زن قرمزپوشی که دیدار متکی با رایس را بهم زد

سوال پاول و جواب بی ربط خرازی

کالین پاول وزیر خارجه آمریکا در دوران جرج بوش بعدها در گفت وگویی با بی بی سی به نقل خاطره ای از دیدارش با کمال خرازی وزیر خارجه وقت ایران می پردازد که تحریف این دیدار با واکنش و جوابیه دفتر خرازی همراه می شود. پاول که درباره تاثیرتحولات منطقه بر ایران صحبت می کرد، گفت: «من زمانی که در یک فرصت پیش آمده از وزیر خارجه ایران سوال کردم مشکل شماره یک شما چیست؟ او پاسخ داد ما باید هر سال 600 هزار شغل ایجاد کنیم.او اصلا نگفت که باید برنامه هسته ای شان را تکمیل کنند».

پاول پیش تر در یک گفت وگو با شبکه خبری ای بی سی نیوز ماجرای دیدارش با خرازی را اینگونه تعریف کرده بود«طبق برنامه میزبان مصری، من و وزیر امور خارجه ایران در ضیافت شام بایستی روبه روی یکدیگر می‌نشستیم که البته من درخصوص این اتفاق، نسبت به میزبانان مصری مشکوک هستم.  من چند دقیقه دیر بر سر میز شام حاضر شدم و بدون آگاهی از مکان خود که روبروی وزیر امور خارجه ایران بود در مکانی دیگر نشستم .من و آقای خرازی با یکدیگر دست دادیم و به اتفاق هم شام خوردیم و در طول شام نیز گفت‌و‌گویی مودبانه با یکدیگر داشتیم.

بعد از انتشار این اخبار دفتر خرازی توضیحاتی درباره ادعاهای پاول مطرح کرد و نوشت که اساسا هیچ گونه ملاقات و مذاکره‌ای بین آقای خرازی و آقای کالین پاول انجام نگرفته است. شرکت در اجلاس‌های بین‌المللی یا ضیافت‌های دیپلماتیک که وزرای خارجه کشورهای مختلف از جمله ایران و آمریکا در آن حضور داشته‌اند، ملاقات محسوب نمی‌شود؛ هرچند به اظهار ادب طرف مقابل پاسخ مقتضی داده شده باشد.

این ادعای پاول که وزیر خارجه ایران گفته است مشکل ایران، ایجاد ششصد هزار شغل است،‌ حکایت از درایت وزیر خارجه در عدم ورود به مباحث سیاسی دارد و هرگز نمی‌توان از آن استنباط کرد که برنامه هسته‌ای ایران اولویت کشور نیست.

اردیبهشت ماه سال 86، اجلاس شرم الشیخ درباره عراق می توانست به محلی برای دیدار علنی دو مقام رسمی ایران بعد از نزدیک به سی سال مناقشه تبدیل شود. آنجا که ضیافت شامی در این اجلاس برگزار شد و کاندولیزا رایس وزیر خارجه وقت آمریکا و منوچهر متکی وزیر خارجه وقت ایران قرار بود در این ضیافت حضور داشته باشند، اما یک زن قرمز پوش تمام  معادله ها را برای دیدار وزیران خارجه ایران و آمریکا به هم ریخت. در تمام دو روزی که اجلاس برگزار می شد دیپلمات‌های دو کشور یکدیگر را زیر نظر داشتند، پیش از برگزاری اجلاس گفته می شد گرمای بهاری نشست شرم الشیخ یخ روابط ایران و آمریکا را ذوب می کند. پنجشنبه شبی مقامات مصری در ضیافت شامی میز دو میهمان ویژه اجلاس را کنار هم می چینند. روزنامه ايندي پندنت چاپ انگليس در گزارشي تحت عنوان زن قرمز پوش ضيافت شام ايران و امريكا را به يكباره برهم زد نوشت: يك نوازنده ويولون زن روي صحنه، موزيك پيش زمينه را مي نواخت. منوچهر متكي وزير خارجه ايران وارد شد اولين چيزي كه وي به آن توجه كرد اين بود كه برسر يك ميز و در مقابل كاندوليزا رايس قرار خواهد گرفت. متكي سپس متوجه اين نوازنده ويولون كه لباس شب بلند قرمز رنگ به تن كرده بود شد و به يكباره جلسه را قبل از ورود رايس ترك كرد. اما اكنون اين پرسش مطرح است كه آيا اين نوانده زن ويولون با لباس بي استين باعث شد كه متكي جلسه را ترك كند يا اينكه قرار گرفتن برسر ميزي كه قرار بود رايس نيز درانجا بنشيند؟

بعد از آنکه برنامه مقامات مصری برای رقم زدن یک اتفاق بزرگ در شرم الشیخ بهم خورد رایس به خبرنگاران گفت که شما مي توانيد از وي بپرسيد كه چرا تلاشي نكرد  اما من كسي نيستم كه دنبال ديگران بروم.  متكي پس از آن كه رايس شرم الشيخ را ترك كرد، به خبرنگاران گفت كه در جريان كنفرانس، هيچ زماني براي ديدار با رايس وجود نداشت . وي افزود كه انجام يك ديدار واقعي، برنامه ريزي و اراده سياسي هر دو طرف را مي طلبد .

سه سال بعد از اجلاس شرم الشیخ این بار اجلاس امنیتی منامه محل حضور وزیران خارجه ایران و آمریکا شد، با این تفاوت که این بار به جای کاندولیزا رایس، هیلاری کلینتون در صدر وزارت خارجه ایالات متحده نشسته و در اجلاس منامه حضور یافته بود. در این اجلاس بالاخره کلینتون و متکی با یکدیگر سلام و علیک می کنند. اتفاقی که در داخل ایران با واکنش های انتقادی زیادی همراه بود. با این وجود

هیلاری کلینتون در راه بازگشت از منامه به واشنگتن در گفت وگو با خبرنگاران داخل هواپيما از بي اعتنايي منوچهر متكي به خود صحبت كرده  و گفته بود که من از جاي خود برخاستم تا جلسه را ترك كنم و متكي چند صندلي از من دورتر بود و در حال دست دادن با بقيه بود و زماني كه مرا ديد، ايستاد و از من فاصله گرفت. من به او سلام كردم اما او تنها از من فاصله گرفت.

اما بعدها منوچهر متکی در خصوص ماجرای سلام و علیک خانم کلینتون با او در بحرین  توضیح داد. او گفت که ما در جلسه‌ای بودیم که میزبان‌مان ولیعهد بحرین بود و بنابراین به احترام کشور دوستمان طبیعی بود وقتی در اجلاس شرکت کرده‌ایم، در میهمانی آنها هم شرکت کنیم. در سال‌های قبل معمولاً در این جلسه ولیعهد بحرین صحبت می‌کرد. این‌بار سخنران ویژه مراسم، وزیر امورخارجه آمریکا بود. در چنین جلسه‌ای طبیعی است که برای ما مهم‌ترین نکته این بود که ببینیم او چه می‌گوید. به تناسب نکات و مطالبی که مطرح می‌کرد، ما باید توشه فردای خودمان را تنظیم می‌کردیم. فردای آن روز من سخنرانی داشتم. آن میهمانی جلسه اصلی گفت‌وگوی منامه نبود، تنها یک سخنرانی بود و ایشان به‌عنوان یک سخنران دعوت شده بود و از طرف دیگر، ایشان خیلی تلاش کرد راحت صحبت کند، خیلی تلاش کرد محترمانه صحبت کند. شاید قوی‌ترین کلمات را به‌کار گرفت برای اینکه به رسمیت شناختن حق ایران را در موضوع هسته‌ای مورد تأیید و تأکید قرار دهد اما در عین حال بخش‌هایی از حرف او هم از نظر ما مورد پذیرش نبود.

بالاخره تابوی مذاکره علنی دو مقام ارشد ایرانی و آمریکایی در نیویورک و در حاشیه یک نشست هسته ای با یکدیگر دیدار کردند. پس از پايان جلسه تاريخي وزيران خارجه گروه ۱+۵ با وزير خارجه ايران در اتاق مشورت شوراي امنيت سازمان ملل، در حالي كه كاترين اشتون و سپس وزيران خارجه فرانسه، انگليس، آلمان، روسيه و چين جلسه را ترك كرده بودند، غيبت دو وزير براي همه خبرنگاران سوال برانگيز شده بود. ظریف درباره این دیدار می نویسد که در روزهای قبل از جلسه، با همه وزیران 1+5 به جز آقای کری به صورت مفصل ملاقات های جداگانه داشتم. بنابراین در پایان جلسه با همه دست دادیم و خداحافظی کردیم و در حاشیه، گفت وگوی نیم ساعته ای هم با آقای کری داشتم. ایشان هم به تعهد رییس جمهور آمریکا برای رسیدن به راه حل بر اساس مذاکره و احترام متقابل تاکید کرد. البته صحبت ایشان در جلسه 1+5 هم مثبت بود و مصاحبه بعد از جلسه ایشان و سایر وزیران نیز مثبت و با امید به آینده بود. گفته می شود بعد از پایان نشست 1+5 جان کری از ظریف درخواست کرده است که دقایقی را با یکدیگر صحبت کنند.