يکشنبه ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 May 05
کارشناس حقوقی در گفتگو با "تیتر۱" پاسخ داد؛
همه آنچه که زنان باید درمورد ارث خود از همسر بدانند/ آیا پس از فوت شوهر می توان مهریه را دریافت کرد؟
اگر شوهر در زمان فوت هیچ فرزند یا نوه‌ای از همسر یا از همسران قبلی نداشته باشد، زن از اموال مرد یک چهارم ارث میبرد، در غیر این صورت یک هشتم از اموال مرد را به ارث خواهد برد.
به گزارش گروه سبک زندگی "تیتریک"؛ فرشته کلانتر کاشناس حقوقی در یاداشتی اختصاصی برای "تیتریک" نوشت: در خصوص سهم الارث زنان براساس ماده ۸۶۱ قانون مدنی، زن پس از مرگ همسر ارث میبرد به شرط اینکه در عقد دائم او بوده و قبل از مرگ شوهر زنده باشد. اگر شوهر در زمان فوت هیچ فرزند یا نوه‌ای از همسر یا از همسران قبلی نداشته باشد، زن از اموال مرد یک چهارم ارث میبرد، در غیر این صورت یک هشتم از اموال مرد را به ارث خواهد برد.
بر اساس قوانین، در میزان سهم ارث زنان و مردان تفاوت‌هایی وجود دارد و همچنین وجود یا نبود فرزندان در میزان سهم الارث زن و مرد تأثیر دارد و چنانچه مرد دارای همسران متعدد باشد نیز در میزان سهم ارث زنان، تغییراتی ایجاد می‌شود.
در صورت انحصار ورثه به شوهر، تمام ترکه زن به شوهر می‌رسد، در حالی که برابر ماده ۹۴۹ قانون مدنی در صورت انحصار ورثه به زن، تنها یک چهارم اموال شوهر به او می‌رسد و بقیه متعلق به حاکم است و به خزانه دولت واریز می‌شود.
همچنین ماده ۹۴۲ قانون مدنی می‌گوید: «اگر مردی دارای دو یا چهار زن عقد دائم است، پس از مرگش در صورت داشتن فرزند، یک هشتم از اموالش بین زنان به طور مساوی تقسیم خواهد شد.»
بنابراین همان‌طور که می‌بینید سهم ارث زنان از اموال شوهر، بسیار اندک و ناچیز است و از سوی دیگر مهم است که بدانیم جمعیتی بیش از ۱۸ میلیون زن ایرانی، خانه دار هستند و این به معنی آن است که اکثریت این زنان از درآمد خارجی یا بیمه عمر برخوردار نیستند. در نتیجه پس از سالها زندگی مشترک، دارایی متعلق به خودشان ندارند و با فوت همسران دچار مشکلات جدی معیشتی می‌شوند.
در این میان باید توجه داشته باشیم که از مهم‌ترین شرایط ارث بردن زن از شوهر، وجود عقد دائم است، به عبارت دیگر زنی که در عقد موقت با همسرش باشد، نیز در صورت فوت او هیچ ارثی از اموال شوهر نمی‌برد.
شرایط تا پیش از سال ۸۷ البته به مراتب اسفناک‌تر بود و تا آن زمان زن فقط از اموال منقول شوهر و نیز اعیانی اموال غیرمنقول ارث میبرد. اما خوشبختانه با اصلاحیه قانون مدنی در سال ۱۳۸۷ زن نیز مانند شوهر از کلیه ماترک وی بهره‌مند می‌گردد، با این توضیح که زن از عین اموال غیر منقول، محروم است و فقط از قیمت آنها بهره‌مند می‌گردد.
بر اساس قوانین تنها پشتوانه مالی که ممکن است زن داشته باشد، بحث مهریه است. افراد زیادی به اشتباه تصور می‌کنند که بعد از فوت زوج (شوهر)، مطالبه مهریه غیر ممکن است و زوجه (زن) دیگر نمی‌تواند مالک مهریه مندرج در عقد نامه ازدواج باشد و آن را مطالبه کند. در حالی که بر اساس قوانین، زن می‌تواند مهریه خود را از ماترک شوهر مطالبه کند و اگر مهریه او وجه رایج باشد، استحقاق دریافت مهریه به نرخ روز فوت بر اساس شاخص بانک مرکزی را دارد. به عبارت دیگر یکی از بدهی‌های مسلم شوهر، مهریه است که از ماترک مرحوم به همسر وی پرداخت می‌گردد. از آنجا که در بسیاری از موارد ارثیه قابل توجهی به همسران تعلق نمی‌گیرد، این موضوع می‌تواند کمک مؤثری باشد.»
اما در برابر این مشکلات چه باید کرد؟
متأسفانه باور عمومی اشتباهی وجود دارد که هر فردی می‌تواند اموال را با وصیت میان نزدیکان خود به هر شکلی که می‌خواهد تقسیم کند، اما باید بدانیم بر اساس ماده ۸۴۳ قانون مدنی هر فردی تنها می‌تواند نسبت به یک سوم اموالش وصیت کند و اگر وصیت فرد متوفی بیش از این مقدار باشد، باید ورثه در خصوص بقیه اموال اجازه دهند.
یعنی اگر خانه‌ای که از سوی شوهر متوفی برای همسرش وصیت شده از نظر قیمتی بیش از یک سوم اموال او نباشد، وصیتنامه صحیح است، در غیر این صورت باید ورثه درباره بقیه ثلث اموال اجازه دهند و اگر آنها موافقت نکنند، وصیت نسبت به بیش از یک سوم معتبر نیست.
راه حلی که در این میان توصیه می‌شود این است که زوجین می‌توانند در زمان حیات اموال خود را به مالکیت دیگری درآورند اما باید از قالب عقودی باشد که فوت منتقل‌کننده در آن تأثیری نداشته باشد.
یکی از رایج‌ترین موارد عقد صلح، عمری است، عقد صلح یک نوع قرارداد است که در آن معامله به زبانی عامیانه با مسامحه انجام می گیرد و فارغ از شرایط قراردادهای معمولی است مثلاً یک خانه را در مقابل یک شاخه نبات صلح می‌کنند.
صلح نامه را دفترخانه‌ها تنظیم می‌کنند که به موجب آن مصالح (کسی که صلح می‌کند) اموال خود را به نام دیگری (متصالح) صلح می‌کند بدین صورت که مصالح تا زمانی که در قید حیات است (مدت صلح می‌تواند به مدت عمر مصالح یا متصالح یا شخص ثالث باشد) می‌تواند از اموال مذکور استفاده نماید اما بعد از فوت شخصی که در صلح نامه ذکر شده اموال به متصالح انتقال داده می‌شود و سایر ورثه نسبت به آن اموال حقی ندارند.
الهه ملاحسینی _ تیتریک
انتهای پیام/
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
