شنبه ۰۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 27
وزیر بهداشت:
آغاز تست انسانی ۲ واکسن دیگر ایرانی کرونا به زودی/ باید منتظر چموشی و سرکشی کرونا باشیم
نمکی گفت: واکسن داخلی کرونا در اواخر بهار سال آینده در دسترس مردم خواهد بود و دومین و سومین واکسن داخلی مطالعات انسانی خود را آغاز می‌کنند.
گروه دانش تیتریک، سعید نمکی در دهمین گردهمایی مجازی ائمه جمعه سراسر کشور اظهار کرد: تاکید ما بر ساخت واکسن کرونا در داخل کشور است، چون عزت ملی از مسیر تولید ملی می‌گذرد و در درون کشور دانشمندان بزرگی داریم که قابل احترام هستند. به عنوان یک متخصص رشته ایمونولوژی، چند دهه است که اعتلای واکسن در کشور را دنبال می‌کنم.
وی افزود: خوشبختانه تیم‌هایی برای ساخت واکسن در کشور تشکیل شده است. ائمه جمعه مستحضر باشید شاید مطالبی را از کانال‌های مختلف بشنوید، اما آنچه را که از بنده می‌شنوید، از دو جهت مورد عنایت و توجه قرار دهید. اول، فردی این سخنان را می‌گوید که متخصص این رشته است و دوم اینکه فردی این سخنان را مطرح می‌کند که سکان وزارت بهداشت را در دست دارد و روند بیماری را به دقت مطالعه و بررسی می‌کند.
تولید انبوه واکسن کرونای ایرانی در بهار سال آینده
وزیر بهداشت یادآوری کرد: تردید نکنید که به لطف خدا در اواخر بهار سال آینده، واکسن داخلی کرونا در حد تولید بالا در دسترس مردم خواهد بود، چون از همه پلتفرم‌ها و زیرساخت‌های متنوع ساخت واکسن دنیا، در داخل کشور استفاده می‌کنیم. در حال حاضر با ۶-۵ روش برای کووید ۱۹ واکسن تولید می‌شود که در کشور با همه این روش ها، زیرساخت را آماده و نتایج را ارزیابی می‌کنیم و در آینده‌ای بسیار نزدیک، دومین و سومین گروه از واکسن داخلی، مطالعات بالینی انسانی خود را آغاز می‌کنند.
نمکی ادامه داد: تردید نکنید که سال آینده یکی از واکسن سازهای مطرح جهان برای کووید ۱۹ خواهیم بود. الان اگر سایت‌های بین المللی مانند یونیسف یا سازمان جهانی بهداشت را مشاهده کنید، ایران را به عنوان یکی از واکسن سازهای مطرح نشان می‌دهند.
وی بیان کرد: تا قبل از اینکه واکسن داخلی تایید و روانه بازار شود، باید گروه‌های آسیب پذیر را در مقابل بیماری واکسینه کنیم. در این راستا تلاش کردیم که شتاب زدگی نداشته باشیم، از مطمئن‌ترین منابع دنیا، واکسن مورد نیاز را تهیه کنیم و آنچه در ترکیه و امارات و برخی کشور‌های منطقه به عنوان شروع واکسیناسیون مطرح می‌شود، شروع واکسیناسیون از آن نوعی که ما مطرح می‌کنیم، نیست. آن یک مطالعه بالینی فاز سه است که با کمک یکی دو واکسن ساز بیرونی این کشورها به آن پیوسته اند و اجازه داده اند که مردم شان تحت آزمایش بالینی این شرکت‌ها قرار گیرند.
به آزمایشگاه واکسن سازهای دنیا تبدیل نشدیم
وزیر بهداشت یادآوری کرد: به هیچ تولید کننده خارجی واکسن اجازه ندادیم که مردم را وارد آزمایش بالینی واکسن خود کنند و عزت ملی مان را فراتر از این دیدیم که تبدیل به آزمایشگاه برخی از واکسن سازهای دنیا شویم. یک شرط گذاشتیم و گفتیم زمانی مطالعه بالینی را با شرکت‌های خارجی آغاز می‌کنیم که تعهد کنید در داخل ایران بتوانیم واکسن تولید مشترک را بسازیم که یک کشور این مورد را پذیرفته و الان گروهی را به خارج از کشور فرستاده ایم که مذاکره می‌کنند و به زودی این کار را به سرانجام می‌رسانیم تا فاز سه مطالعات بالینی را در کشور خودمان پس از گذراندن دو فاز اول در آن کشور خارجی، شروع کنیم.
نمکی گفت: مستحضر باشید که در فشار‌های رسانه‌ای و جوسازی که در خارج از کشور برای ما می‌کنند و متاسفانه بلندگو‌هایی هم در داخل کشور دارند که در دام این تبلیغات سوء رسانه‌های بیگانه افتاده اند، اما ما برای مردم مان از مطمئن‌ترین منابع تایید شده، واکسن را تهیه و برای گروه‌های آسیب پذیر آغاز می‌کنیم.
کرونای انگلیسی جوان ترها را بیشتر درگیر می کند
وی بیان کرد: در مورد ویروس جدید جهش یافته دیروز اعلام کردم که اولین مورد از این ویروس که توسط یکی از هموطنان ما از انگلیس وارد شده بود را شناسایی کردیم. خوشبختانه حال عمومی وی، خوب است و وخامتی هم ندارد. این ویروس، جوان ترها را بیشتر گرفتار می‌کند و از یک جهت حُسن است که شاید مرگ و میر کمتری داشته باشد، اما با مرگ و میر وحشتناکی که در اروپا و انگلیس می‌بینیم، نمی‌توانیم به این مورد هم خیلی اطمینان داشته باشیم.
وزیر بهداشت بیان کرد: در کشور به غیر از اولین موردی که شناسایی کردیم و موردی از نزدیکان وی که تست‌های پیگیری آن انجام می‌شود، هنوز موردی از ویروس جدید انگلیسی در کشور نداشته ایم. تردید ندارم که با همدلی، وفاق و صمیمیتی که بین ما، ائمه جمعه و روحانیت معزز کشور برقرار است به عنوان یاران و یاوران قدیمی نظام، انقلاب و مردم، این طوفان را پشت سر خواهیم گذاشت.
نمکی تصریح کرد: در مورد بازگشایی مراسم نماز جمعه خوشبختانه در شهر‌های زرد، نماز جمعه برگزار می‌شود و امروز تقریبا همه شهر‌های کشور به سمت زرد شدن حرکت می‌کنند. ۱۶۰ شهر قرمز و تعداد قابل توجهی شهر‌های نارنجی تبدیل به شهر‌های زرد شده اند و اگر پروتکل‌ها را خوب رعایت و وفاق و همدلی و صمیمیت را حفظ کنیم، قطعا شهر‌های زرد به شهر‌های سفید تبدیل خواهند شد و امیدوارم که هرچه زودتر مراکز دینی و زیارتی را بر روی مشتاقان اهل بیت بگشاییم.
وی تاکید کرد: خودمان و همکاران مان نگرانی‌های بسیار جدی در مورد بیماری کووید ۱۹ داریم. یکی از نگرانی‌های ما، تغییرات جهشی در ویروس است. الان مرتب در قسمت‌های مهم ویروس، دچار جهش می‌شود. هر روز گزارشات جهش ویروس را در کل جهان می‌خوانیم و در کشور خودمان نیز جهش‌های متنوعی از ویروس دیده ایم، اما تا چند روز پیش که انگلیسی‌ها جهش در قسمت پروتئینی یا اسپایک ویروس که می‌تواند به مخاط بچسبد و خودش را در بخش‌های مختلف بدن جایگزین کند را گزارش کنند، جهش‌ها در قدرت بیماری زایی و مرگ زایی ویروس خیلی نقش عمده نداشت.
وزیر بهداشت ادامه داد: جهش‌ها تا پیش ازگزارش ویروس انگلیسی، قدرت سرایت را بالا می‌برد، اما در بیماری زایی و مرگ زایی، نقش مهم و حساسی نداشت، اما امروز متاسفانه اتفاقاتی که برای ویروس می‌افتد، جهش در قسمت‌هایی از ویروس است که می‌تواند به مرگ زایی و بیماری زایی ویروس بسیار کمک موثری کند. یکی از نگرانی‌های ما و همکاران این است که جهش‌های ویروس، ما را گرفتارتر کند، اما تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم، تشدید رعایت پروتکل‌ها است. از ائمه جمعه و جماعات که در کشور مورد وثوق مردم هستند، تقاضا دارم که راهبری را در هدایت مردم به رعایت دستورالعمل ها، کماکان ادامه دهند و ما را همراهی کنند.
نمکی گفت: میزان مرگ و میر کرونا در ۴۵ روز حدود ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد و میزان بستری‌های کرونا یک چهارم شده است و دومین روز با مرگ‌های دو رقمی را تجربه کردیم.
نادانسته‌های روز‌های اول کرونا
وزیر بهداشت گفت: وقتی ویروس کرونا پا به عرصه طبیعت جهان گذاشت، در بین همکارانم که مرور می‌کردیم چگونه در مقابل هجمه ویروس صف آرایی کنیم، گفتم که موجودی پا به عرصه طبیعت گذاشت که با تمام اجداد خودش یک تفاوت آشکار ماهوی دارد. البته آن روز نمی‌دانستیم که این ویروس علاوه بر نظام سلامت، ابعاد دیگر جامعه از قبیل فرهنگ، اقتصاد و روابط اجتماعی و خیلی از ضوابط و روابط دیگر را تحت تاثیر قرار خواهد داد. نمی‌دانستیم که این ویروس باعث می‌شود که وزیر خدمتگزار عاشق مسجد و روضه و زیارت اهل بیت مجبور شود با شرمساری بگوید که ما مدتی قرار است بعضی از این فعالیت‌ها و مراکز را در کشور تعطیل کنیم همانگونه که دنیا نمی‌دانست برای مدت طولانی باید خیلی از فعالیت‌های مستمر خود را تعطیل کند.
بستن اماکن زیارتی به روی مشتاقان آن‌ها تصمیم تلخ و دردناکی برای ما بود
دکتر نمکی افزود: شاید یکی از تلخ‌ترین و دردناک‌ترین تصمیمات برای بنده این بود که بگویم باید برای زیارت امام رضا (ع)، حضرت معصومه (س)، شاهچراغ و حضرت عبدالعظیم حسنی، درب را به روی مشتاقان ببندیم. برای بنده به عنوان یک عاشق زیارت اهل بیت خیلی تلخ بود که به شیعه‌ای که سالها فریاد می‌زد« لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ظَلَمَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِه »که هم فریاد طوفانی و اعتراض خودش را بر آنان که به اهل پیامبر ظلم روا داشتند، برآورد و هم اینکه دلی خالی و شاد کند بگویم باید این مراکز بسته شوند. این تصمیمات سخت بود.
وی خاطرنشان کرد: آنچه التهاب و زحم و درد ما را التیام داد، افراد نازنینی از جامعه معزز روحانیت مانند آقای علی اکبری رییس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه بود که با خوش خلقی و خوش سیمایی، آنچه گفتیم را پذیرفت و ما را همراهی کرد و ائمه جمعه سراسر کشور نه تنها در تعطیلی نماز‌های جمعه همراهی کردند بلکه در کمک‌های مومنانه و هدایت مردم به سمت رعایت پروتکل‌ها و سبک کردن بار سربازان مدافع سلامت در کشور، نقش موثری داشتند.
وزیر بهداشت یادآور شد: هرگز تاریخ کشور، همدلی، وفاق و این عظمت را از یاد نخواهد برد. وفاقی که بعد از دوران دفاع مقدس برای اولین بار در طول این سالها، به این شدت، عظمت و ارتفاع شکل گرفته بود و بنده به عنوان سربازی کوچک که خاطرات این روز‌ها را می‌نویسم یکی از صفحات درخشان آن مربوط به همراهی، همدلی و صمیمیتی است که ستاد نمازجمعه کشور با ما داشتند.
با کرونا دست پاچه و گرفتار برخورد نکردیم
دکتر نمکی گفت: ویروس کرونا وقتی از راه رسید، ما خیلی دست پاچه و گرفتار با آن برخورد نکردیم، چون گفتیم اگر نسیمی بیاید باید طوفان فرض کنیم. کشوری هستیم که دشمنان قسم خورده داریم، سردار ضد تروریست ما را به عنوان تروریست، شهید می‌کنند در حالیکه این سردار رشید مثل کوه در مقابل خشن ترین، بی رحم‌ترین و متجاوزترین قوم وحشی تاریخ ایستاد را به عنوان تروریست در کشوری دیگر به شهادت می‌رسانند و به این کار جنایت کارانه هم افتخار می‌کنند و رسانه‌هایی در دنیا از آن‌ها حمایت می‌کنند.
آمار‌های ایران مقرون به صحت‌ترین آمار است
وی افزود: کشوری هستیم که در همسایگی ما هر روز مرگ و میر زیادی از بیماران کووید ۱۹ رخ می‌دهد، اما گزارش نمی‌شود، ولی مرگ و میر و آمار‌های ایران از بیماری، مقرون به صحت‌ترین آمار است با این حال، ما را متهم به دروغگویی و آمارسازی می‌کنند. چنین کشوری در اوج مظلومیت و تحریم‌های ظالمانه باید خودش را آماده‌تر از بقیه نگه دارد.
وزیر بهداشت تاکید کرد: وقتی در اولین روز‌ها شنیدیم که ویروس در ووهان چین شناسایی شده با لطف خدا نشستیم و برنامه ریزی کردیم. در این برنامه ریزی آنچه باید به عنوان آمادگی تخت‌های بیمارستانی باشد، بیش از حد انتظار دیدیم، آزمایشگاه‌ها را تجهیز کردیم، خطوط هوایی و پرواز‌های خارجی را به شدت کنترل کردیم، برای حدود ۶۰ مرز هوایی، زمینی و دریایی تیم‌ها و گیت‌های ویژه برای بررسی وضعیت مسافران مستقر کردیم و آمادگی کاملی برای ردیابی ویروس داشتیم تا اینکه اولین موارد از ویروس در کشور گزارش شد.
راستگویی به مردم یکی از افتخارات جمهوری اسلامی ایران بود
دکتر نمکی گفت: یکی از افتخارات جمهوری اسلامی ایران، راستگویی به مردم بود. گفتیم اولین روزی که ویروس را تشخیص دهیم، به استحضار مردم شریف ایران خواهیم رساند و دقیقا در آخرین روز بهمن ماه سال گذشته به محض اینکه دریافتی از ویروس را در شهر قم داشتیم، بلافاصله به اطلاع مردم رساندیم و این یکی از افتخارات جمهوری اسلامی ایران است که ما لحظه‌ای در انتقال صادقانه مطالب به مردم، درنگ نکردیم.
برخی کشورها فکر نمی‌کردند که موج کرونا این قدر سهمگین باشد
او بیان داشت: وقتی ویروس کرونا به کشور آمد، کشور‌هایی که هنوز گرفتار نشده بودند، فکر نمی‌کردند که موج این بیماری این قدر سهمگین باشد، چون در یکی دو قرن گذشته هیچ کشوری با چنین پاندمی سنگینی روبرو نشده بود. روز‌های اول با شکل گیری وفاق ملی و از همه مهمتر، با یک رهبری داهیانه برای رعایت، حمایت و هدایت این برنامه و همدلی که بر مبنای تجربیات دفاع مقدس شکل گرفت، توانستیم بیماری را به گونه‌ای مدیریت کنیم که حتی یک بیمار در پشت درب هیچ بیمارستانی سرگردان نشد.
وزیر بهداشت با اشاره به سپری شدن موج اول بیماری در کشور، گفت: وقتی ما موج اول بیماری را مهار کردیم، این موج به کشور‌های اروپایی و مرفه جهان رسید. ما در اوج تحریم و مضایق مالی بودیم می‌خواستیم ماسک و لوازم حفاظتی به کشور وارد کنیم که اجازه نمی‌دادند و عمق این درد‌ها را نمی‌شود با زبان گفت، اما به عنوان سربازی که این کار را مدیریت می‌کردم، در آن زمان شب‌های زیادی تا صبح در گلو بغض داشتم که سرباز خط مقدم، پرستار و پزشک ما تن به آتش بلا زده، اما به ما خبر می‌دادند که اروپایی‌ها یا آمریکایی‌ها اجازه ندادند فلان محموله ماسک و لوازم حفاظتی به ایران برسد.
راه را بر ما بستند
وی تاکید کرد: به دروغ می‌گفتند که برای دارو و تجهیزات پزشکی منعی را قائل نیستیم، اما راه حمل و نقل این محصولات را بر ما بستند و از ما دریغ کردند، اما خوشبختانه با همت، غیرت و رشادت و همدلی و لطف خداوند در عرض ۵۵ روز توانستیم از یک وارد کننده ماسک و لوازم حفاظتی به یک تولید کننده و در زمان کوتاهی به یک صادر کننده تبدیل شویم. در عرض ۵۵ روز یک تولید انبوه مواد ضدعفونی کننده و شوینده در کشور شکل گرفت. توانستیم با تجربه‌ای که از قبل اندوخته بودیم، با همکاری عزیزان مان در سازمان بسیج، یک بسیج ملی مبارزه با کرونا راه بیاندازیم و خوشبختانه توانستیم در یک زمان محدود، تعداد مرگ و میر روزانه بیماران را به حدود ۳۰ مورد برسانیم و میزان بستری را به یک پنجم روز‌های اول کاهش دهیم و تعداد قابل توجهی تخت‌های خالی داشته باشیم.
وزیر بهداشت گفت: در روز‌های اول مدیریت کرونا، دستگاه‌های مختلفی از جمله نیرو‌های مسلح و سازمان‌های مردم نهاد به کمک ما آمدند و سوله‌هایی را برای قرنطینه بیماران تجهیز کردند که به دلیل افت بیماری در کشور، نیاز به استفاده از این مکان‌ها نبود، اما به سمت و سوی یک عادی پنداری و ساده انگاری رفتیم و ما دوباره به خیز‌های بعدی بیماری، مبتلا شدیم.
تنها کشوری بودیم که یک روز خط تولیدمان نخوابید
دکتر نمکی خاطرنشان کرد: یکی از ابعادی که در روز‌های اول مدیریت کرونا به آن پرداختیم، آماده کردن یک سری شیوه نامه‌ها بود که مردم چگونه بتوانند در این شرایط سخت اقتصادی، امرار معاش کنند، کسبه به فعالیت خود ادامه دهند و چرخ کارخانجات بچرخد. ما تنها کشور جهان بودیم که یک روز خط تولید مان نخوابید و یک کارخانه هم در اوج کرونا تعطیل نشد و این حاصل همت همکاران ما برای نوشتن شیوه نامه‌هایی بود که بعدا در کشور‌های اروپایی نیز مورد استناد قرار گرفت. به قول حاج قاسم، به کشورها گفتیم که ما ملت امام حسینیم، هم مبارزه می‌کنیم هم تاریخ می‌سازیم.
رعایت پروتکل‌ها توسط ائمه جمعه و جماعات، بی نظیر و بی بدیل بود
وی یادآور شد: در کنار بازگشایی مشاغل، با دوستان نشستیم و جلساتی داشتیم که چگونه می‌توانیم درب مساجد را باز کنیم و شب‌های احیا را زنده نگه داریم و شب‌های ماه مبارک رمضان را در کنار هم باشیم. قضاوت همکاران کارشناس ما این بود که رعایتی که ائمه جمعه و جماعات در کشور کردند و رعایتی که شب‌های قدر در مورد پروتکل‌ها انجام شد، بی بدیل و بی نظیر بود گرچه در بعضی از جاها، پروتکل شکنی داشتیم و به عنوان گله به دوستان منتقل کردیم، اما بالای ۹۰ درصد در تمامی شئون، شاهد رعایت پروتکل‌ها بودیم و اثبات شد که روحانیت معزز و هیاتی‌های ما بازهم پیش قراولان همه دستورالعمل‌ها و شیوه نامه‌هایی هستند که مورد تایید ستاد ملی و مقام معظم رهبری است.
عمده‌ترین دلیل خیز بیماری، کم توجهی مردم بود
وزیر بهداشت اظهار داشت: در طول یکسال گذشته در دنیا اتفاق جدیدی رخ داد و خیز‌های بیماری به دلایل مختلف، تکرار شد و عمده‌ترین دلیل خیز و التهاب جدید بیماری، کم توجهی مردم بود. سعی کردیم هر دارویی که در هرکجا گفتند کمترین تاثیر در درمان کرونا دارد را برای مردم ایران فراهم و سپس آن را کشور تولید کردیم. یک فرد ایرانی نمی‌تواند بگوید که در خانواده و نزدیکان ما، داروی موثری که در سایر نقاط دنیا بود، اما به دلیل فراهم نشدن آن در کشور، باعث شد عزیزمان را از دست بدهیم.
دکتر نمکی ادامه داد: خوشبختانه تجهیزات، امکانات، دارو‌ها و موارد مورد نیاز بخش‌های مختلف را به گونه‌ای تهیه کردیم که کسی احساس حقارت نکند، اما در هیچ کجای دنیا به جز فاصله گذاری، استفاده از ماسک و رعایت دستورالعمل ها، روش موثرتری را نمی‌توانیم جایگزین کنیم. فقدان رعایت دستورالعمل‌ها در کشور همانند خیلی از کشورها، باعث خیز مجدد بیماری در ماه‌های گذشته شد.
نباید منتظر خموشی ویروس باشیم بلکه باید منتظر چموشی و سرکشی آن باشیم
وی تاکید کرد: کرونا، ویروس بسیار چموش و پیچیده است. بار‌ها به همکارانم گفته ام که نباید منتظر خموشی ویروس باشیم بلکه باید منتظر چموشی و سرکشی این ویروس عجیب باشیم. موسسات علمی جهانی پیش بینی کردند که بر حسب نوع بروز بیماری در کشورها، آینده‌ای این چنینی برای کشورها متصور خواهیم بود. برای اروپایی‌ها مرگ روزانه یک هزار نفر و برای آمریکایی‌ها مرگ دو هزار و ۵۰۰ نفر در روز را برآورد کردند و برای ایران در ماه‌های آبان، آذر و دی ماه، مرگ‌های بالای یک هزار و ۲۰۰ نفر در روز را پیش بینی کرده بودند. در این شرایط باز هم از ظرفیت تجربیات دوران دفاع مقدس برای چنین سنگرآرایی و هجمه‌ای به ویروس، استفاده کردیم.
وزیر بهداشت گفت: با دوستان مان در سازمان بسیج، طرح مشترکی مزیّن به نام مبارک حاج قاسم سلیمانی تدوین کردیم. روزی که برای این طرح هدف گذاری کردیم گفتیم می‌خواهیم میزان مرگ و میر بیماران را ۱۰ درصد و میزان بستری را تا ۳۰ درصد کاهش دهیم، اما برخی همکاران ما گفتند در این خیز بیماری اگر بتوانیم همین شرایط را حفظ کنیم، خیلی کار بزرگی کرده ایم. به آن‌ها گفتم که تردید ندارم که هدفی که به آن خواهیم رسید به مراتب بهتر از این است که می‌گویم.
بیش از اهداف تعیین شده، موفقیت داشتیم
دکتر نمکی افزود: میزان مرگ و میر بیماران کووید ۱۹ در ایران در طول ۴۵ روز گذشته، بیش از ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد و میزان بستری بیماران نیز تقریبا یک چهارم شده و باز هم کمتر می‌شود. امروز دومین روزی است که ما مرگ و میر دو رقمی را تجربه کردیم و این در شرایطی است که آمریکایی‌ها مرگ و میر بالای سه هزار نفر را تجربه می‌کنند البته ما به مرگ و بیماری هیچ مخلوق خداوند در جهان راضی نیستیم حتی به مردمی که در کشور‌هایی زندگی می‌کنند که دولتمردان شان بزرگترین جفا و ظلم را به ملت ما روا می‌دارند.
وی تاکید کرد: کشور‌هایی که میزان تخت بیمارستانی، بهره وری و بهره مندی اقتصادی شان به شدت از ما بهتر است، در باتلاق بیماری ماندند و خوشبختانه کشور ما به آن اعداد و ارقامی که موسسات بین المللی پیش بینی کرده بودند، نرسید بلکه توانستیم به پایین‌ترین میزان مرگ و میر بیماران در چند ماه گذشته دست پیدا کنیم.
باشگاه خبرنگاران
انتهای پیام/
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
