مصون ماندن از معضلات اجتماعیِ آینده درگرو سپری کردن موفقیت آمیز دوران نوجوانی است/ از بین رفتن سنت های خانواده با زندگی مدرنیته

زهرا بخشی زاده ادامه داد: از جمله عوامل اساسی شکل گیری شخصیت نوجوان در خانواده است و پدر و مادر بهترین الگو ها هستند که کودک آداب و رسوم نحوه برخورد و ارتباط با محیط  و بسیاری از واکنش های اجتماعی را از والدین می آموزد هم چنان که برنامه اجلاس جهانی سران ملل متحد می گوید کودکان برای رشد کامل و هماهنگ شخصیت خود باید در محیط خانواده، فضای شاد و دارای عشق و تفاهم پرورش یابند.

وی افزود: خانواده تاثیر زیادی بر روی کودکان دارد و در صورتی که خانواده دارای کارکردی مطلوب باشد بهترین مکان برای پیشگیری از انحرافات است.

این کارشناس تصریح کرد: خانواده پایه واحدی است که سلامت روانی افراد در آن شکل می گیرد و هم چنین در تامین بهداشت روانی و مراقبت و حمایت از سلامتی افراد خود نقش بسیار تعیین کننده دارد. بخش مهمی از این نقش، به دلیل اهمیت ارتباط که بزرگترین عامل موثر بر سلامت انسان و رابطه وی با دیگران می باشد، است.

بخشی زاده گفت: خانواده در دوره مدرنیته تغییراتی کرده است شامل : 1) امکان زندگی خصوصی: یکی از تاثیرات مدرنیسم زندگی خصوصی بوده است که استقلال فردی و عدم وابستگی به دیگران یکی از مولفه های آن است.یکی از تفاوت های زندگی سنتی و مدرن تقسیم کار بین افراد است و افراد با موقعیت های اجتماعی زیادی روبرو می شوند. 2)مشکلات در تامین عاطفه: نهاد خانواده که با احساس تعلق نزدیک به دیگران مانع سرخوردگی های روحی و روانی می شود. همچنین در خانواده نوعی حس بشر دوستانه از همبستگی و وابستگی اقتصادی شکل می گیرد. کونینگ، (یک روانشناس) بر این باور است که صمیمیت مشخصه اساسی و غیرقابل تفکیک خانواده است که آن را از بقیه متمایز می سازد. ساروخانی(یکی از روانشناسان) معتقد است که اگر خانواده در کارکرد عاطفی خود دچار مشکل شود به خانواده ای تبدیل می شود که اعضای آن نه بر اساس عاطفه بلکه بر اساس فیزیکی مجبور خواهند بود کنار یکدیگر زندگی کنند.

وی ادامه داد: با مدرنیته شدن شکل خانواده هم تغییر کرده است و امروز بیشتر خانواده ها هسته ای شده اند پدر و مادر و فرزندان است که دارای پیوندی با شبکه خویشاوندی است و این تغییر شکل تبعاتی هم به دنبال داشته است که مانعیت در ارائه کارکرد تامین و محافظت از اعضای سالخورده است. یکی دیگر از تبعات مدرنیته شدن تغییرات است که در گذشته خانواده تنها واحد اقتصادی به شمار می آمد هم نقش تولیدکننده و هم مصرف کننده داشت و پسران شغل پدر را ادامه می دادند، اما امروز هویت گرفتن از خانواده جایگاه قبلی خود را از دست داده است و وسایل ارتباط جمعی به صورت رقیب برای جامعه پذیری جوانان در محیط خانواده در آمده اند و همچنین امروزه پدرسالاری ارزش خود را از دست داده است و به سوی خانواده برابری یافته در حال حرکت اند و حتی شکل ازدواج تغییر کرده است در گذشته ابتدا خواستگاری توسط آشنایان پسر انجام می شد و سپس مراحل بعدی انجام می شد اما امروزه نقش عشق و عاطفه را نمی توان نادیده گرفت و ازدواج را امروزه با مشورت والدین انجام می دهند و با توجه به میل و علاقه باطنی دختر و پسر ازدواج انجام می گیرد.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: خانواده موفق خانواده ای است که زن و شوهر نسبت به تفاوت های رفتاری، ارتباطی و نگرشی خانواده های خود آگاهی داشته و آن ها را بدون تعصب می پذیرند و بدون اینکه به آن فکر کنند به دنبال حل آن می روند و این به معنای عدم تضاد نیست بلکه منظور اختلاف سالم سازنده بوده و ظرفیت قبول آن نشانه صمیمیت و سلامت خانواده است.  از طرفی می توان خانواده را به متعادل و متزلزل تقسیم کرد. منظور از خانواده متعادل سازمان فاقد عیب و نقص نمی باشد بلکه این مفهوم به شبکه ای از روابط متقابل اطلاق می گردد که اعضای آن درگیر با مشکلات و موانع احتمالی بوده و ضعف های کم وبیش قابل اعتنایی دارد لیکن در مقابله با مسئله شیوه منطقی اتخاذ می کنند اما خانواده متزلزل خانواده ای است که از هدف اصلی خویش بازمانده و آرمانش را از دست داده است.

بخشی زاده افزود: دوره نوجوانی از 11 الی 12 سالگی شروع می شود. دنباله دوره کودکی است و دوره تحول جسمی و روانی است.بلوغ فشارهایی را از درون بر نوجوان وارد می کند که برایش ناشناخته است. این فشارهلای ناشناخته، نگرانی هایی را در او به وجود می آورد و نوجوان هرچقدر به شناخت بیشتر خود نایل شود می خواهد خود را با معیارهای دوران بلوغ هماهنگ سازد در نتیجه با والدین و معلمان اختلاف پیدا می کند و به ستیز با آن ها می پردازد و خانواده در این دوره نقش خیلی مهمی دارد و به مثابه سنگ بنای جامعه محسوب می شود و به صورتی که افراد قبل از اینکه به جامعه تعلق داشته باشند درون خانواده رشد یافته اند.

وی ادامه داد: شکل جامعه پذیری، شکل گیری شخصیت و نحوه روبرو  شدن با مسایل و انتخاب ها درون خانواده جهت دهی می شود و خانواده فرد جایگاه مهمی در شکل گیری ویژگی ها، جهان بینی ها و تمایلات افراد دارند و یکی از جنبه های مهم عملکرد خانواده بعد ارتباطی آن است به طوری که ارتباط موثر بین اعضای خانواده موجب رشد احساسات و ارتقا می شود و بدون ارتباط موثر نمی توان خانواده را سالم قلمداد کنیم که این روابط موثر موجب پیشگیری از آسیب اجتماعی می شوند.علاوه بر روابط، خانواده باید کارکردهای مثبت تربیت فرزندان، تامین نیاز های اعضای خانواده، جامعه پذیری فرزندان، تکوین شخصیت کودکان، تامین آرامش و تعادل محلی برای ابراز دوستی و محبت داشته باشد که نوجوان به سوی رفتارهای ضداجتماعی نرود زیرا اگر نوجوان به این نتیجه برسد که خانواده، مدرسه و دوستان به او بی توجه هستند، ممکن است واکنش های پرخاشگرانه از خود نشان دهد و یا به جامعه بدبین شده و دست به رفتارهای ضداجتماعی بزند.

این کارشناس در خاتمه خاطر نشان کرد: در نتیجه خانواده نقش مهمی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی از قبیل خودکشی، طلاق و ... دارد. در مجموع خانواده با توجه به تغییر جوامع دارای منزلت بالایی است و همچنین نقش خیلی پررنگ در پیشگیری از آسیب اجتماعی دارد،در عصر ما پیشگیری مهم تر از درمان است، بهتر است اقدام به سالم کردن محیط اجتماعی نوجوانان یعنی خانواده و محیط اجتماعی همگان یعنی جامعه بکنیم تا جامعه ای سالم داشته باشیم.

الهه ملاحسینی-تیتریک

انتهای پیام/