آنهاست كه در صنايع آرايشي و بهداشتي نيز كاربرد دارد. در سرما به تدريج شروع به جامد شدن مي كند كه اين نشان از خرابي آن نيست كه در دو نوع بي بو و بودار وجود دارد و از نظر خواص هيچ يك بر ديگري برتري ندارد. معمولاً در محصولات آرايشي و بهداشتي از نوع بي بوي آن استفاده مي كنند. اين روغن، به دليل وجود اسيدهاي چرب ضروري براي بدن مفيد است.
از حدود سه دهه مشخص شد كه اين روغن كمك زيادي به مشكلات قلب و عروق مي كند و كلسترول را پايين مي آورد. اين روغن مناسب سرخ كردن نيست زيرا در اين حالت مواد مضري در آن تشكيل مي شود كه سلامتي فرد را به خطر مي اندازد. روغن زيتون نرم كننده خوبي است و در بيشتر كرم ها استفاده مي شود و براي كاهش دردهاي موضعي موثر عمل مي كند. اغلب از سوختگي هاي شديد در كنار دريا جلوگيري مي كند زيرا تاثيرهاي ضد اشعه دارد.
روغن بادام تلخ و شيرين
نوع شيرين اين روغن خوراكي است ولي نوع تلخ آن به دليل وجود تركيبات سيانور خوراكي نيست. اين روغن، نرم كننده اي خوب و ضد يبوست است. روغن تلخ را بيشتر در مصارف دارويي به كار مي برند و در محصولات آرايشي و بهداشتي استفاده مي كنند. عده اي معتقد هستند كه اين روغن باعث پرپشت شدن موي مژه ها و ابروها مي شود كه البته هنوز از نظر علمي اثبات نشده است.
عصاره جلبك دريايي
شايد شما هم با تبليغات مختلف درباره جلبك دريايي مواجه شده باشيد؛ كرم مغذي جلبك، صابون عصاره جلبك، قرص و كپسول هاي تقويتي جلبك دريايي. تمام اين محصولات مدعي وجود اين عصاره معجزه گر در تركيبات خود هستند ولي به راستي اين ادعا تا چه حد صحيح است. اين جلبك ها بسيار مغذي و مفيد هستند و خصوصيات متفاوتي نسبت به گياهان روي زمين دارند و اين هم به دليل شرايط خاص رشد و نمو آنهاست.
اين جلبك ها در انواع مختلفي يافت مي شوند؛ جلبك قهوه اي، قرمز و سبز كه هر يك در شرايط خاص و عمق خاصي از دريا رشد مي كند و بيشترين انتشار مربوط به جلبك هاي سبز است و استخراج آنها كاري سخت و به عبارتي غير ممكن است. به دليل خواص بي شمار آنها و مصارف زيادشان مدت هاست بعضي از كشورها مانند ژاپن آنها را به صورت مصنوعي كشت مي كنند. در درياهاي اطراف اين كشورها آزمايشگاهي كنار ساحل تشكيل داده و نشاي اين جلبك ها را كشت مي دهند.
پس از رشد، اين جلبك ها را جمع آوري مي كنند و با دستگاه هاي خاص بلافاصله خشك و بسته بندي كرده به كشورهاي مختلف صادر مي كنند. اين جلبك ها در انواع غذاهاي اين كشورها استفاده مي شود و منبع با ارزش ژلاتين است كه هم در صنعت خوراكي كاربرد دارد و هم در مصارف دارويي. بعضي از جلبك ها حاوي يد هستند و املاح دريايي با ارزشي دارند و به دليل كمبود يد در دنيا بسيار با ارزش هستند. با توجه به وجود ويتامين ها و املاح مفيد در تركيبات اين جلبك ها مي توان به بعضي از ادعاهاي توليدكنندگان محصولات اين جلبك ها اطمينان پيدا كرد؛ البته تنها محصولاتي كه حاوي برچسب تاييديه وزارت بهداشت هستند و توسط كارخانه هاي معتبر توليد مي شوند.
منبع: افکارنیوز
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
