از مشارکت‌سنی‌ها و هندوها در مراسم‌های محرم تا اهتزاز پرچم‌ سرخ حسینی در آمریکا

گروه دین واندیشه «تیتر یک»؛ شیعیان در سایر کشور های جهان آیین های مختلفی در مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان در ماه های محرم وصفر به ویژه روز عاشورا و تاسوعای حضرت اباعبدالله الحسین (ع)  دارند که در ادامه به برخی از این آئین‌ها اشاره می شود.

*مشارکت شیعه، سنی‌ و هندو در مراسم محرم هندوستان

در هند شیعیان، سنی‌ها و هندوها همگی در مراسم محرم شرکت فعال دارند و عاشورا روز تعطیل عمومی است.

در شبهه قاره هند عاشورا تا عمق جان مردم نفوذ کرده است. محرم آن سامان از نظر تراژدی و احساس، عمیقترین آثار را در آن نواحی به جای گذاشته و حتی ملتهای غیر مسلمان را مجذوب خود نموده است. تشیع هند همه ساله مراسم محرم را برپا می کنند و در این مراسم به سخنرانی و بیان وقایع کربلا با نثر و نظم می پردازند و به دنبال آن مآتم و مراسم سینه زنی اجرا می شود و شبیه کوچکی از آرامگاه امام حسین (ع) که« تعزیه» نام دارد را بر پا می کنند و علم های معروف به بیرق برادرش حضرت عباس را در اماکن متبرکی به نام «امام باره» نگاهداری می کنند، که همه اینها را طی مراسمی دسته جمعی در روزدهم محرم بیرون می آوردند (نظیر مراسم حمل نخل در یزد و جنوب خراسان) .
شور مصیبت امام حسین (ع) تاثیر روحی فوق العاده ای بر زبان باقی می گذارد، به طوری که النگوهای بلورین خود را می شکنند، سر خود را شانه نمی زنند، جواهر بر خویشتن نمی آویزند و از لباسهای زینتی خودداری می ورزند و این سوگواریها تا اربعین ادامه دارد.
مراسم عاشورا تاثیر شگرفی بر مذهب اهل تسنن و فرهنگ و آداب آنان گذاشته است، به طوری که در ایام عزاداری، آنان نیز در امام باره ها شرکت می کنند و از ته دل بر عزای سید مظلومان اشک می ریزند از این رو پیوندهای اجتماعی و خویشاوندی فوق العاده ای میان برادران اهل سنت و شیعی گره خورده که با صراحت از بنی امیه تبری می جویند و بر فضیلت علی (ع) و فرزندانش اصرار می ورزند .

در شهر لکنهو بناهای چشمگیری مربوط به پیشوایان تشیع، بخصوص شهدای کربلا وجود دارد، که در طول چند قرن اخیر، مردم مدل هایی از گنبد و بارگاه امام حسین (ع) را به نام «تعزیه» و «امام باره» برای مراسم سالیانه محرم در هند ساخته اند، که این تعزیه ها و امام بارهها به شکلها و اندازه های مختلف ساخته می شوند. از ساختمانهای سمبلیک کوچک از جنس نی گرفته تا بناهای بزرگی که روح چرخ حمل می شوند.

 *عاشورادر پاکستان؛روز عزای ملی امت اسلامی 

عاشورا در پاکستان به عنوان روز عزای ملی امت اسلامی تلقی می گردد، که همه اقشار و گروهها این روز را پاس می دارند و این روزجزو تعطیلات رسمی این کشور است. از دیگر شاخصه های عاشورا اختصاص یافتن برنامه های صدا و سیما در روزهای تاسوعا و عاشورا به امام حسین (ع) و اصحاب و یاران آن حضرت است که فوق العاده مورد ارزیابی است: اولا اخبار عزاداری به نحو گسترده و در سطح بسیار وسیعی منتشر میشود و ثانیا" برنامه های متعدد عزاداری، نوحه خوانی، ذکر مصیبت و تشریح ابعاد عاشورا از تلویزیون پاکستان پخش می گردد. علاوه بر شبکه سراسری، شبکه S.T.M که برنامه های خبری C.N.N و B.B.C را در پاکستان پخش می کند نیز اخبار این روز را پوشش می دهد. قابل ذکر است، که برنامه های عزاداری از همان اوایل محرم پخش می گردد و روزنامه های این کشور  نیز نقش بسیار مؤثری را در این زمینه ایفا می کنند.

*عزاداری‌های مخفیانه درعربستان

 در عربستان به علت حاکمیت فرقه وهابیت در این کشور، شیعیان به صورتی مخفی در خانه های خود عزاداری می کنند. البته در مناطقی که اکثریت با شیعه است (مناطق شرقیه) شیعیان از آزادی عمل بیشتری برخوردارند و در مساجد و تکایا به عزاداری میپردازند، ولی امکان رفتن در شکل دسته جات عزاداری به میادین و خیابانهای شهر هارا ندارند. لذا مراسم در این کشور غالبا به صورت سنتی و بدون پوشش رسانه ای ایست. 

*روضه‌خوانی صبح‌و شب روضه خوانان بحرینی

عاشورا در بحرین شور وحال زاید الوصفی دارد. از آغاز محرم، تمام حسینیه های بحرین یک پارچه سیاهپوش می شود و شعارهای عاشورایی و پرچمهای سیاه در خارج از محدوده حسینیه ها نیز نصب می گردد. در اکثر حسینیه ها، به ویژه حسینیه های شیعیان عرب بحرینی صبح و شب وعاظ به روضه خوانی و مرثیه سرایی می پردازند.

روزهای هفتم، هشتم، نهم و دهم محرم مراسم سینه زنی و زنجیر زنی برگزار می گردد و دسته های عزادار در کوچه ها و خیابانها به صورت منظم به راه می افتند، مراسم تعزیه خوانی نیز در برخی از مناطق بحرین رواج دارد.
پیشاپیش دسته های سینه زنی، پرچمهای سیاه و شعارهای عاشورا و بعضاً اسبهای سپاه پوش به صورت ذوالجناح امام به حرکت در می آیند، بعضی از دسته های سینه زنی به نواختن سنج و دمام اقدام می کنند. اطعام عمومی و پخش شربت در این چند روز به صورت گسترده صورت می گیرد. در بحرین عجمها «ایرانی الاصل ها» حدود ده باب حسینیه دارند و به زبان فارسی اقامه عزا و سینه زنی می کنند شیعیان هندی و پاکستانی نیز به صورت جداگانه مراسم عزاداری به سبک خاص خودشان را بر پا می دارند. حدود 70 درصد جمعیت بحرین را شیعیان تشکیل می دهند.
قاطبه شیعیان بحرین به صورت گسترده در شهرها، شهرک ها و روستاهای اطراف در مراسم عزاداری شرکت می کنند. حسینیه های بحرین در تمام مدت ماه محرم و صفر دایر هستند و مراسم روضه خوانی را با شکوه خاصی برپا می دارند.
روزهای تاسوعا و عاشورا از طرف دولت تعطیل رسمی است و کلیه وزارت خانه ها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی تعطیل هستند.
عاشورا تأثیر زیادی برزندگی شیعیان بحرین داشته و تنها محملی که برای اعلام حضور سیاسی، اجتماعی خود دارند، حضور در حسینیه ها و اقامه عزاداری است و هر چه دارند از عاشورا دارند.

در بحرین برای تکایا اصطلاح «مآتم» به کار برده می شود و شیعیان تمام مراسم اجتماع، اعیاد مذهبی و حتی مراسم عروسی فرزندانشان را در مآتم‌ها برگزار می کنند.

*ترکیه؛بزرگترین همایش شیعیان در محرم

در ترکیه بزرگترین همایش شیعیان در محرم و دهه عاشورا است، که بیانگر حضور تشیع در آن جامعه است.هزاران نفر از علویان و جعفری مذهبان به مناسبت سالگرد شهادت امام حسین (ع) همه ساله در منطقه «هالکالی» استانبول گردهم می آیند و آن روز را با گریه و نوحه پاس می دارند و شیخ صلاح الدین اوزگونه رهبر شعیان دوازده امامی برای حضار سخنرانی می کند. در طول سال مراسم زیادی در مساجد ومنابر شیعیان، از جمله در مسجد امام حسین (ع) در منطقه «کایشلی داغی» برگزار می گردد. از سال 1356 به این طرف شیعیان جعفری از اول تا دهم محرم لباس سیاه بر تن می کنند و نیز اقدام به نمایش حادثه کربلا در میدان عاشورای زینبیه واقع در محله آیتاش می نمایند، که بیشتر جلب توجه می کند.

*عزاداری برای امام حسین(ع) در کانادا

مراسم عزاداری امام حسین (ع) در کانادا بیشتر در مکان های سرپوشیده و تکایا صورت می گیرد و نمود بیرونی چندانی ندارد.اخیراً برخی از دسته های عزاداراقدام به راهپیمایی در روز عاشورا در سطح شهرها و میادین نموده اند، که فوق العاده تاثیر داشته است. سینه زنی و نوحه خوانی به صورت عموم انجام می گیرد و در پایان محفل، پرچمی به یاد امام حسین (ع) وپرچمدار کربلا قمر بنی هاشم (ع) دربرابر شهرداری تورنتو به اهتزاز در می آید. یکی از کارهای بسیار جالب و چشمگیری که در کانادا صورت گرفته، پلاکارت ها، پوسترها و برچسب های تبلیغاتی در معرفی امام حسین (ع) است که در ایام عاشورا چهره شهر و وسایل نقلیه را تحت پوشش قرار می دهد. اخیراً شیعیان اقدام به تأسیس حسینیه ها و مراکز مذهبی نموده اند، که عمده ترین آنها «مجمع اهل بیت» آمریکای شمالی است که در شهر تورنتو قرار دارد. بزرگترین مسجد شیعیان نیز در همین شهر به نام مسجد شیعیان جعفری تورنتو معروف است.

*حضور حدود 1000شیعیه در عزاداری رومانی

رومانی یکی از کشورهای اروپای شرقی بین شوروی سابق، مجارستان، یوگسلاوی، بلغارستان و دریای سیاه است که نزدیک به 21850000 نفر جمعیت دارد که پایتخت آن بخارست است.

این کشور نیز مدتی تحت تسلط سلاطین عثمانی قرار داشت و از آن زمان جمع کثیری از مسلمانان در این کشور زندگی می کنند. در میان آنان شیعیان ایرانی ،لبنانی، پاکستانی و عراقی هر ساله مراسم عاشورا را برپا می دارند.
مراسم محرم از سوی سفارت جمهوری اسلامی ایران در محل یک مدرسه برگزار می شود. هر ساله از ششم محرم تا پایان همراه با سخنرانی و صرف شام، غزاداری نیز صورت می گیرد. همچنین در مساجد اهل سنت نیز مراسم مختصری با پذیرایی ساده برگزار می شود. در مراسمی که از طرف نمایندگی جمهوری اسلامی ایران برگزار می شود، نزدیک به یک هزار شیعه ایرانی، لبنانی، پاکستانی، عراقی و غیره شرکت می کنند.

*حسینیه «امام حسین (ع)»در انگلستان

در انگلستان حسینیه ای است به نام «امام حسین (ع)» که زیر نظر آقای سید مکی می باشد، بیشتر گردانندگان آن ایرانی و عرب هستند، بسیاری از مسلمانان انگلیسی، مشتاق شرکت و حضور در این حسینیه هستند، ولی به خاطر عدم آشنایی به زبان فارسی غبطه می خورند.

مرحوم دکتر کلیم صدیقی، اسلام شناس، متفکر و رئیس پارلمان مسلمانان انگلیس با الهام از قیام عاشورا می گوید: «در نزد اهل تشیع نخستین گام مؤثر در جهت صحیح ،در همان اوایل تاریخ آنان برداشته شد و در قالب رد و نفی هرگونه سازشی با نظام های موجود متجلی گردید و ریشه های آن به رد حاکمیت یزید از سوی امام حسین (ع) و متعاقب آن شهادت ایشان در کربلا بر می گردد. او به خوبی چالش جهان تسنن را مد نظر داشته، می گوید: «باید اذعان کرد که در میان اهل تسنن این مرحله اصلاحی هنوز آغاز نشده است. اندیشه سیاسی در میان اکثریت اهل تسنن همچنان در جاده های انحرافی سردرگم است!                                                                                                                                                                                                                                                                              

*عزاداری‌ها در باکو

قرائت دعا ، مرثیه و نوحه خوانی ، سینه زنی و سخنرانی درباره حادثه کربلا و شهادت امام حسین (ع) و یاران باوفایش از جمله برنامه های مراسم های عزاداری در جمهوری آذربایجان است. 98 درصد مردم جمهوری آذربایجان را مسلمانان تشکیل می دهند که اکثریت آنها شیعه هستند . 

در سال های اخیر نیز درخواست های تشکل های اسلامی و مردمی جمهوری آذربایجان برای اعلام تعطیلی رسمی روز عاشورا در این کشور افزایش یافته است. 

* اهتزاز پرچم‌های سرخ امام حسین(ع) در آمریکا 

عاشقان و شیعیان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در این کشور بدون توجه به ظواهر مادی و بی اعتنا به آن، اقدام به اقامه عزاداری سرور و سالارشهیدان می کنند.آنها همچون دیگر شیعیان و عاشقان روزهای واپسین ذی الحجه را به تدارک مراسم عزاداری حسین (ع) می گذرانند.

مساجد و حسینیه ها را سیاه پوش کرده و لباس های مشکی را بر تن می کنند. این عشق و ارادت به حدی پاک و زلال است که گویی حسین(ع) به تازگی در راه خدا جانفشانی کرده است و مردم آمریکا بر این عزاداری و دلدادگی نظاره گرند.

ویژگی برجسته عزاداری امام حسین(ع) در آمریکا، تجمع علاقه مندان و ارادتمندان این امام همام در دهه اول محرم آن هم بدون اطلاع رسانی است. گویی همه به انتظار نشسته اند تا ارادت خود را در این دهه به امام خویش نشان دهند.

مسلمانان و اراتمندان الگوی آزادگی و شهادت، از ملیت های مختلف ایرانی، پاکستانی، افغانی، لبنانی، عراقی، هندی و حوزه آسیای مرکزی در کنار شیعیان عزادار آمریکا همه در این مراسم حضور دارند.مساجد و حسینیه های شیعیان در دهه اول محرم مملو از جمعیت ارادتمند به امام حسین(ع) می شود، حضور واعظان و سخنرانان دینی در مراسم بازگویی قیام حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و تبیین آن به نسل جوان و در کنار آن، اقامه مراسم سینه زنی و گریه بر مصیبت های خاندان اهل بیت(ع) از دیگر ویژگی های عاشورا در آمریکا است.

سخنرانان و خطبای مذهبی با قرائت مقاتل کربلا و بازخوانی تاریخ کربلا نسل جوان را با فلسفه قیام حسین(ع) آشنا می کنند و البته واعظان و مداحان نیز مراسم سنتی سینه زنی را استمرار می بخشند.از دیگر ویژگی های مراسم عاشورای حسینی در آمریکا، سیاه پوش کردن مساجد و حسینیه هاست.پرچم های سرخ و سیاه کربلایی در هر مسجد و حسینیه ای نصب شده که این پرچم ها عمدتا از کشورهای ایران و عراق آمده است.پخش غذای نذری و اهدا نذورات به عزاداران از دیگر ویژگی های مراسم عاشورایی است.در آمریکا نیز همچون ایران مردم بانی خیر می شوند و ارادت خویش را به آستان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و عزاداران او نشان می دهند.

موسسه اسلامی نیویورکاین موسسه اسلامی که به مرکز امام علی(ع) معروف است در منطقه کوئینز نیویورک واقع است، مرکز اسلامی امام علی(ع) نیز همانند سایر مراکز و مساجد شیعی آمریکا با برنامه های متنوع خود شامل اقامه نماز مغرب و عشاء، قرائت زیارت عاشورا، سخنرانی و عزاداری و سینه زنی و پذیرایی عزاداران، نهضت و قیام انسان ساز حسینی(ع) را گرامی می دارند.این مرکز هرشب میزبان حداقل 300 تا 400 نفر و در شب های تاسوعا، عاشورا و ظهر و شب بعد از شهادت امام حسین(ع) و شام غریبان میزبان بیش از 800 نفر از شیعیان ایرانی، افغانی، پاکستانی، تاجیک و عرب زبان است.

از ویژگی های مراسم دهه محرم مرکز امام علی(ع) برپایی نمایشگاه عکس، کتاب و سی دی های پرمحتوا به زبان انگلیسی در رابطه با قیام و نهضت اباعبدالله الحسین(ع) از سوی رایزنی فرهنگی نمایندگی جمهوری اسلامی ایران است.- مرکز تعلیمات اسلامی پوتوماک مریلنداین مرکز که در پوتوماک مریلند و در حومه واشنگتن دی سی واقع است یکی از بزرگترین مراکز شیعی در آمریکای شمالی است، این مرکز دهه اول، روز عاشورا و شب شام غریبان سید و سالار شهیدان را با برنامه های متنوع شامل قرائت زیارت عاشورا، برنامه های ویژه جوانان و نوجوانان، سخنرانی و درپایان مراسم مصیبت خوانی و عزاداری و سینه زنی با محوریت دانشجویان شیعه دانشگاه های اطراف این مرکز برگزار می کند.برنامه های نوجوانان و جوانان این مرکز و بویژه برنامه تعزیه خوانی ظهر عاشورای دانش آموزان مدرسه انگلیسی زبان تمام وقت مستقر در این مرکز در نوع خود یکی از برنامه های جدید توسط دانش آموزان این مدرسه در سطح آمریکا به شمار می رود.این مرکز هر شب در بخش فارسی زبان حداقل میزبان 400 تا 600 نفر و در شب های هشتم، شب تاسوعا، شب عاشورا، روز عاشورا و شب شام غریبان میزبان بیش از دو هزار نفر از عزاداران شیعه است.برنامه های انگلیسی زبان این مرکز نیز هر شب در ایام محرم و همزمان با برنامه های فارسی در یکی از سالن های مجاور سالن اصلی مرکز، میزبان حدود 200 نفر از مسلمانان شیعه بومی و غیرفارسی زبان منطقه پوتوماک مریلند وحومه شهر واشنگتن دی سی است.- مرکز اسلامی آمریکااین مرکز که در شهر دیربورن میشیگان واقع است، با بیش از 50 سال قدمت یکی از قدیمی ترین و نخستین مراکز اسلامی در میان مراکز اسلامی شیعی و سنی و قدیمی ترین و اولین مرکز اسلامی شیعی در سطح آمریکا محسوب می شود.

در این مرکز برنامه های ویژه بانوان بعد از نماز ظهر و عصر برگزار می شود و این مرکز میزبان حدود 500 نفر و در برنامه های عربی و انگلیسی میزبان حدود سه هزار نفر از عزاداران حسینی است.از ویژگی های بعد از مراسم ویژه ظهر عاشورای این مرکز، برنامه اهدا خون و مغز استخوان برای بیماران سرطانی توسط عزاداران به هلال احمر و انجمن ویژه بیماران سرطانی است.- برگزاری مراسم ˈحسین دیˈ (hussein day) در منهتن نیویورکهر سال یک روز آن هم در یکشنبه نزدیک به روز عاشورای حسینی شیعیان مقیم نیویورک اقدام به برگزاری مراسم سینه زنی و راه اندازی دستجات عزاداری در سطح خیابان های منهتن نیویورک می کنند.منهتن که قلب نظام سرمایه داری آمریکاست و از آن به عنوان قلب نیویورک نیز یاد می شود در روزی که به نام ˈروز حسینˈ است، مملو از عاشقان و ارادتمندان سیاه پوش حسینی است.

در این روز شیعیان و مسلمانان علاقه مند با اهتزاز پرچم های سرخ و سیاه یا ثارالله و یا حسین و علامت های سنتی و راه اندازی کاروان اباعبدالله الحسین(ع) به ذکر و یاد مصیبت های قیام حسین می پردازند.

این جمعیت مشتاق و عاشق چنان با شکوه به اقامه عزاداری و سینه زنی می پردازند که مردم نیویورک در کنار خیابان به تماشای این مراسم می پردازند و در این بین افرادی اقدام به توزیع بروشور و کتابچه به توضیح قیام کربلا و مراسم می کنند؛ اقامه نوحه های سنتی با زبان های فارسی، عربی و اردو از دیگر جذابیت های این مراسم است.توزیع غذای نذری در بین عزاداران از جمله برنامه های این روز است. در این مراسم از پیر و جوان، زن و مرد همه و همه در حال فریاد ندای ˈیا حسینˈ با صورت بلند هستند.