مستندسازی از اربعین حسینی قدمتی به بلندای تاریخ اربعین دارد
گروه فرهنگی "تیتریک"؛ امیر تاجیک مستند ساز و مدیر پیشین شبکه مستند در ویژه برنامه «رهرو» کمیته فرهنگی ستاد اربعین در گفتگو با صابر خراسانی گفت: اولین بار است که سعادت حضور در راهپیمایی اربعین را پیدا می‌کنم و البته خیلی دور از این فضا نبوده ام. مستندسازی برای اربعین را از سال ۱۳۸۷ در کسوت حامی تولید مستندهای اربعینی در شبکه پرس تی‌وی تجربه کردم. از تولید مستندهای متعددی در این حوزه حمایت شد و بسیاری از آنها علاوه بر تلویزیون در جشنواره های داخلی و بین‌المللی مورد استقبال قرار گرفتند؛ به لحاظ شخصی اولین بار است به سفر اربعین آمده‌ام و تا اینجای کار برایم جذاب و تکان دهنده بوده است.
وی درباره شگفتی ها و مشاهدات مسیر پیاده روی اربعین توضیح داد: آن چیزی که نظرم را خیلی به خود جلب کرد این بود که اقشار مختلف مردم صرف نظر از اینکه موقعیت اجتماعی شان چیست، فقیر هستند یا غنی، مذهبی هستند یا غیرمذهبی، شیعه یا سنی، مسیحی یا مسلمان، سیاسی یا غیر سیاسی، همه اینها این سیل خروشانی را تشکیل می دهند که به سوی کربلا سرازیر می شوند. اربعین تکمیل کننده آنچیزی است که در عاشورا رخ داد. از لحظه‌ای که می خواستم تهران را ترک کنم و به اینجا بیایم، با هر عزیزی هم‌کلام میشدم، خاطره ای از پیاده روی اربعین داشت که منحصربه فرد بود.
تاجیک تاکید کرد: مجموعه ای از اتفاقات منحصر به فرد در مسیر راهپیمایی اربعین دیده میشود. در مسیرهای رسمی که چیزی حدود ۳۰۰ کیلومتر میشود، میلیون ها زائر حرکت می کنند که هر کدام داستانی خاص و منحصر به فرد دارند. برای ما مستندسازان هر کدام از این افراد می توانند به تنهایی سوژه یک مستند باشند.
این مستندساز در ادامه بیان کرد: عنصر مهم در مستندسازی «تحقیق و پژوهش» است؛ در مسیری که شما میلیون ها سوژه ناب دارید، کار خیلی سخت است. وقتی مستندساز در این فضا قرار می گیرد دوست دارد بیشتر بداند و بهترین داستان را برای روایت انتخاب کند. مسیری به نام «طریق العلما» را دنبال کردم و با پیرمردی آشنا شدم که عشیره‌اش برای سال‌های متعدد به زائران حسینی خدمت می کردند. اگرچه به لحاظ مالی خیلی ضعیف بودند، اما همه آنچه را که داشتند برای زائران در طبق اخلاص قرار می دادند. کل سال کار می کردند که بتوانند اندوخته ای داشته باشند تا در این ایام به زائران اباعبدالله خدمت رسانی کنند.
تاجیک افزود: این ویژگی امام حسین (ع) است که آدم های مختلف را دور هم جمع می کند. فارغ از اینکه مذهبی باشند یا غیرمذهبی. این برایم جالب بود که آدم های غیرمذهبی هم در این مسیر به زائران خدمت رسانی می‌کردند و این کار را امری نیکو می دانستند. صفا و صمیمتی که من در زوار دیدم منحصربه فرد بود، تجربه‌ای باورنکردنی بود. هرچه دارند برای اباعبدالله در طبق اخلاص می گذارند.
مدیر پیشین شبکه مستند درباره قدمت مستندسازی از عاشورا و اربعین توضیح داد: معتقدم قدمت این کار به اندازه خود عاشوراست. امام حسین (ع) رسانه‌شناس ترین افراد زمانه خود بود، لذا شب عاشورا به حضرت زینب علیهاالسلام وصیت فرمودند که آنچه فردا اینجا اتفاق می افتد باید برای جهانیان بازگو شود. این نشان دهنده این است که امام سوم شیعیان قدرت رسانه را می دانستند. اینکه می گوییم «کربلا در کربلا می مرد اگر زینب نبود» یک حقیقت است. لذا اولین مستندسازی از عاشورا، مستندسازی کلامی بوده که در سال‌های بعد سینه به سینه روایت و منتقل شده است. در کشور ما هم در سال‌های دور چند فیلم با این موضوع ساخته شده منتهی برخی از آنها برجسته‌تر از دیگر آثار هستند. یکی از قدیمی ترین هایشان مستند «اربعین» آقای ناصر تقوایی است که آن را از عزاداری اربعین دهدشتی‌های شهر بوشهر در سال ۱۳۴۹ تولید نموده است. تصاویر نابی از یک مراسم عزاداری و دریا و خورشید همراه با صدای سنج و دمام گویی از بخش‌های این فیلم هستند.
وی اضافه کرد: البته در سال‌های اخیر به ویژه از ابتدای دهه نود آثار متعددی در این حوزه و با این مضمون تولید شده‌اند. استادهایی چون وحید چاووش، امین قدمی، حسن امامی و فیلمسازان دیگر مستندهای بسیار خوب و تاثیرگذاری تولید کرده اند که هر کدام حرف های زیادی برای گفتن دارند.
تاجیک در پایان تاکید کرد: یکی از جاهایی که می تواند به مستندسازان برای یافت سوژه های جذاب کمک کند مسیر راهپیمایی اربعین است. برای من که بسیار آموزنده بود. امیدوارم مستندسازان خلاق کشورمان این امکان را پیدا کنند که از گوشه و کنار سیل خروشان زواری که در مسیر زیارت اباعبدالله قدم برمی دارند مستند بسازند و داستان این تجمع عظیم و منحصر به فرد را به گوش جهانیان برسانند.
