ویند؛ روستایی ماقبل تاریخ در اردبیل
وجود غارهای ساخته شده به دست انسان در دل کوهها نشان از قدمت بسیار زیاد این روستا دارد. در این روستا دخمه های سنگی متعددی قرار دارد که به احتمال زیاد خانه اهالی محل در پیش از تاریخ بوده است. هنوز بررسی علمی معتبری در این منطقه انجام نشده است.
روستای ویند کلخوران با آثار باستانی مانند دهکده صخره ای و شگفت انگیز، جاذبه ها و مناظر طبیعی در امتداد دره زیبای ورنیاب، گورستان هایی متشکل از سنگ قبرهایی دیدنی مربوط به دوره های گذشته، بصورت دهکده توریستی و موزه ای تاریخی، هنری و طبیعی درآمده است.
آثار صخره‌ای ویند در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ خورشیدی با شمارهٔ ثبت ۳۶۶۹ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دهکده صخره ای ویند در جنوب غربی سرعین و در نزدیکی جاده‌ی اردبیل قرار گرفته است.
دره زیبای ورنیاب دره‌ای طولانی است که از دامنه تپه های روستای ورنیاب تا قسمت انتهای مزرعه های روستای ویند کلخوران ادامه دارد. در امتداد جاده روستای ویند کلخوران و در دامنه های تپه‌ها، گورستان هایی با سنگ قبرهای تراش خورده به دست انسان های خلاق و ساکنان پیشین این دیار وجود دارند که عمده این سنگ قبرها به شکل حیواناتی مانند قوچ، پلنگ و شکل ها و علامت های دیگری مانند سنگ قبرهای صندوقی شکل، مکعب مستطیل و نقش های هندسی با حجاری هایی روی آنها و علایمی دیدنی هستند که هر یک از آنها در نوع خود اثری در خور تحسین میباشند. بسیاری از این سنگ قبرها با توجه به علایم و اشکال آنها مشخص و متمایز از دیگر سنگ قبرها هستند که به احتمال زیاد با توجه به شباهت اشکال و نقوش آنها به سنگ قبرهای مناطق همجوار که کارشناسان درباره آنها تحقیق کرده اند، به دوران سلجوقی، تیموری و صفوی تعلق دارند.
در زیر تپه ها و صخره های اطراف این روستا، دهکده ای سنگی با مجموعه ای از خانه های سنگی منفرد بصورت یک پدیده معماری، تاریخی و باستانی استثنایی وجود دارد که شکل کنده شدن خانه ها در زیر تپه های سنگی و رسوبی و نوع کنده شدن آنها که به خلق چنین آثاری منجر شده، در نوع خود کم نظیر است.
مناطقی که خانه های سنگی در آن قرار گرفته اند، قوردی قیه، تپه چله خانه، قره قیه و مسجد یری نامیده می شوند. سفال های پراکنده در سطح و داخل خانه های سنگی به دوره های مختلف تعلق دارند؛ سفال های مربوط به دوره اشکانی، سفال ها و قوس های جناغی در کنده های صخره ای شبیه به آثار ساسانیان و همچنین آثار و علایمی مربوط به دوران اسلامی مانند سلجوقی، تیموری و صفوی که از استمرار استفاده از این خانه های سنگی در طول تاریخ حکایت می کنند.
بسیاری از این خانه و کنده های صخره ای دارای پلانی مربع، مستطیل، بیضی شکل و غیرهندسی هستند که همه نوع زیستگاه اعم از اتاقهای منفرد و مجتمع در ابعاد مختلف با راهروهای مرتبط به هم و سقف های هلالی شکل و قوسهای جناغی، مسطح، با تاقچه ها، جاچراغی، جای رختخواب و غیره وجود دارند که در دل کوهها و صخره های مذکور پراکنده اند و به لحاظ تعداد زیاد و تنوع آنها و قابل توجه بودن از لحاظ تاریخی، باستانی و گردشگری می تواند به صورت یکی از کانونهای علمی، تفریحی و گردشگری ممتاز در آید.
در تپه چله خانه، بیشتر خانه های سنگی در زیر زمین قرار دارند. البته سقف تعدادی از آنها بر اثر عوامل مختلف فرو ریخته و یا به سبب پر شدن فضاهای داخلی، امکان بازدید از آنها فراهم نیست. تعداد قابل توجهی از خانه ها با ویژگی های منحصر به فرد سالم باقی مانده اند که به دو مورد از آنها میتوان اشاره کرد؛ یکی از آنها در فاصله یکصد متری از جاده شنی منتهی به ویند کلخوران قرار دارد که در ورودی آن سکویی از سنگ به ارتفاع شصت سانتیمتر از کف است که دو ستون استوانه ای به قطر ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر در دو طرف سکو قرار گرفته اند. همچنین جاچراغی ها و تاقچه های کوچکی در داخل این واحد وجود دارند. در دو قسمت شمالی و جنوبی در ارتفاع ۶۰ سانتی متری حلقه هایی از سنگ کنده شده‌اند که مانند این حلقه های سنگی در قسمت پایین دیوار نزدیک کف وجود دارند، اما به‌دلیل پر شدن کف مشخص نیستند. هرچند اطلاعات دقیقی درباره کاربری آنها د اختیار نیست، ولی از شکل ظاهری و ردیف کنده شدن آنها چنین به نظر میرسد که این حلقه های سنگی برای بستن دست و پای افراد و احتمالا اسرا و زندانیان بصورت پشت به دیوار بوده است.
نورگیر و روزنه ای استوانه ای شکل به ارتفاع یک و نیم متر که از دل سنگ سوراخی به قطر ۴۰ سانتی متر که روزنه ای جهت تهویه هوا یا دود ناشی از سوختنی ها و همچنین تأمین روشنایی محوطه داخل کنده مزبور بوده است. این مکان با توجه به شکل داخلی و ویژگیهای فوق الذکر احتمالاً به عنوان محل نگهداری اسراء و زندانیان بوده است و سکوی سنگی آن جهت نگهبانی و استراحت نگهبانان بوده است.
یکی دیگر از واحدهای صخره ای کنده شده، دارای دهلیز و آغلی کنار آن می باشد که بوسیله راهروئی پیچیده به هم مرتبط می باشند. کنار آغل یک روزنه به اندازه قابل توجه در جدار جنوبی آن کنده شده که برخلاف روزنه های سایر واحدها در مرکز سقف کنده نشده بلکه در خارج از محوطه جدار جنوبی می باشد تا اینکه دامها در مواقع بارش باران مستقیماً زیر بارش باران قرار نگیرند و دارای طاقچه ها و نفوهای متعدد می باشد. ابتدا یک ورودی بزرگ کنده شده سپس دو شاخه گردیده که یکی به آغل و دیگری به واحد مسکونی منتهی می شود.
در غرب روستا تعداد ۴۰ دخمه بر روی کوهی قرار دارد که در دهی اخیر مورد استفاده انبار روستاییان بوده ولی سازمان میراث فرهنگی به تازگی آنها را تخلیه کرده و مورد حفاظت قرار داده است. یک دخمه بزرگ نیز درون روستا و چهار عدد دیگر در شرق روستا قرار دارند. درون دخمه ها رد کلنگ حفاران مشاهده می شود و در یکی از دخمه های شرقی نقش انسانی بر روی دیوار کنده شده است.
دخمه سنگی:
در دو کیلومتری شمال باختر روستای ویند کلخوران، تپه بلند رسوبی وجود دارد که ضلع جنوبی آن از فرسایش بستر رودخانه بالیخلو، به صورت دیوار مرتفعی در آمده است. در ارتفاع تقریبی ۵۰ متر از بستر رودخانه و بر سینه آن، دخمه سنگی با در ورودی و اتاقک چشمگیر کنده شده است. دروازه یا در دخمه به پهنای یک متر و قطر تقریبی ۷۰ سانتی متر ساخته شده است.داخل دخمه، فضایی است که به شکل هرم مثلث القاعده ناقص می باشد. بر ضلع باختری دخمه تصویری بر سنگ نقر شده که حالت کلی یک مثلث را دارد و در داخل آن مثلثی کوچک تر کنده شده است. در داخل این مثلث «دکوراتیو» نقش آدمی با سری نزدیک به شکل مثلث و دست و پا و بدنی که محیط در مثلث می باشد، قالب گیری و نقر شده است. در حاشیه آن نیز حروفی کنده شده که قسمت عمده آن از بین رفته است.
فعالیت اقتصادی و محصولات روستا:
تقریباً تمام مردم این روستا به کار کشاورزی و باغبانی مشغول بوده و تعدادی اندک هم در کنار کشاورزی به دامپروری و گاهی زنبورداری مشغول هستند. محصول اصلی این روستا سیب زمینی، جو و گندم می باشد. همچنین سیب و گوجه درختی به مقدار فراوان در باغ های این روستا یافت می شود.
موقعیت مکانی روستا:
این روستا در استان اردبیل، شهرستان سرعین، بخش مرکزی، دهستان آب‌گرم واقع شده است.
روستای ویند کلخوران در غرب شهراردبیل و چهار کیلومتری شهر توریستی سرعین قرار دارد. این روستا در کنار جاده اردبیل به نیر قرار دارد.
انتهای پیام/
