در دولت خاتمی، کلیت نظام تصمیم گرفت که نطنز از حالت تعلیق درآید

وی با اشاره‌ای کوتاه به بحث بحران مالی آمریکا در اواخر دولت بوش افزود: بحران مالی بانکی در آمریکا بسیار سریع در سطح جهانی خود را نشان داد.

وزیر سابق امور خارجه ایران ادامه داد: برخی از کشورهایی که عمده ذخایر خود را در بانک‌های آمریکایی انباشته کرده بودند، به یکباره تصمیم به خروج اموال خود گرفتند؛ ‌چرا که ذخایر آنها به نصف قیمت در بانک‌های آمریکایی رسیده بود، اما به آنها اجازه خروج داده نشد.

متکی با اشاره به اینکه گاهی در ساختار جهانی وابستگی‌هایی ایجاد می‌شود که استقلال دولت و ملت‌ها را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد،‌ خاطرنشان کرد: سیاست خارجی تنها یکسری لبخندهای سیاسی و یا رد و بدل رفتارها نیست، بلکه ساختار مناسبات جهانی را در این رفت و برگشت‌های دیپلماسی به‌وجود می‌آورد.

وی اضافه کرد: تعریف ما از شرایط پیش از انقلاب، وضعیت وابستگی ما بود و اینکه طرحی از سناریوی عمرانی فرانسه در ایران اجرا می‌شد.

وزیر سابق امور خارجه ایران بیان کرد: پیش از انقلاب، اگر نخبه و یا صاحب فکری طراحی یا تولیدی را می‌خواست ارائه دهد که می‌توانست در حوزه‌های کلان و صنعتی کشور وضعیت را متحول کند، توسط قدرت‌های خارجی مسلح و ساواک تحت نظر گرفته می‌شد.

متکی با بیان اینکه آغاز هر استقلالی با استقلال سیاسی همراه است، عنوان کرد: گاهی در حوزه سیاست، تصمیم گرفته می‌شود که روی پای خود بایستیم اما این اراده به تنهایی کافی نیست، بلکه این اراده باید در تمامی زمینه‌های کشور تعریف شود و چنین امری جز با الگوهای مناسب هر حوزه ایجاد نخواهد شد.

به گفته وی، در 33 سال گذشته، تلاش‌های متعددی در دولت‌های گوناگون کشور اسلامی ایران به‌وجود آمد، اما هنوز به‌جایی که باید نرسیده‌ایم؛ چون پیشرفت ایران اسلامی حد توقف ندارد.

وزیر سابق امور خارجه ایران اذعان کرد: در حوزه اقتصادی، ما در شرایطی قرار می‌گیرم که می‌گوییم باید خودکفا باشیم و نیازهایمان را خود تولید کنیم، اما نمی‌توانیم جدای از دنیا قدم برداریم.

متکی با اشاره به اینکه امروز الگوهای ترکیبی به‌عنوان صنایع مکمل در قالب شرکت‌های چندملیتی در دنیا سعی می‌کنند همگام هم باشند، گفت: در شرایط کنونی، اقتصاد جهانی مقرون به صرفه نیست و اینکه همه قطعات و لوازم یک تولید را خودمان بسازیم؛ بلکه گره‌خوردگی به اقتصاد بازار و مناسبات جهانی به عنوان یک ضرورت خود را نشان می‌دهند.

وی تصریح کرد: این بهم تنیدگی اقتصاد و صنعت جهانی را نمی‌توانیم برای همیشه از نظرمان دور کنیم.

وزیر سابق امور خارجه ایران با بیان اینکه در حوزه سیاست خارجی روندهای متفاوتی پس از انقلاب داشته‌ایم، افزود: جز در برخی از جهت‌گیری‌ و ناآرامی‌های خاص نمی‌توانیم بگوییم که برخی از منافع ملی این کشور مورد مطالبه کشورهای دیگر قرار گرفته است.

وی عنوان کرد: با یک طی طریق در یک دوره چهار ساله که در  آخر خط به سال 84 می‌رسد، برای ما ثابت شد که غرب با شیوه‌ای که در پیش گرفته، تنها می‌خواهد به غنی‌سازی ایران در مسائل هسته‌ای اجازه فعالیت ندهد.

وزیر سابق امور خارجه ایران اضافه کرد: در حدود دو سال و اندی که تعلیق صورت گرفت و درست در زمانی که در سال 84 انتخابات ریاست جمهوری جدید انجام شد، غربی‌ها یک پیکیج به ما ارائه دادند که در آن اشاره شده بود که آنها آمادگی دارند در زمینه‌های مختلفی با ایران همکاری کنند؛ اما منوط به اینکه ایران از قصه غنی‌سازی خود صرف‌نظر کند.

متکی با اشاره به اینکه در دولت خاتمی توسط کلیت نظام تصمیم گرفته شد که نطنز از حالت تعلیق درآید و فعالیت خود را شروع کند، گفت: ما در اینکه با حوزه‌های سیاسی اقتصادی و... با دنیا تعامل داشته باشیم، شکی نداریم.

وی ادامه داد: ارتباط فقط ارتباط با ملت‌ها نیست بلکه بخشی از فعالیت‌های امروز روابط بین‌الملل مربوط به دولت‌ها و مطالبه‌ای است که از یکدیگر دارند، اما در نحوه این تعامل باید اصول و مبانی خود را در نظر بگیریم.

وزیر سابق امور خارجه ایران با بیان اینکه ما در دیپلماسی حیا نداریم، عنوان کرد: در هر سیاست و دیپلماسی باید پشتوانه قوی برای اعمال آن ایجاد شود که حمایت‌های مردمی نظام یکی از پشتوانه‌های اصلی آن می‌باشد که اگر این حمایت نباشد، سیاست به چالش کشیده می شود.

متکی با اشاره به این جمله که تحریم یک اقدام خلاف حقوق بشری است، تصریح کرد: ما باید به یک تحول اساسی در مفاهیم برسیم و اگر منطق نداشته باشیم، طرف دیپلماسی ما را به چالش می‌کشد.

وی ادامه داد: غربی‌ها در دنیا ادعا می‌کنند که ما باید گردش آزاد اطلاعات داشته باشیم و مردم حق دارند بدانند؛ اما وقتی ریزتر به مسائل می‌نگریم مشاهده می کنیم که آنها در اینجا هم متوسل به زور می‌شوند و توسل به زور یعنی بیان پنهان منطق.

وزیر سابق امور خارجه ایران با بیان اینکه انقلاب اسلامی چیزی نبود جز نمایش مصاف دو منطق گفت: در سرنوشت 10 ساله اخیر آمریکا در افغانستان و عراق هیچ کس نگفت که آنها پیروز شده‌اند؛ در حالی که قدرت اول جهان بودند و آنها در مصاف با منطق زور، شکست خوردند.

متکی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ماجرای هسته‌ای ایران خاطرنشان کرد: اوباما برای اینکه ژست دیپلماسی به خود بگیرد، دو نامه به نخست‌وزیر برزیل و ترکیه فرستاد و آمادگی خود را برای همکاری با ایران در صورتی که ایران اورانیوم 20 درصد غنی‌شده خود را ارائه دهد، اعلام کرد و اینکه آمریکا در قبال آن، سوخت به راکتور تهران بدهد.

وی گفت: پس از بررسی پذیرفتیم که حاضریم تولیدات 20 درصد‌ اورانیوم را بدهیم که پس از برگزاری اجلاس سه جانبه ایران،‌ برزیل و ترکیه، ایران موافقت خود را اعلام کرد و اوباما می‌‌توانست آن را توفیقی برای خود محسوب کند اما یکباره به جای پذیرش حرکت، به سمت قطعنامه علیه ایران حرکت کرد.

وزیر سابق امور خارجه ایران در ادامه سخنان خود با بیان اینکه غربی‌ها از ابتدا می‌دانستند در مسئله هسته‌ای، ایرانی ها به دنبال چه چیزی هستند، عنوان کرد: ‌ظاهر این قضیه تعلیق داوطلبانه بود و اسما مربوط به غنی‌سازی اما در مذاکره می‌خواستند کسی در دانشگاه‌های صنعتی شریف و دیگر دانشگاه‌های کشور به سمت مسائل هسته‌ای حرکت نکند.

متکی شرایط فعلی کشور را ویژه عنوان کرد و گفت: در این شرایط ویژه‌ نیازمند همدلی و  هماهنگی بیشتر برای عبور از این پیچ تند هستیم که به فرموده مقام معظم رهبری باید با هم‌افزایی و همدلی آن را پشت سر بگذاریم.

وی در مورد مسئله معیشت مردم بیان کرد: اگر ریشه‌یابی کنیم، می‌بینیم که ما نمی‌توانیم در مسائل بین‌المللی از حقوق مردم بگذریم و همگی می‌دانیم که تأثیراتی دارد، اما بنا به گفته رهبری در بجنورد، در شرایط اقتصادی کنونی، علاوه بر تحریم‌ها، برخی بی‌تدبیری‌ها نیز مؤثر بوده است.

متکی ادامه داد: ما اگر سیاست‌های دارای مداومت را دنبال کنیم، یک‌دفعه دچار بحران نمی‌شویم.

وزیر سابق امور خارجه تصریح کرد: نسخه عبور از تحریم‌ها با اقتصاد مقاومتی پیچیده شده و بخش دیگر نیز تدابیر داخلی و ثبات در تصمیم‌گیری اقتصادی و مردمی کردن آن است.

وی یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری را هم‌افزایی دانست و گفت: این مسئله دو وجه دارد، یکی اتحاد مردم که همیشه پشت دولت و نظام بوده‌اند و هر جا که لازم بوده حضور خود را نشان داده‌اند و دیگری وحدت مسئولان است که در سال‌های اخیر بداخلاقی‌هایی بر ما حاکم شده که به هیچ وجه شایسته کشور ما نیست.

وزیر پیشین امور خارجه کشورمان اضافه کرد: ما در ابتدایی‌ترین آموزه‌های اسلامی خود می‌آموزیم که اشکالات را در خفا و خوبی‌ها را علنی بگوییم و این مسئله برای مسئولان باید بیشتر مورد استفاده باشد.

متکی خاطرنشان کرد: اگر مسئولان بر هم نقدی دارند باید در پشت درهای بسته و در خفا بگویند و آرامش جامعه را حفظ کنند.

وزیر سابق امور خارجه در پاسخ به اینکه نظرتان در مورد احمدی‌نژاد در حال حاضر چیست، گفت: احمدی‌نژاد در یک جمله قابل تعریف نیست، دولت نهم در طول خدمت خود گام‌های بلندی برداشته که حتی برخی از آنها برای نخستین بار در کشور انجام شده و البته برخی اقدامات نیز دارای اشکال است.

وی همچنین گفت: در هر کشوری جایی یا مقامی برای حسن ختام و پایان دادن به بحث‌ها وجود دارد که در واقع شاقول نظامند و شاقول نظام ما هم رهبری است.

متکی ابراز داشت: ما در این مقام امام و رهبری معظم را داشته و داریم که دو رهبری‌ هستند که تاکنون نشان داده‌اند یک ذره مسائل شخصی را در تصمیم‌گیری‌ها راه نداده‌اند که این ملاک و معیار ماست.

وزیر سابق امور خارجه بیان کرد: اگر مسئولی کمی ضعیف عمل کند، معمولی است اما جایی مشکل ایجاد می‌شود که ما محوریت نظام را مورد توجه قرار ندهیم.

متکی در مورد جریان انحرافی در دولت نیز تصریح کرد: در شروع دولت دهم زمزمه‌هایی در مورد انحراف در دولت به گوش رسید اما ملاک ما موضع‌گیری رهبری است که مستقیم یا غیر مستقیم وارد عمل می‌شوند.

وی افزود: بیان مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه تا زنده هستم اجازه نمی‌دهم در ارزش‌های انقلاب انحراف به وجود بیاید، خود نشان‌دهنده این مطلب بوده که ممکن است موردی وجود داشته است.

وزیر سابق امور خارجه ادامه داد: ما اگر سیاست‌های دارای مداومت را دنبال کنیم، یک دفعه دچار بحران نمی‌شویم.

متکی اضافه کرد: نسخه عبور از تحریم‌ها با اقتصاد مقاومتی پیچیده شده و بخش دیگر تدابیر داخلی بوده اما ثبات در تصمیم‌گیری اقتصادی و مردمی کردن آن مسئله مهمی است.

وزیر سابق امور خارجه در مورد رابطه با روسیه گفت: ما سیاست خارجی مستقل خود را داریم و این از بزرگ‌ترین دستاوردهای انقلاب است و در این زمینه تاریخ 30 ساله ما نشان داده، در جاهایی که به مبانی اصولی‌مان برمی‌خورد، با کسی تعارف نداریم.

متکی همچنین در پاسخ به سؤالی پیرامون رابطه با روسیه بیان کرد: در موضوع هسته‌ای و یا موضوعات دیگر، مناسبات با روسیه و چین تا جایی که با ما همراهی دارند ارتباط داریم و در جایی که همراهی نکنند، ارتباطمان را قطع می‌کنیم.

وی تصریح کرد: هیچ قطعنامه‌ای را روسیه و چین علیه ما پیشنهاد نداده‌اند و حتی سعی در تعدیل قطعنامه‌های علیه ما داشته‌اند.

وزیر سابق امور خارجه در مورد رابطه با فلسطین و لبنان نیز گفت: نگاه به مسائل خاورمیانه با محوریت فلسطین از دو زاویه تاکتیکی و استراتژیکی بررسی می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: پرداختن به مسائل فلسطین و خاورمیانه مربوط به امنیت ملی ماست که با این زاویه دید، یعنی بحرانی در خاورمیانه وجود دارد، حال چگونگی حل شدن این بحران و آرایش آتی خاورمیانه به امنیت ملی کشور مربوط است.

متکی تصریح کرد: چه‌طور آمریکایی‌ها می‌خواهند چینشی در خاورمیانه به وجود آورند که امنیت ملی آنها را تأمین کند اما ما که در منطقه‌ایم، به فکر امنیت خود نباشیم، پس ما اگر به فلسطین نیز کار نداشته باشیم، از نظر استراتژیک نسبت به آرایش منطقه باید حساس باشیم و امروز جمهوری اسلامی ایران قدرتی در منطقه دارد که آمریکا و اسرائیل هیچ اقدام خاصی نمی‌توانند انجام دهند.

وی خاطرنشان کرد: در شرایط ویژه‌ و نیازمند همدلی و هماهنگی بیشتر برای عبور از این یچ تند هستیم که به فرموده مقام معظم رهبری باید با هم‌افزایی و همدلی آن را پشت سر بگذاریم.

متکی اضافه کرد: سیاست خارجی موضوعی نیست که امروز در خط رادیکال بایستیم و فردا با تغییر موضع در جریان دیگری قرار گیریم و این یک فن است.

متکی در پاسخ به سوال دانشجویی مبنی بر اینکه ارزیابی شما از سیاست خارجه ایران چیست، اذعان کرد: آقای صالحی یکی از همکاران بسیار فعال و خدمت‌گزار است و کار تا در جایی سامان نیابد، نمی‌توان ارزیابی درستی از وضعیت فعلی ارائه کرد.