خواص درمانی پسته برای بدن

گروه پزشکی«تیتریک» ؛ این روزها کم خونی بین مردم مخصوصا خانم ها بسیار باب شده ، که اکثرا از مغز پسته به عنوان دارویی برای درمان این بیماری استفاده می کنند بر آن شدیم که از خواص درمانی پسته مطلع شویم بنابراین نزد جناب آقای دکتر کلهر متخصص طب سنتی رفتیم تا علت را جویا شویم که به شرح ذیل می باشد.

پسته، دانه میوه از درخت پسته است. درخت پسته اولین بار در ترکیه و ایران یافت شد. در آن زمان، پسته غذای اشراف بود. در سال های بعد، فقط در جشن ها و مهمانی ها مصرف می شد. بعدها در انواع دسرها، شیرینی ها، بستنی و حتی به عنوان اشتها آور خورده می شد.

 این دانه بخاطر شکلش به نام آجیل خندان معروف شد. پسته به عنوان یک ماده غذایی گیاهی و نیرو بخش و درمان کننده بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد.

در کتب طب سنتی با نام ( فستق ) امده است وبه فرانسوی Pistachier و Commun pistachier و Pistachier vrai و به انگلیسی Pistacio و Pistacionut tree گفته میشود . گیاهی است از خانواده Anacardiaceae یا Terebivthaceae نام علمی ان Pistacia vera L و نامهای مترادف ان در بعضی مدارک فنی Pistacia reticulata Willd و Pistacia narbonensis L. و Pistacia trifolia L. از طرف گیاه شناسان مختلف گفته شده است.

مشخصات

پسته ، درخت کوچکی است که بلندی ان کمتر از ۵ متر ، برگهای ان مرکب با ۵ – ۳ برگچه و هر برگچه تخم مرغی ، نوک تیز ، براق ، چرمی ، صاف و روی برگ به رنگ روشن و پشت برگ سبز مات به ابعا ۱۰ – ۵ × ۶ – ۳ سانتی متر . گلهای ان گروهی خوشه ای میوه ان تخم مرغی نوکدار است. درخت پسته دو پایه است و پایه های نر و پایه های ماده جداگانه دارد.

تکثیر این درخت از طریق کشت بذر یا خوابانیدن و یا پیوند ان روی پسته های وحشی انجام می شود. در باغهای پسته باید دقت شود به نسبت کافی از درختان پایه های نر نیز برای باروری پایه های ماده کاشته شود.

درخت پسته در شمال سوریه ، شمال عراق ، اسیای صغیر و افانستان انتشار دارد و در مناطق مدیترارنه ، ترکیه ، ایران ، شمال عراق و اخیرا در بعضی کشورهای دیگر نظیر امریکانیزکاشته میشود.

پسته وحشی در ایران در ارتفاعات زاگرس تا بلوچستان میروید . د رجنگلهیا کردستان ، باختران ، لرستان ، فارس ، کرمان ، جیرفت ، بلوچسنتان ، سیستان ، خراسان و حوالی یزد دیده میشود.در کرمان و قزوین در سطح وسیع و کم و بیش در سایر مناطق ایران کاشته می شود.

میوه پسته که بیشتر قسمت مستعمل ان است دارای پوست خارجی نرم و سبز مایل به بنفش و زیر ان پوست سخت سفیدی است که همان پوست پسته خشک است. داخل ان مغز پسته قرار دارد و سطح مغز را پوسته بسیار نازکی پوشانیده که ان را جفت مینامند.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در هر یک صد گرم مغز پسته مواد زیر وجود دارد :

اب ۳/۵ گرم ، پروتئین ۳ /۱۹ گرم ، مواد چربی ۷/۵۳ گرم ، هیدراتهای کربن ۱۷ گرم ، خاکستر ۷/۲ گرم ، کلسیم ۱۳۱ میلی گرم ، فسفر ۵۰۰ میلی گرم ، اهن ۳/۷ میلی گرم ، پتاسیم ۹۷۲ میلی گرم ، ویتامین A 230 واحد بین المللی ، تیامین ۶۷/۰ میلی گرم و نیاسین ۴/۱ میلی گرم .

خواص – کاربرد

مغز پسته از نسظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی گرمو خشک است و عده ای ان را گرم و کمی تر میدانند . از نظر خواص معتقدندکه برای ازدیاد جنسسی و تقویت ذهن مفید است و همچنین برای تسکین سرفه و ارامش قلب و خفقان و سردی کبد و بازکردن انسداد و گرفتگی مجاری کبد و تقویت معده نافع است ، خصوصا اگر مغزان با پوتسه نازک روی مغز خورده شود.

پوسته سبز خارجی میوه پسته سرد و خشک است. جویدن ان در دهان برای استحکام دندان ولثه و خوشبو کردن دهان و التیام زخم داخل دهان مفید است.

قی وسکسکه و اسهال را رفع میکند. اگر پوست سفید سخت ان را در آب بجوشانند و در جوشانده آن بنشینند برای مقعد بیرون آمده نافع است. ریختن آب جوشانده پوست و برگ درخت روی موضع مورد نظر برای رفع درد مقعد و رحم و جرب و خارش مقعد نافع است.

مغز آن و چرب مغز ان برای معده مضر است . خصوصا اگر پوسته نازک روی مغز هم گرفته شده باشد ، برای رفع عوارض آن باید زرد آلو خورد . اگر اسراف در خوردن مغز پسته شود عوارض ناراحت کننده دارد و از بدن دانه های قرمز بیرون می ریزد ، در این قبیل موارد باید سرکه و انار ترش و برگه زرد الوی ترش خورد.

بزغنج

در کتب طب سنتی با نام « بزغنج » یا « بزغند » امده است و آن ثمر درخت پسته است که مغز نبسته است . خواص این پوست بدون مغز با خواص پوست با مغزآن متفاوت است از نظر طبیعت سرد و خشک است و دارای مقدار زیادی تانن می باشد و دباغان از آن برای دباغی پوست حیوانات استفاده می کنند.

در طب سنتی چین برای پسته بخشی امده است به عنوان گیاهی اکه از خارج و به احتمال قوی از ایران وارد چین شده و در منطقه Lingnan در چین کاشته میشود و در ردیف گیاهان طبی از ان استفاده می شود.

در چین مغز پسته را نرم کرده و برای رفع اسهال خونی میخورند . چینی ها معتقدند که پوست درخت پسته برای تقویت بنیان زنانگی موثر است و از جوشانده ان برای رفع خارش اعضای تناسلی زن استفاده می شود.

چند گیاه است که همه از خانواده Labiatae ولی از جنسها و گونه های مختلف می باشند..

ترکیبات و خواص غذایی- دارویی پسته

مغز پسته ماده ای نیروزا و سرشار از مواد پروتئینی، چربی ها، ویتامینها و املاح است. پسته در واقع گرانترین آجیل و البته با ارزش غذایی فراوان است. ارزش غذایی پسته به نسبت سایر آجیل ها و نیز مواد پروتئینی همانند گوشت، شیر، تخم مرغ، و نیز حبوبات در خور اهمیت و توجه میباشد. مغز پسته در بین بیش از دویست ماده خوارکی شامل انواع آجیل ها، حبوبات، سبزیها، میوه های خشک و تر ، لبنیات ، انواع گوشت و دهها نوع خوراکی دیگر بیشترین میزان آهن قابل جذب بدن را دارا می باشد.

مغر پسته دارای ۲۰ درصد پروتئین خالص و بیش از ۵۰ درصد روغن یا چربی مایع است. مقدار ویتامین A در صد گرم مغز پسته ۶۹۸ میکروگرم و میزان کاروتنوئید ۷/۱۳ میکروگرم است .

مقادیری از ویتامین های گروهB دارد، به علاوه دارای مقداری ویتامین های D و E است. املاح مختلفی از جمله کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، آهن، مس، روی و همچنین ازت، گوگرد و فسفر دارد.

مقایسه اجزای غذایی موجود در یکصد گرم پسته با سایر آجیل ها مقایسه اجزای غذایی یکصد گرم خوراکیهای مختلف با مغز پسته روغن پسته مایعی زرد و زلال است که از عصاره مغز پسته بدست می آید و دارای خواص غذایی و درمانی میباشد.

این روغن دارای اسیدهای چرب تشکیل دهنده به شرح زیر میباشد:

اسید پالمتیک[CH3(CH2)14COOH] به مقدار ۲/۹ تا ۴/۱۳ درصد.

اسید استئاریک[CH3(CH2)10COOH] به مقدار ۵/۰ تا ۱/۱ درصد.

امسید اولئیک[CH(CH2)7COOHCH3(CH2)7CH] به مقدار ۱/۵۶ تا ۶۴ درصد.

اسید لیئولنیک [CHCH2CH3CH(CH2)7COOHCH3(CH2)4CH] به مقدار ۶/۲۲ تا ۳۱ درصد.

اسید لینولنیک [CH3(CH2)CH:CHCH2CH:CHCH2CH:CH(CH2)7COOH] به مقدار ۱/۰ تا ۴/۰ درصد.

وهمچنین اسید میریستیک[CH3(CH2)12COOH] و اسید آراشیدیک [CH3(CH2)18COOH] از نظر خواص درمانی مغز پسته دارای طبیعت گرم میباشد و دانه ایست مقوی و چاق کننده که خواص درمانی متعددی نیز برای آن ذکر شده است.

از جمله خواص درمانی پسته می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تقویت قلب و حافظه، تقویت معده، درمان اسهال به خصوص از طریق استفاده از پوست سبز پسته، تقویت لثه و درمان جوشهای دهان، خوشبویی دهان، پرولاپس رکتوم (برون زدگی مقعد)، درمان دردهای مقعدی و رحمی، درمان ریزش موی سر.

از آنجایی که پسته حاوی آهن فراوان قابل جذب میباشد در موارد درمان کم خونی ناشی از فقر آهن نیز مصرف مغز پسته بسیار مفید میباشد.

جوشانده برگ و پوست درخت پسته در درمان بیماریهای پوستی مانند جرب و خارش مؤثر میباشد. پوست نازک درون پسته در درمان دردهای کبدی و روده ای و حالتهای استفراغ، یرقان و سرفه های مزمن مفید میباشد.

*فواید پسته

۱- پسته در مقایسه با دیگر آجیل ها، مقدار کمی کالری دارد. بدون کلسترول می باشد و دارای مقدار کمی چربی اشباع می باشد. چربی یک منبع انرژی می باشد و کمک به جذب ویتامین های A, E, D و K می کند. پس پسته از آن جایی که دارای چربی می باشد، این امر مهم را نیز انجام می دهد.

۲- یکی از بهترین منابع پروتئین گیاهی می باشد.

۳- پسته از آنجایی که دارای مقدار زیادی چربی غیراشباع و پروتئین می باشد، لذا نباید بیشتر از ۱۸ گرم در هفته مصرف شود.

۴- پسته دارای مقدار زیادی فیبر می باشد. فیبر به هضم مواد غذایی کمک می کند، کلسترول و قند خون را تنظیم می کند.

۵- پسته در بین گروه آجیل ها، یکی از بهترین منابع پتاسیم می باشد. پتاسیم ۱ عدد پسته برابر پتاسیم ۱ عدد پرتقال است. مقدار پتاسیم در ۲ عدد پسته بیشتر از ۱ عدد موز می باشد. پتاسیم موجود در پسته، به تعادل مایعات بدن کمک می کند، ضربان قلب را تنظیم می کند و برای کاهش فشار خون نیز بسیار مفید می باشد.

۶- همچنین دارای فسفر می باشد و در ساخت استخوان ها و دندان ها شرکت می کند، جلوی خستگی و ضعف را می گیرد و برای تقویت عضلات بدن مفید می باشد.

۷- پسته، مقداری منیزیم نیز دارد که منیزیم یکی از مهم ترین عناصر معدنی برای تبدیل غذا به انرژی می باشد، ضربان قلب را تنظیم می کند واز گرفتگی عضلات جلوگیری می کند.

۸- آهن در پسته، برای سرگیجه، خستگی، رنگ پریدگی و کم خونی مفید است.

۹- روی برای تقویت پوست، مو و ناخن بسیار مهم است.

۱۰- پسته دارای ویتامین های B6 ، B1 و E می باشد. ویتامین B6 کمک به سوخت و ساز پروتئین می کند و در جذب مواد غذایی نیز نقش دارد. ویتامین B1 باعث افزایش انرژی، تقویت سلول های عصبی و متعادل کردن اشتها می شود.

۱۱- در بین آجیل ها، پسته دارای بیشترین آنتی اکسیدان می باشد. همان طورکه می دانید ویتامین E جزو گروه آنتی اکسیدان ها می باشد و تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت چشم و جلوگیری از خستگی و استرس و نیز جلوگیری از تخریب سلول ها را بر عهده دارد.

۱۲- پسته نیز مانند دیگر دانه ها، از بیماری های قلبی جلوگیری می کند. به خاطر وجود چربی های غیر اشباع، می تواند مقدار کلسترول خون را پایین بیاورد.

۱۳- پسته باعث عملکرد درست مغز می شود و شخص را آرام می کند.

۱۴- این آجیل می تواند جلوی پیشرفت بیماری های مزمن از قبیل سرطان را بگیرد.

۱۵- مطالعات نشان داده است؛ پسته می تواند مقدار کلسترول خوب خون(HDL) را بالا ببرد و درعین حال مقدارکلسترول بد خون(LDL ) و تری گلیسیرید را پایین بیاورد.

۱۶- پودر پسته، درمان کننده دندان درد می باشد.

۱۷- پسته تغییری در فشار خون و افزایش وزن انجام نمی دهد. اما به خاطر کاری بالایی که دارد، به عنوان یک میان وعده پرکالری شمرده می شود. و نباید زیاد مصرف شود.

برای کاهش نمک و چربی در رژیم غذایی، باید از خوردن پسته بو داده و شور خودداری کنید.

لازم به ذکر است که، ۲۸ گرم پسته، بیشتر از ۱۰ درصد نیاز بدن به فیبر غذایی، ویتامینB6، ویتامین B1، منیزیم و فسفر را تامین می کند.